Otkir hoshimov
Download 37.78 Kb. Pdf ko'rish
|
O\'tkir Hoshimov. Bahor qaytmaydi (qissa)
|
52
www.ziyouz.com kutubxonasi qoshini xiyol chim irib, tabassum qilib turgan surati allaqachon ham m aga tanish b o ‘lib qolgan, afishalarga nom i o ‘qlog‘iday harflar bilan yozilib chiqar edi. U pardozxonaga kirib, zini yana bir m arta kzguga soldi-da, torini k tarib qaytib chiqdi. Sahna pardasi sekin-sekin ochila boshladi. Zaldagi katta qandil o ‘chdi. C hekka-chekkadagi eshiklar ustida yonib turgan qizil chiroqlargina qoldi. K onferansye e ’lon qilgandan keyin A lim ardon sahna- ga chiqdi. K ungurador shiftlar qarsak sadolaridan titrab ketdi, butun zal hayajondan larzaga keldi. A lim ardon har tarafga qarab ta ’zirn qildi. O lqishlar yana ham kuchayib ketdi. Shu ko‘yi besh m inutgacha to ‘xtam adi. A lim ardon torini ko‘ksiga bosib, tom oshabinlarga zim dan qarab q o ‘ydi. G ‘ira-shirada hayajondan qizargan c heh ralar ko‘rinadi, orqa qatordagilar o ‘rnidan turib ket- gan, ham m a baravar chapak chaladi. T o r sadolari >uraklarni zirillatib tilga kirganidan keyingina zal sekin-sekin tinchiy boshladi. 0 ‘sha onda- yoq A lim ardonning tiniq ovozi osuda parvoz etdi: ... R a ngina m ni sariq qilgan u l qalam qoshi... U k zlarini xiyol yum ib olgancha q o ‘shiqni zavq bilan aytdi. Ashula tugam asidanoq zal titrab ketdi. U ning sahnadan jilishiga hech y o ‘l q o ‘ymasdilar. K onsert oxirlab qolganida u charchadi. Goshi qizib, to r simlari uzra surilgan barm oqlari zirqiray boshladi. A m m o ikkinchi b o ‘lim tam om bo ‘lgunicha ham hech kimga gal berm adi. Bisotidagi yangi q o ‘shiqlarning ham - m asini aytdi. U ning dilrabo ovozida goh vasl quvonchi yangrar, goh hijrori iztiroblari ingrar, goh shodon hazil ohanglari m avjlanardi. N iho yat, konferansye konsert tam om b o ‘lganini e ’lon qildi. U tom oshabinlar bilan xayrlashish uchun sahnaga chiqqanida ham m ayoq yana dengiz toshqiniday guvullab ketdi. Sahna chetidagi zinadan guldasta ko‘targan qator odam lar chiqib kelishardi. Eng a w a l uning oldiga kat- takon guldasta k c ‘targan chiroyli juvon yetib keldi. A lim ardonni q u ch oq iab , q o ‘liga gul tutqazdi. Shu ondayoq u chakkasida ayolning titroq issiq lablarini 53 www.ziyouz.com kutubxonasi tuydi. D im og‘iga allaqanday xushbo‘y atir isi gupillab urildi. A lim ardon qayrilib qaraguncha, boshqa odam lar uni o ‘rab oldi. U quchog‘iga t lib, ko ‘z o ‘ngini to ‘sib qol- gan gullarni qayerga q o ‘yishini bilm as, shu topda oyog‘ining tagigacha gulga to iib ketgan edi. Parda yopilganidan keyin gullarni konferansye qizga topshirdi-da, nim qorong‘i, to r y o ia k d a n o ‘tib hovliga chiq di. G alstu g in i y echib, c h o ‘ntagiga so ld i-d a , yoqasidagi tugm alarini tushirib, nam xush kuz havosidan to ‘y ib -to ‘yib nafas oldi. Asfalt y o ia k la r qorayib qolganini, shivalab yom g‘ir yog‘ayotganini shundagina bildi. Poshnalari bilan q o ro n g ‘i su k u n atn i charsillatib titratgancha y o ia k d a n o ‘tib, bog‘ chekkasidagi tem ir panjara oldiga keldi. Panjaraning pastak eshikchasini ochib ichkari kirdi-da, “Volga”sining m otorini gurullat- di. A lim ardon m ashina haydashni m aktabda o ‘qib yur- gan kezlaridayoq am ak isid an o ‘rganib olgan edi. 0 ‘shanda g‘alati ishlar b o ig a n d i. Bir yili kolxoz raisi, boshida eri y o‘q, deb uning onasini a n h o r yoqasidagi katta boqqa qorovul qilib q o ‘ydi. 0 ‘sha yili uzum yaxshi b o id i. Yozda A lim ardon har kecha katta bog‘da yotib qolardi. Bir kecha chayla- da uxlab yotganida amakisi uyg‘otdi: “ D arvoza yonida m ashina turipti. U zum larning yaxshi-yaxshisidan tanlab u z...” — dedi. A lim ardon endi o g iz ochm oqchi edi, amakisi gapirtirm adi: “ Aytganim ni qilavergin, m ashina haydashni o ‘rgatam an” . Ikkovlari q o ic h iro q yoqib, ishkomga kirishdi. Amakisi m ashinani haydab ketar ekan, tayinladi: “ H ech kimga aytm a. Velosiped olib beram an!” 0 ‘sha kundan boshlab A lim ardonning ishi yurishib ketdi. U onasi uyda qolgan kechalari amakisi bilan ishkom oralab, kunduzlari “ G A Z -5 1 ” ning kabinasidan chiqm aydigan b o id i. 0 ‘sha yil kuzda u yettinchi sinfga soat taqib, velosiped m inib boradigan b o id i. Kelgusi yil yozida A lim ardonning yana om adi keldi. A m m o endi u pishiq b o iib qolgan edi. Am akisidan uzum haqining yarmisini talab qiladigan b o id i. H am m a ^ • V * 54 www.ziyouz.com kutubxonasi ish silliq borayotgan edi-yu, kuzda lop etib amakisi qam alib ketdi. A lirnardon am akisining shaltog‘iga o ‘zi ham toyib ketishidan q o ‘rqardi. Xayriyat, hech nim a qil- m adi. Lekin endi ularni katta boqqa yaqin y o la tm a y q o ‘yishdi. Q iziq, am akisi o ‘n yilga qam alganini eshit- ganida achinm adi ham . B ahonada o ‘zining bir nim alik b o ‘lib qolgani, m ashina haydashni o ‘rganib olganiga suyundi. Y aqinda “Volga” sotib olganida, o ‘shanda m ashina haydashni o ‘rganib q o ‘ygani yana q o ‘l keldi. N aridan- beri haydovchilik kursini bitirib guvohnom alik b o ‘lib oldi. U yangi uylanganida M uqaddam ni qanchalik yaxshi k rgan bo ‘l:>a, endi m ashinasini ham shunchalik suyardi. H ozir ham faralam ing yorqin nurida asfalt yo‘lkani yoritib, m ;ishinani avaylab katta k o ‘chaga olib chiqdi. T eatrd an qaytayogan tom oshabinlar t dasini yorib o ‘tib, shiddat bilan yelib ketdi. M uyulishga yetganda ikki qavatli uy oldida turgan oqish “V olga”ni k o‘rdi. M ashinaning eshigi ochilib, oq xalat kiygan kishi tu shd i-da, kafti bilan chiroqdan ko‘zini pana qilib chekindi. “Tez yordam ” ekan, deb o ‘yladi A lim ardon yo‘ldan ko‘z uzm ay borarkan. Bir lahzada chetlab o ‘tishni o ‘yladi-yu shu ondayoq fikridan qaytdi. Tezlikni pasaytirm asdan yelib boraverdi. lkkala m ashina yonm a-yon kelganida y o ‘l rtasidagi halqob suv sachrab ketdi. A lim ardon “Tez yord am ”ga yopishib turgan kishining xalati rasvo boMganini, orqadan q o ‘l siltab allanim a deb koyiganini ko‘rib qoldi. Lekin parvo qilm adi. “Jo n kerak boMsa chetroq tu rsin -d a!” 4 > * * A nvar B o‘stonga qanday kelib qolganini o ‘zi tush un - masdi. Kim bilsin, baiki o ‘tm ish xotiralari bilan xayr- lashish uchundir... Q orong ‘i tushib qolgan, havo bulut, yurakni qon qilib boruvchi kuz yom g‘iri boshlanay-boshlanay deb turadi. U qishloq k chalaridan o ‘tib borarkan, ham m ayoq o ‘zgarib ketganini k o ‘rdi. A w alg i egri-b u gri to r k chalar o ‘rnida yangi asfalt y o ‘l ochilgan, q ato r-q ato r sim yog‘o chlar c h o ‘zilib ketgan edi. N egadir unga qish- loqning ancha zgarib qolgan yangi m anzarasi yoqm a- di. A w algi bog‘-ro g ‘lam ing ko‘pi yo‘q boMib ketibdi. www.ziyouz.com kutubxonasi Kishining nafasini qaytaruvchi shah ar havosi sezilib qolibdi. Bir paytlar o ‘zining bolaligi tgan hovli o ‘m ida to ‘rt qavatli uy qurilibdi. Y ong‘oqzor y o ‘qolib ketibdi. U ko‘cha chetidan sekin-sekin yurib borarkan hozir M u q ad d am n i k o ‘rishini bilar, am m o qay h o latd a uchratishni, o ‘zini k rganda uning qanday ahvolga tushishini ta sa w u r eta olm as edi. H ar odam da ham boshqa hech kim da topilm aydigan biron fazilat b o ‘larkan. U E ’tibordan — o ‘sha onasi ko ‘p eslaydigan qizdan M uqaddam da y o ‘q bir fazilatni topdi. E ’tibor Y adro institutida ishlar, o ‘zining jiddiyligi, oqila qiz ekanligi bilan Anvarga yoqqan edi. A nvar bu qiz zini yaxshi k o‘rib qolganini bilar, am m o o ‘zi uni ^evadimi, yo‘qm i, bilolmas edi... Bari bir, endi ham m a narsa hal b lgan, o rtiqcha ikkilanib o ‘tirishning hojati yo‘q edi. U xayol bilan A lim ardonning eshigiga kelib qoldi. A lim ardon yangi uy solganini eshitgan, am m o bunchalik deb o ‘ylam agan edi. Pishiq g ‘ishtdan boloxonador qilib solingan kattakon uy qaddini baland tutib turar, dera- zalariga tem ir panjaralar to ‘silgan edi. Anvar peshtoqida chiroq yonib turgan jim jim ador darvoza otdiga yetganida, birdan yuragi gupillab ketdi. Shundagina ko‘nglining bir chekkasida kul bosib yotgan c h o ‘g‘ ham on o ‘chm aganini, bu yerga bekor kelganini angladi. A m m o ichki bir kuch — M uqaddam ni ko‘rish orzusim i, boshqa bir narsam i, m ajbur etdi-yu, eshikni taqillata boshladi. Keyin darvoza chekkasida oppoq tug- m acha turganini ko‘rib qoldi-da, hijolatdan esankirab tugm achani bosdi. Ichkaridan kalishning shap-shap etgan tovushi dar- vozaga yaqinlashdi. Z um o ‘tm ay ayol kishining tovushi eshitildi — M ardon aka... “ M uqaddam !” — A nvar yuragining allaqayerida nozik bir tor jaranglab ketganini sezdi. “ N ega keldim? M ayna b o ‘lganimi? Yo m aqtangani, qasos olganim i?” U tom og‘i qurib, yutinolm ay qolganini, lablari o ‘z- o ‘zid an pirp iray b o sh lag anin i p ay q ad i-y u , q a t’iy pichirladi: — Ketish kerak! Y o‘q, u kechikkandi. D arvoza ichiga o ‘rnatilgan eshik g‘ iyqillab ochildi. * Download 37.78 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|