O‘tgan va qaytgan oq yorug’likdagi Nyuton xalqalari. Linzaning egrilik radiusini aniqlash. Laboratoriya ishi Mavzu: O‘tgan va qaytgan oq yorug’likdagi Nyuton xalqalari. Linzaning egrilik radiusini aniqlash. Ishdan maqsad

Tajriba namunasi
O’tgan yorug’likda kuzatilgan interferension manzara: past kontrast
Markazi qora va atrofida konsentrik qoramtir xalqalar.
Xalqalarning chegaralari bo’yalgan.
Qaytgan yorug’likda kuzatilgan interferension manzara:
yuqori kontrast markazi yorqin va yorqin konsentrik xalqalar bilan o’ralgan. Xalqalar chegaralari bo’yalgan.
Jadval 1: Mos ravishda qaytgan yorug’lik uchun maksimum intensivlikning yoki o’tgan yorug’lik uchun minimum intensivlikning xalqasimon diametri D .

Radius ortgan sari qo’shni xalqalar orasidagi masofa kamayib boradi.

Hisoblashlar
Jadval 1, bo’yicha qaytgan va o’tgan yorug’likda kuzatilgan bu ikkita interferension manzaralarning markazlari va xalqa diametrlari teng.
Rasm 4 da diametrlar kvadratlari D2k bilan xalqalar indekslari K orasidagi munosabat keltirilgan.
a= 31,6 mm² uchun to’g’ri chiziq og’masida oqali (VI) sabali quyidagiga ega bo’lamiz:

Egrilik radiusi R Nyuton xalqalari uchun shisha plastinalar instruksiyasida berilgan. R = 12,144 m ga teng. Undan λ= 650 nm olinib, diametrni o’lchash uchun qizg’ish chetlardan foydalanilgani fakti bilan mos keladi.

Rasm. 4 Xalqasimon diametrning kvadrati interferension xalqa indeksiga nisbatan chizilgan. • qaytgan yorug’lik, • o’tgan yorug’lik

O’tgan va qaytgan yorug’liklardagi Nyuton xalqalari bir-birini to’ldiradi. O’zaro bog’liqlik yuqoriroq optik zichlikli muhitda T₁ fazaning sakrab o’zgarishi orqali amalga oshadigan λ/2 qo’shimcha yo’l tufayli kelib chiqadi. O’tgan yorug’likda yorqin va qoramtirlar orasidagi kontrast qaytgan youg’likdagiga nisbatan ancha sust.
Qo’shimcha ma’lumotlar
Interferension manzarada qora markazning yuzaga kelishi yuqoriroq optik zich muhitdan qaytib, fazasi λ/2 sakrab duchor bo’lgan yorug’likning bevosita isbotidir. d << λ qalinlik uchun yo’l farqi – faza sakrab o’zgarmaydi-nol bo’ladi, interferensiya qorog’ulikka emas, balki maksimal yorqinlikka olib kelishi kerak. Faqat λ/2 ni inobatga olish orqaligina tajriba natijasi tushuntirilishi mumkin. Ammo, T. Yung ko’rsatganidek, agar Nyuton xalqalarini generasiyalash uchun linza kronglasdan va plastina flintglasdan tayyorlangan va shisha plastina bilan yassi qavariq linza oralig’idagi joy havo o’rniga xitoy nefti bilan to’ldirilgan bo’lsa, qaytgan yorug’likda markazda yorqin dog’ kuzatiladi. Neftning sindirish ko’rsatgichi kronglas bilan flintglasning sindirish ko’rsatgichlari orasida yotgani uchun, qaytish yuqoriroq optik zichlikli muhitdan yuqorida va juda yupqa qatlam d <<λ uchun pastda ro’y beradi. Qaytgan yorug’lik holida intensivlikning maksimumi markazda yuzaga keladi.