Основы пакета

 
97
Interfeys (interface)–kompyuter qurilmalarini samarali muloqotini ta‘minlab 
beruvchi ulanish va aloqa vositalar majmuasi. 
Kiritish-chiqarish portlari (I/O ports)–ShK interfeys tizimining elementlari, 
ular orqali MP boshqa qurilmalar bilan axborot almashadi. 
Takt impulslar generatori elektr impuls ketma-ketliklarini hosil qiladi, uning 
chastotasi tizimli shinaning takt chastotasini aniqlab beradi. Mikroprotsessorning 
takt chastotasi ancha yuqori: u shinaning takt chastotasini N marta oshirilganiga 
teng (N chastota ko‗paytiruvchisidir). Ikkita impuls oralig‗idagi vaqt bitta takt 
vaqtini aniqlab beradi, yoki oddiy qilib mashinani ishlash takti deb aytiladi. Takt 
impulslar 
generatorining 
chastotasi 
shaxsiy 
kompyuterning 
asosiy 
ko‗rsatkichlaridan biri bo‗lib, ko‗pincha uning ishlash tezligini aniqlab beradi, 
chunki hisoblash mashinasida har bir operatsiya ma‘lum taktlar sonida bajariladi. 
Tizimli shina. Tizimli shina–kompyuterning asosiy interfeys tizimi bo‗lib, u 
barcha qurilmalarning o‗zaro ulanishi va aloqasini taʻminlaydi. Tizimli shinaning 
tarkibi quyidagilardan iborat: 

axborotlarning kodli shinasi (AKSH), operandani sonli kodlar 
razryadlarining barchasini parallel uzatish uchun simlar va sxemalardan iborat; 

manzillarning kodli shinasi (MKSH), tashqi qurilmaning kiritish-chiqarish 
portini yoki asosiy xotira yacheykasining manzil kodlar razryadlarining barchasini 
parallel uzatish uchun simlar va sxemalardan iborat;

ko‗rsatmalarning kodli shinasi (KKSH), mashinaning barcha bloklariga 
ko‗rsatmalarni (boshqarish signallari, impulslari) uzatish uchun simlar va 
sxemalardan iborat;

manba shinasi, ShK bloklarini elektr energiyasi bilan ta‘minlash tizimiga 
ulash uchun simlar va sxemalardan iborat. 
Tizimli shina axborot uzatishning uch yo‗nalishini ta‘minlaydi: 

mikroprotsessor va asosiy xotira o‗rtasida; 

---