Otkir hoshimov
Download 37.78 Kb. Pdf ko'rish
|
O\'tkir Hoshimov. Bahor qaytmaydi (qissa)
|
62
www.ziyouz.com kutubxonasi urildi. Shu k o‘yi qayta nari surilm adi. A lim ardon badaniga tegib turgan yosh, tarang vujudni sezib, haya- jo nlanib ketdi, yuragi orziqa boshladi. Shu topda k o ‘chalar ayniqsa, kezishli b o ‘lgan, mili- tsionerlar m ototsikli-yu, suv sepadigan m ashinalardan boshqa h ech nim a yo‘q, ikki qator chiroqlar m aijoni m ashina istiqboliga yugurib kelardi... X adraga yetgandan keyingina qayoqqa borishini so‘rashi keraldishi A lim ardonning esiga keldi. — Q ayoqqa borasiz, Klaraxon? — dedi xotiijam ohangda gapirishga urinib. — C hilonzor... — YoMimiz bir ekan. — Bilaman. A lim ardon unga ko‘z qiri bilan qarab q o ‘ydi. — Q ayoqdan bilasiz? — Sizni bilm agan odam borm i? — M ashina ichi g‘ira-shira qoron g ‘,i b o ‘lsa ham A lim ardon Klaraning chiroyli ko‘zlarini suzib q o ‘yganini payqadi. — Faqat siz hech kim ni bilmaysiz... — Klara bir lahza jim k etdi-da, negadir arm onli ohangda kuldi. — H ar safar konsertingizga tusham an. Bergan gullarim ni olasizu qayrilib ham qaram aysiz. A lim ardon birdaniga konsertda o ‘zini o ‘pgan ayolni esladi. “ H a, shu e k a n -d a ...” — U indam ay kulib q o ‘ya qoldi. Besh qavatli parielli uylardan birining oldiga yetgan- da Klara sekingina shipshidi: — Chapga yurasiz... M ashina parch a-p arch a oy nuri sochilib yotgan yo‘lakdan daraxtlar orasiga kirib to ‘xtadi. Bir eshikdan A lim ardon, narigisidan Klara tushdi. — R ahm at, — Klara q o ‘l c h o ‘zdi. A lim ardon unirig chiroyli, d o ‘m boq q o ‘lini avay- labgina q isark an , vujudida tag ‘in yengil titro q uyg‘onganini sezdi. — Zinangiz q cro n g ‘i ekan, — dedi u qop-q ora o zini lang ochib turgan yo‘lak eshigiga qarab. — C hiqqani qo ‘rqmay:;izmi? — Sizga bari bir em asm i? — Klara h am on uning q o ‘lini q o ‘yib yuborm as, oydinda chehrasi biroz rangsiz, am m o jozibali ko ‘rinardi. A lim ardon uning q o ‘yib www.ziyouz.com kutubxonasi yuboi^isi kelm ayotganini tushundi. Boyadan beri xayo- lida charx urayotgan fikr yana g‘imirladi. “ Besh kunlik dunyoda xotiniga xiyonat qilm agan erkak bo rm i?” Shartta q o ‘lini b o ‘shatib, asabiy harakatlar bilan m ashina eshigini qulfladi-da, qaytib kelib, uni q o ‘ltiqla- di. — Yuring. Ikkovlari q o p -q o ro n g ‘i sem ent zinalardan chiqib bo- risharkan, negadir A lim ardonning ko ‘nglida q o ‘rquvga- mi, g ‘ashlikkam i xshash tuyg‘u uyg‘ondi. — U yingizda kim bor? — dedi qoro ng‘ida qattiq shivirlab. Klara piq etib kuldi. — Shunaqa q o ‘rqoqmisiz?! U chinchi qavatdagi eshiklardan birini ochishdi. Klara “c h iq ” etib chiroqni yoqdi. Uy shinam gina, did bilan bezatilgan edi. Burchakda, deraza oldida oyoqli m agni- tola turar, qarshi tom ondagi devor tagida divan-karavot q o ‘yilgan, berigi burchakda kattakon shifoner bor edi. — 0 ‘tiring, — Klara o ‘rtadagi stol yonida turgan stulni uning oldiga surib q o ‘ydi. A lim ardon o ‘tirm adi. Devordagi rang-barang suratlarni tom osha qila boshladi. Bular jurnallardan kesib olingan rasm lar, kinoyulduzlar- ning suratlari edi. Birdan u o ‘rtada o ‘zining suratini ko‘rib qoldi. Bu o ‘sha — afishalarda chiqqan chust d o ‘ppili rasmi edi. A lim ardon ham quvonch, ham zavq bilan unga burilib qaradi. A m m o K lara ataylab m agnitola ustida kuym anar, lentalam i tanlagan kishi b o ‘lardi. A lim ardon yana suratlarni to m o sh a qila boshladi. Q uyiroqda Klaraning surati osilgan edi. U qora qosh, sochlari jin - galak, yoshgina yigitga suyanib turardi. — Bu... akangizmi? — U “ Eringizm i?” dem oqchi bo‘ldi-yu, ataylab aytm adi. Klara yelkasi osha beparvo qarab q o ‘ydi. — H a... akam ... A lim ardon hech qaysi singil akasi bilan bunaqa turib suratga tushm asligini bilgani uchun miyig‘ida kuldi. — Yaxshi akangiz bor ekan. Q a y e r d a hozir? — 0 'lg a n ... M uzika eshitasizm i? — Klara uning javobini kutm asdanoq m agnitolani buradi. D engiz to ‘lqiniday tiniq bir kuy yangradi. “ Shtraus... www.ziyouz.com kutubxonasi Moviy D unay valsi” , deb o ‘yladi Alim ardon. H ar gal shu kuyni eshitsa, negadir quyoshning tum anli nurlariga to ‘lgan o ‘rm on, u n d an pastroqda o ‘zining toMqinlarini ohista sudrab oqayotgan moviy daryo k o ‘z o ‘ngiga kelar- di. U hozir ham ko‘zlarini chirt yum ib, huzur qilib tinglay boshladi. — 0 ‘tiring, — dedi Klara uning yelkasiga ohista tur- tib. — H ozir qahva qaynatam iz. Ichasizm i? A lim ardon o ‘zi ham bilm agan holda bosh silkib q o ‘ya qoldi. ...K lara shifonerning toshoynasi oldiga borib, o ‘zini oynaga soldi. A lim ardon uning k zgudagi aksini ko‘rib turardi. — Q aram ang, — Klara shirin jilm ayib, barm og‘i bilan p o ‘pisa qildi. — U yat boMadi. A lim ardon tentaklarcha bir ehtiros vujudini yondira boshlaganini sezib. istam aygina teskari o ‘girildi. Lekin o ‘sha ondayoq zim dan uning harakatlarini kuzata bosh- ladi. Klara ayollarga xos chiroyli harakat bilan sochini orqasiga tashlab yubordi. Keyin o ‘z eri oldida turganday bem alol yechina boshladi. A lim ardon uning m arm arday oppoq, tarang yelkalarini ko ‘rdi-yu, beixtiyor o ‘rnidan turdi. Yugurib borib m ahkam quchoqlab oldi. — Q o c h i n g ! Tegmang! — Klara negadir ko‘zlarini yashirar, am m o boi"gan sayin uning pinjiga kirib borardi. ...Shu kecha Klara k o ‘p yigMadi. Kim bilsin, balki to ‘ng ‘ich sevgisini eslagandir... A lim ardon torig q oron isida zu lm at zin alard an tushib ketdi. U ning ko‘ngli g‘ash, badaniga allaqanday iflos bir narsa yopishib qolganday edi. M ashinasiga o ‘tirdi-yu, loqaydlik bilan haydab ketdi. Yana yarim soatdan keyin A lim ardon uyda, divan- karavot ustida chalqancha yotar, M uqaddam uning tepasida ko‘ziga tikilib o ‘tirardi. U ich k o ‘ylak ustidan xalatini kiyib olgan, sochlari parishon, kechasi bilan uxlam agan boMsa kcrak, k o ‘zlari qizarib ketgan, chehrasi horg‘in edi. A lim ardon xotinining oyoqlariga, xalat osti- dan ko‘tari!ib tu i^ an qorniga, ozg‘in, horg‘in chehrasiga qarab ijirg‘andi. “Oyog‘i m un ch a ingichka! Tovuqnikiga o ‘xshaydi. U ylanayotganim da ko ‘zim qayoqda edi!” U c h u q u r u f to itib , teskari burildi. www.ziyouz.com kutubxonasi — T o ‘ydam idingiz? — dedi M uqaddam nihoyat uy ichidagi o ‘lik sukunatni buzib. “ Qaysi to ‘yni aytyapti? — A lim ardon bir lahza o ‘ylanib qoldi-yu, birdan miyasiga gursillab urildi: “ Ha-a! Bugun Anvarning to ‘yi edi-ku!” — U lablarini qim tib oldi. Bir lahza yuzlari uyatdan lovillab ketganini sezdi. Lekin shu ondayoq o ‘ziga tasalli berdi. “ N im a, o ‘tkizib q o ‘yibdimi menga?! T o ‘yi m ensiz ham tavera- di!” — H a, to ‘yda edim! — dedi jerkib. * * * Birinchi qor yoishi bilan A lim ardonning eski dardi q zidi. Bronxit uni to ‘shakka mixlab q o ‘ydi. Aksiga olib, bu yil qish ju d a qattiq keldi. Qora ayoz yer-u k kni qahriga olib qaqshatar, kechalari dahshatli sovuqdan daraxtlam ing shoxi qarsillab sinardi. Keyin gupillatib qor yog‘di. M uqaddam oy-kuni yaqinlashib qolgani uch u n uning holidan yaxshiroq xabar ololm asdi. Oxiri A lim ardon kasalxonaga tushdi. D oktorlar vaqtincha qo‘shiq ayt- masligi, ichmasligi kerakligini aytishdi. Lekin A lim ardon sog‘ayib chiqqanidan keyin G agraga — kurortga yoMlan- m a olgan joyida aynidi: dekabr oyida teatr Yaponiyaga gastrolga borishi kerak edi. U yana ishini boshlab yubordi. A lim ardon ham on oyga o ‘xshar edi. U kun sayin tiniqlashib, kun sayin yorqinlashib, zam indan uzoqlashib borardi-yu, bir narsani bilm asdi. Oy eng baland nuqtasi- ga yetganidan keyin pastga sh o ‘ng‘ishga m ajbur b o ‘lishi- dan bexabar edi. U ham on aw algiday qoshini biroz chim irib, tabas- sum bilan q o ‘shiq aytar, zalning oldingi qatorida ko‘zlari yonib o ‘tirg an d o ‘n d iq ju v o n la r o ‘zini xayolan quchoqlayotganini bilib tu rar, deyarli h a r hafta Klara bilan uchrashar, yangi-yangi jazm anlarni topar, am m o endi aw algidek o ‘zidan o ‘zi jirkanib yurm as edi. Faqat yangi kuylar bastalash ham , olqishlar ham ko‘ngliga sig‘may qoldi. “O dam lar borini hazm qilib tursin-chi!” — Qiziq, negadir odam lar ham uni aw algi- day olqishlam as, shiftni ko ‘chirib yuborgudek qarsak chalishm asdi. www.ziyouz.com kutubxonasi A lim ardon ishga jo ‘nayotganida bugun o ‘zi uchun ham eng m udhish, ham eng quvonchli kun bo ‘lishini o ‘ylam agan edi. U rulga o ‘tirgi5i kelm adi. Trolleybusdan tushganida oqshom q o ‘ngan edi. M aydalab qor yog‘ar, teatr oldida- gi bog‘cha butunlay ko‘m ilib ketgan, pastak daraxtlar yukining og‘irligidan noliganday bosh egib turardi. U ning o ‘pkasi sovuq havoga t lib, yana nafasi qisdi. Bir lahza to ‘xtab qoldi Bog‘ ustidagi chiroqlar birin-sirin yondi. H am m ayoq allanechuk go‘zal, jozib ador bo ‘lib ketdi. U ko‘pdan buyon o ‘zi bilan o ‘zi ovora, tabiatga m ana shunday nazar solm agan edi. H ozir ajib bir m anzarani k rdi. Havoda uchqu nlar kezar, chiroqlam ing qalpog‘i ostidan elak-elak qo r quyular, jim gina kuzatib turgan odam ga q o r yerga tushayotgandek em as, yerning o ‘zi sekin-sekin osm oni falakka ko tarilib ketayotganday tuyuladi. U ning yonida q o ‘ng ‘iroqdek kulgi sadosi yangrab ketdi. Bog‘ ichkarisidan tizzasigacha q o r kechgan qiz yugurib chiqdi. U ning ro ‘m oli ham paltosi ham qorga burkangan, chiroq nurida qip-qizarib ketgan chiroyli chehrasi yashnab ko‘rinadi. Z um o ‘tm ay uning ketidan bir yigit yugurib chiqdi. Yigitning ham paltosi, kepkasi qorga burkangan. Ylka chetida yigit qizni quvib yetdi. Q o M id a g i yum aloqlangan koptokday qo m i baland ko ‘tarib, qizning peshanasiga yaqin olib keldi. — N im a qilay, — dedi u kulib. — Q ani, nim a qilay? Qiz h am on q o ‘ng‘iroqdek kular, sokin bog‘ uning shodon qahqahasi bilan to ‘lgan edi. — Bldi, — qiz kula-kula kafiti bilan yuzini to ‘sdi. — Bo‘ldi, M arat aka, tavba qildim ... Yigit qom i uloqtirib yubordi-da, burilib qarab, yo‘lka o ‘rtasida turgan A lim ardonni k rib qoldi. Qizni ohista q o ‘ltiqlab oldi. U lam ing bir-biriga m onand gavdasi chi- roqlar nurini kesib tib qorong‘ilik q o ‘yniga singib ketdi. A lim ardon sevishganlarning ketidan uzoq qarab qoldi. Shu topda unga alam qilardi: o ‘zining hech q achon shunday yurm agani, endi hech qachon yurol- masligi alam qilardi. U yolg‘izoyoq iz tushgan yo ‘ldan yurib, bog‘dan www.ziyouz.com kutubxonasi chiqdi. T eatrning baland peshtoqida kam alakday nur porlar, chiroq ostida yashnayotgan afisha oynasi ichida 0 ‘zining surati uzoqdan yaqqol k rinib turardi. Kassa oldida odam siyrak edi. A lim ardon tez-tez yurib, orqa eshikdan ichkari kirdi. Q orong‘i yoMakdan o ‘tdi-yu, uchragan ham kasblarining salom iga boshini bilinar-bilinm as qim irlatib alik olib, to ‘g‘ri grim xona eshigini ochdi. Shoshilm asdan kiyindi. Y ana chorak soatdan keyin A lim ardon T o ‘rayevning nom i zal ustida qanot qoqdi. U qarsaklar og‘ushida tori- ni ko ‘tarib, sahnaga chiqib kelarkan, nim qorong‘i zalga zim dan nazar tashlab q o ‘ydi. O d am lar siyrakligini k o‘rdi-yu, negadir hafsalasi qaytdi. Shundoq b o ‘lsa ham o ‘sha odam larga tanish tabassum ni chehrasiga qalqitib chiqardi. Z al u stid a to r sad olari parvoz etd i. K etidan Alim ardonning m ayin ovozi yum shoq qanot silkidi. U birinchi qo ‘shiqni yaxshi a ^ d i. Lekin ikkinchisining avjiga chiqqanida nafasi qisila boshladi. Shunda ham qaysarlik bilan uchinchi ashulani boshladi. U nafasi bo‘g ‘ziga tiqilib qolayotganini bilar, peshanasidan ter quyular, am m o q o ‘lida tor boMgani uchun artib olol- masdi. Bir am allab q shiqni tu gatd i-da, parda orqasiga o ‘tdi. Konferansye qiz endi navbatdagi q o ‘shiqni e ’lon qi- lishga chiqib kelayotgan edi, jah l bilan shivirladi: — Boshqasiga gal bering! Qiz hayron b o ‘lib to ‘xtab qolgan edi, jerkib berdi: — N ega anqayasiz? Boshqa od am chiqsin. Konferansye qiz tushundi shekilli, tez-tez yurib m ikrofon oldiga bordi. — M utal Qodirov! — dedi u baland ovoz bilan. Q orachadan kelgan, jingalak sochli, ozg‘ingina yigit A lim ardonning oldidan o ‘tib sahnaga chiqdi. A lim ardon sahna orqasiga o ‘tib ketayotgan edi, gul- duros qarsakni eshitib to ‘xtab qoldi. O dam lar guvillab chapak chalib, yosh artistni olqishlashardi. “ Iblis!” — A lim ardon parda orqasidan sekin m o ‘raladi. M utal m ikrafon oldida turib tom oshabinlarga yengilgina t a ’zim qilardi. “ Iblis!” — dedi A lim ardon yana pichirlab. U m ana www.ziyouz.com kutubxonasi shu yosh bola o ‘zi bilan raqobat qila boshlaganidan g‘azablanar, uning L eningradda konservatoriyani bitirib kelganini, ajoyib ovozi borligini, odobli, bilim don artist ekanini bilar, alam dan qaqshar edi. A lim ardon uning ovozini eshitm aslik uchun tez-tez yurib, nim qorong‘i y lakka chiqdi. Y onboshdagi xonani taqillatm asdan kirib bordi. Zufar Xodiyevich boshini quyi solgancha stol ustidagi allaqanday qog‘ozlam i kavlashtirib o ‘tirar, uy ichi tam aki tutuniga to ‘lgan edi. Zufar Xodiyevich uni ko‘rdi-yu, og‘ir, kattakon gavdasi- ni arang ko‘targanday shoshilm asdan o ‘rnidan turdi. — Keling, azizim! — U A lim ardonning q o ‘lini o ‘zi- ning semiz, yum shoq kafti orasiga olib qisdi. — Butunlay sog‘ayib ketdingizm i? A lim ardon tirrnadi. Z ufar X odiyevichning tilla tish- lariga tik qarab so ‘radi: — Yaponiyaga q achon ketam iz? — Z ufar Xodiyevich xijolat chekkanday bir unga, bir stol ustidagi qog‘ozlarga qaragancha jim ib qoldi. — Bilasizmi, — dedi anchad an keyin uzr so ‘ragan ohangda. — Bizlar M utal Q odirovni yozib q o ‘ygan edik. “ N im a? ” — A lim ardonning ko‘ziga m ana shu tor xona zindondek k o ‘rinib ketdi. 0 ‘sha yosh artistning qoracha chehrasi k o ‘z o ‘ngiga keldi-yu, alam dan tishla- rini g‘ijirlatdi. Zufar X odiyevichning gaplarini anch d an keyin eshit- di. — Siz Boltiq b o ‘yiga bordingiz. Boshqa respub- likalarda b o ld in g iz ... Yoshlarga ham yo ‘l berishim iz kerak... — u bir laliza o ‘ylanib tu rd i-d a, q o ‘shib q o ‘y- di: — U ch kundan keyin Tojikistonga guruh boradi. 0 ‘zingiz bosh b o ‘lasiz. A lim ardon sh ailta b u rild i-d a, eshikni qarsillatib yopib chiqib ketdi. “Ablah! — u Z ufar X odiyevichning yuziga aytolm a- gan gapini pichirlab o ‘zicha takrorladi. — Ablah! A llaqanday so‘takka alishtirib o ‘tiribsanm i meni! Hali shundoq dodingni berayki! Teatring m ensiz bir kun ham kun ko‘rolm aydi!” Shu ketgancha uyga yetganida o ‘ziga keldi. Darvoza peshtoqidagi chiroq yoqilm agan, derazalar zim iston edi. U q o ‘ng‘iroq tugm asini uzoq bosib turdi. Ichkaridan sado chiqm adi. Download 37.78 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|