O’simliklar tarkibidagi organic moddalar Amilazalar

O’simliklar tarkibidagi organic moddalar

Amilazalar — uglerodning 1- va 4-atomlari oʻrtasidagi glyukozid bogʻlarini parchalash yoʻli bilan kraxmal, glikogen va ularga yaqin polisaharidlar gidrolizini tezlashtiruvchi fermentlar. Uchta xili bor: a-amilaza hayvon, oʻsimlik va mikroorganizmlarda uchraydi; u ish-tirok etadigan reaksiyalarda asosan dekstrinlar hosil boʻladi. (3-amilaza yuksak oʻsimliklarga xos boʻlib, maltoza va yirik molekulali dekstrinlar hosil boʻlishini tezlashtiradi. Glyukoamila-za hayvonlar koni, mogʻor zamburugʻlari, bakteriyalar va boshqalarda boʻlib, glyukoza va dekstrinlar hosil boʻlishini tezlashti-radi. Odatda polisaharidlar gidrolizida turli Amilazalar baravariga qatnashadi. Unib chiqqan arpa urugʻlari ekstrakti taʼsi-rida kraxmalning shakarlanishi (Amilazalarning fermentativ taʼsiri)ni rus akademigi K. S. Kirxgof birinchi marta tasvir et-gan (1814). Amilazalarning fiziologik ahamiyati shuki, u hujayralardagi polisaharidlar zaxirasini safarbar qiladi (mas, urugʻ unayotganda). Ovkat hazm qilishda ham Amilazalarning ahamiyati katta; hayvonlar hamda odamning soʻlagida va meʼda osti bez-ining shirasida Amilazalar bor. Mikroorganizmlar kraxmalni isteʼmol kila turib, Amilazalar chiqaradi. Mogʻor zamburugʻlari bilan bakteriyalardan olinadigan a- amilaza spirt sanoatida va non yopishda, glyuko-amilaza esa kraxmaldan glyukoza i.ch-.da qoʻllaniladi. O'simliklar havodan, tuproqdan, suvdan, quyosh nuridan aminokislotalarni sintez qilish qobiliyatiga ega, ammo hayvonlar oqsillarni faqat o'simliklar orqali olishlari mumkin: ularni eyish yoki o'simliklar bilan oziqlangan va barcha ozuqa moddalarini o'zlashtiradigan hayvonlarni eyish orqali. O'simlik oqsili oqsilning asosiy manbai bo'lib, hayotning barcha turlari uchun asosiy qurilish materiali bo'lib xizmat qiladi. Quyida o'simliklardan olingan bir necha turdagi oqsillarni ko'rib chiqamiz.

Soya proteinida inson hayoti uchun zarur bo'lgan barcha 9 ta muhim aminokislotalar (EAA) mavjud.
Soya NAA tarkibi bo'yicha odamlar tomonidan iste'mol qilinadigan barcha mahsulotlar orasida etakchi hisoblanadi: 6 - birinchi o'rinlar, 2 - ikkinchi, 1 - uchinchi.
100 g soya proteinida 14,919 g NAC mavjud! Leysin (soya fasulyasida - 3,004 g) immunitet tizimini mustahkamlaydi, mushaklar, suyaklar, terini himoya qilish va tiklashda ishtirok etadi, yaralarni davolashga yordam beradi. Uning yordamida tananing o'sishiga yordam beradigan gormon chiqariladi. Qon glyukoza darajasini barqarorlashtiradi va yog 'yoqilishiga yordam beradi. Protein sintezini rag'batlantirish qobiliyati tufayli leysin mushak massasini qurishga yordam beradi. Leysin etishmovchiligi organizmdagi metabolizmning pasayishiga va qalqonsimon bez funktsiyasining pasayishiga olib keladi. Jigar va anemiyani davolash uchun ishlatiladi, ular barcha tana tizimlari uchun mas'ul bo'lgan oqsillarni o'z ichiga oladi: markaziy asab tizimi, immun, yurak-qon tomir. Leysinning eng yaxshi oziq-ovqat manbai 1-o'rinda soya (3,004 g); kalamar - 2-o'rin (2,070 g); tovuq - 3 (1,824 g).
Valin (soyada - 2,351 g) mushaklarni kuchaytirish, shikastlangan to'qimalarni va mushaklardagi metabolik jarayonlarni tiklash uchun mavjud. Ohangni saqlash va jigarda to'qimalarni tiklash uchun zarur. Tanqisligi bilan turli xil teri kasalliklari paydo bo'lishi mumkin. Valin ko'p sklerozni davolash uchun ishlatiladi, miya va orqa miyadagi miyelin qobig'ini himoya qiladi. Spirtli ichimliklar va giyohvand moddalardan jigar va miya shikastlanishini davolashda muhim rol o'ynaydi. Og'ir yuklar paytida valin ogohlantiruvchi ta'sirga ega. Valinning eng yaxshi oziq-ovqat manbai 1-o'rinda soya (2,351 g); qattiq pishloq - 2-o'rin (1,546 g); mol go'shti toifasi 1 - 3 (1,156 g).