Otkir hoshimov
Download 37.78 Kb. Pdf ko'rish
|
O\'tkir Hoshimov. Bahor qaytmaydi (qissa)
|
71
www.ziyouz.com kutubxonasi surib m o‘raladi. N echa kunlardan beri bugun quyosh charaqlab ketgan, qor zarralari oftobning nurli kukunia- riday yaraqlah k o ‘zni olar, daraxt shoxlariga q o ‘ngan uchqunlar duv-duv t kilib tushardi. Pishiq g‘ishtdan baland qilib o ‘ralgan devor tagidagi tepalikda bolakaylar chana uchishardi. Ana, b o ‘ynini ola-bula sharf bilan o ‘rab olgan qizaloq, ukasi bo‘lsa kerak, besh-olti yoshlardagi bolakayni chanaga 0 ‘tqazdi- da, tepalikdan itarib yubordi. C hana u c h -to ‘rt quloch surilib, pastga tushdi-yu, birdan yonboshiga burilib ag‘darildi. Rolakay m ukkasidan yiqilib, qorga dum alab ketdi. Bir am allab qordan ch iq d i-d a, opasiga o ‘girilib qarab yig‘lay boshladi. M uqaddam uning d o ‘m boqqina qoMlari bilan ko‘zini ishqalashini ko‘rdi-yu, zavqlanib kulib yubordi. Y uqoridan opasi chopib tushdi. Bolakayning tel- pakchasini yechib, qorini qoqa boshladi. Biron narsa va'da qilib ovutdi shekilli, ukasi hali yoshi qurim agan k o‘zlarini katta-k atta ochib, jilm ayib q o ‘ydi. M ana, yana to ‘rt yilm i, besh yilmi o ‘tib uning o ‘gMi ham xuddi shunaqa yiqilib-surilib, katta b o ‘lib qoladi. Keyin jajjigina papka ko‘tarib m aktabga boradi. U n d an keyin... M uqaddam shirin xayollar o ushida huzur qilib deraza raxiga suyandi. Endi adasi ham insofga kirib qoladi. O ta boMdi, axir. A w algi o ‘da ayIashlarini tash- lasa ajabm as... Shunday deydi-ku, unga ham qiyin, axir. Ishi og‘ir, k o‘pchilikning ko‘nglini olish osonm i? ...YoMakdan yig‘i tovushi eshitild i. M uq ad d am ch o ‘chib o ‘girildi. U onalarga xos ichki bir sezgi bilan shuncha chaqaloq orasidan o ‘g‘lining ovozini — baland, azam at yig‘isini darrov ajratib olardi. DimogMga oq doka tutib olgan yoshgina ham shira qiz chaqaloqni ko‘tarib kirdi. M uqaddam uning qoMidan o ‘g‘ilchasini oldi, m ehr bilan bariga bosdi. C haqaloq ko ‘zlarini chirt yum ib, jahl bilan yigMar, halitdan bilinib qolgan qoshi chim irilib ketgan edi. “ X uddi adasining o ‘zi, — o ‘yladi M uqaddam unga jilm ayib tikilarkan. — Jahlini ko ‘rmaysizm i buning!” H am sh ira qiz em ib b o ‘lgan c h a q alo q n i M u- qaddam ning qoMidan olayotganida iym anib so‘radi: — Kiyimlaringizni olib kelaymi? www.ziyouz.com kutubxonasi M uqaddam bugun ketishi kerakligini ertalab doktor- dan eshitgan edi. — M ayli, — dedi xo‘rsinib. — O yim lar kelgandirlar... U ning xo‘r!igi keldi. Hozirgi holatini atrofdagilardan yashirish u ch u n teskari qarab kiyindi. Bir am allab zini xushchaqchaq kn>atib xayrlashdi-da, y o la k k a chiqdi. Issiq adyolga o ‘ralgan o ‘g‘i!chasini ko ‘tarib olgancha sekin-sekin yurib, yo ‘lakdan o ‘tdi. T u g ‘ruqxonaning og‘ir, oynaband eshigini ochib, q o r bosgan sem ent zinalarga oyoq q o ‘ydi-yu, birdan quvonchdan qichqirib yubordi: — M ardon aka! A lim ardon zangori “V olga”sini k o ‘cha tom onga burib q o ‘ygancha, m ashina eshigini lang ochib o ‘tirardi. U ning bir oyog‘i m ashina ichida, ikkinchisi yerda turar, yonboshi bilan rul cham baragiga suyangancha sigaret tu ta ta r edi. U M uqaddam ning ovozini eshitib, burilib qaradi. Birdan chehrasida quvonchli tabassum charaqlab ketdi. M ashinadan sakrab tushib, q o ‘llarini oldinga c h o ‘zgan- cha keldi. — Q a n i y , qaniy! — U bolalarcha shodlik bilan chaqaloqqa talpinar, hadeb jilm ayar edi. M uqaddam o ‘g‘ilchasini uning q o ‘liga tutqazdi. — X uddi o ‘zingiz... — dedi birov eshitib qolib uyat qilishidan ch chib shivirlab. A lim ardon chaqaloqni b e o ‘xshov quchoqlab olgan- cha, bir q o lla b yuzini ochdi. C haqaloq birinclii m arta ko‘rayotgani uchun quyosh- dan ko‘zlari qam ashib, sekin-sekin yum ib-ochar, qa- yoqqadir javdirab likilm oqchi bo ‘Iar, A lim ardon bilan M uqaddam esa quvonchdan kulishar, shu top d a ular jahondagi eng baxtli o dam lar edi. — Q o ‘ying, — cledi M uqaddam chaqaloqning yuzini berkitib. — Sham ollatib q o ‘yasiz! * * * T aqdir degan gapni odam lar o ‘zini yupatish uchun o ‘ylab topgan b o ‘lsa kerak. Boshimizga og‘ir tashvish tushsa uning oqibatini k o ‘ram izu sababini surishtirib o ‘tirm aym iz. Q ism atdan nolib q o ‘ya qolam iz. K o‘pdan buyon xuddi shu qism at izim izdan quvib yurganini, uni www.ziyouz.com kutubxonasi o ‘zim iz ergashtirib yurganim izni b o ‘ynimizga olishdan q o‘rqamiz. Alim ardon ham o ‘z taqdirini o ‘zi ergashtirib yur- ganidan bexabar edi. Erta bahor kunlaridan birida u konsertga borm adi: katta m agazinning m udiri qizini uzatayotganini aytib, qo‘y ard a-q o ‘ym ay uni t yga olib ketdi. A lim ardon bu “o ‘g ‘iI bola” yigit bilan k pdan ulfat edi. Bir nafas ikki- lanib turdi-da, rozi bo'ldi: “ Bir safar konsertni m ensiz ham o ‘tkazib ko‘rishsin-chi!” U ertasiga erta bilan repetitsiyaga ham m adan ilgari yetib bordi. M ashinasini endi panjara ichiga q o ‘yib chiqayotgan edi, o ‘ziga qarab sekJn-sekin yurib kelayot- gan Z ufar Xodiyevichni ko ‘rib, to ‘xtab qoldi. Zufar Xodiyevich yom g‘irpo‘shini yechib yelkasiga tashlab olgan, bo‘ynida kostum iga m onand jigarrang sharfi osilib yotar, og‘ir gavdasini k o ‘tarolm agandek xiyol egilib, vazm in-vazm in qadam tashlab kelardi. “ H ozir yana diydiyosini boshlaydi” , — deb o ‘yladi A lim ardon g ‘ijinib. K echa o ‘ylab q o ‘ygan bahonasini, tobi qochib qolganini aytishga og‘iz juftlab turgan edi, Zufar Xodiyevich uning barm oqlarini o ‘zining yum shoq kaftlari orasiga olib qisdi-da, jilm ayib so‘radi: — M ashina yaxshi ishlayaptim i? “ N im a dem oqchi b u ?” — A lim ardon o ‘zining holati- ga mos boMmagan tetik ohangda kuldi. — Otdek! — Ketdik b o ‘lmasa! — Zufar Xodiyevich ohista yurib kelib, m ashinan ing orqa eshigini o c h d i-d a , y o m - g‘irp o ‘shini o ‘rindiqqa tashladi. — Bir dalalarni aylanib kelaylik. H avoning tiniqligini qarang! — U k o ‘zlarini xiyol qisib, quyosh charaqlab yotgan osm onga, pan- jaraning narigi yog‘idagi yakkam -dukkam yaproq yoza boshtagan sadaqayrag‘ochga qarab q o ‘ydi. — Q ayoqqa boram iz? — dedi A lim ardon kabina peshanasidagi kaftdek oynadan ko‘rinib turgan Z ufar Xodiyevichning aksiga qarab. — Zaxariqdagi qirga chiqsakm ikin, — dedi Z ufar Xodiyevich m ushtugiga sigaret qistirarkan. A lim ardon m ashinani yeldirib borarkan, raqibining birinchi b o ‘lib m usht tushirishini kutib turgan boladek sergaklanib, uning gap boshlashini kutar edi. A m m o www.ziyouz.com kutubxonasi Z ufar Xodiyevich shahardan chiqishguncha bir og‘iz ham gapirm adi. Beton yotqizilgan katta k chaga chiqishganidan keyin o ‘tkinchi m ashinalar siyraldashib qoldi. Alimardon sochini tortqilayotgan m ayin sham oldan rohat qilib, yonboshidagi qiya darchani ochib q o ‘ydi. — O ynani tushirib q yavering, Zufar aka! — dedi orqasiga burilib qarab. Z ufar Xodiyevich xuddi shuni kutib turgandek darrov eshik oynasini tushirdi. — B ahor yaxsh:-da! — dedi u atrofiga alanglab. — B unaqa paytda ham m ayam yoshligini eslasa kerak... “ Kayfiyati jo y id a -k u ” . — A lim ardon m am nun jil- mayib q o ‘ydi-da, gazni bosdi. U lar yo‘ldan besh chaqirim cha uzoqdagi baland adir ustida to ‘xtadilar Ikkovlari baravar sakrab tushishdi. H avoda endigina erib bitgan qor hidi kezar, hali sel- gim agan yerdan bosh ko‘targan m ayin m aysalar olis ufqlargacha gilam to ‘shab tashlagan, onda-son d a quyosh parchasiday qoqigullar yaraqlab ko ‘rinib qolardi. A lim ardon kksini baland tutgancha to ‘y ib-to‘yib nafas oldi. K o‘klam quvonchi butun borlig‘ini larzaga soldi-yu, bor kuchi bilan yugurib pastga tushib ketdi. Shu topd a uning k o ‘ngli bolalarcha shodlikka lim m o-lim to ‘lgan, yum shoq inaysalar silkinib turgan yer ustidan qanot chiqargandek uchib borardi. A ncha joyga borgan- dan keyin charchadi. Shundoq maysa ustiga o ‘zini tash- ladi-da, ch alqan cha yotib oldi. K o‘zlarini yarim yum - gancha quyoshga, beg‘ubor osm onga tikilib uzoq yotdi. A trof jim jit, baland osm onda m uallaq suzib yurgan yakka-yolg‘iz burgut ham qano t silkimas, butun koinot tug‘ilish gashti bilan hu zu r qilayotgan tabiatni sukunat hukm iga topshirganday edi. A nch adan keyin u og ‘ir-o g ‘ir qadam tovushini eshitib, burilib qaradi. Zufar Xodiyevich yaqin kelib, yo m g ‘irp sh in i yerga ta sh la d i-d a , yonb o shladi. Cham asi, u charchagan shekilli, ch u q u r-c h u q u r nafas olar edi. Y ana u zo q vaqt ik kovlaridan sado ch iqm ad i. A lim ardon qayrilib qaram asa ham , Zufar Xodiyevich m ushtugiga sigaret q o ‘ndirganini, gugurt chizganini bilib yotdi. 75 www.ziyouz.com kutubxonasi — T o ‘y yaxshi o ‘tgandir?.. “ Bari bir gap o c h d i-y a ” , deb o ‘yladi AJim ardon vuju- di qaqshab. Hozirgi quvonchidan nishon ham qolm adi. B oshini k o ‘tarib burilib qaradi. Z u fa r X odiyevich y o m g ‘irp o ‘shiga tirsagini q o ‘yib yonbo sh lab yo tar, sigaretning tutuniga o ‘ychan tikilib qolgan edi. A lim ardon o ‘zi o ‘ylab q o ‘ygan bahona foydasiz ekan- ligini birdan tushundi-yu, rostini aytdi: — Qalin o ‘rto g‘im edi, hech q o ‘ym adi. — U bir nafas jim q o ld i-d a , aybdor ohan gd a q o ‘shib q o ‘ydi: — Bilam an, Z ufar aka, o dam lar konsertga m eni deb kirishadi. K echa kelm aganim yom on b o ‘ldi. — Shunaqam i?.. — Z ufar Xodiyevich ham on sigaret- dan k o‘z uzm ay, negadir kuldi. A m m o A lim ardon bu kulgida har galgidek jahl ham , zaharxanda ohang ham yo‘qligini sezdi. — Y o ‘q, A lim ardon, o dam lar konsertga sizning ashulalaringizni eshitish uchun gin a kelm aydi. — U A lim ardonning ko‘zlariga ychan tikilib, yana qay- tardi: — Faqat sizni deb kelm aydi... A lim ardon keyingi paytlarda odam lar o ‘zini ilgarigi- day olqishlam ayotganini esladi-yu, qaysarlik bilan qoshi- ni chim irdi. — Bo‘lsa bordir, konsert m ensiz ham o ‘tdim i axir?! Z ufar Xodiyevich uning kinoyasini payqam agandek xotiijam o ‘tirar, uning ko ‘zlarida A lim ardon hali hech k o ‘rm agan bir tuyg‘u — achinish to ‘la tuyg‘u bor edi. — T eatrda o ‘ttiz yildan beri ishlaym an, — dedi u ham on o ‘sha sokinlik bilan. — Iste’dodini qurbon qilgan ko‘p artistlam i ko‘rdim . Siz ham shunday boMmang, deym an-da... A lim ardon hali hech kim dan eshitm agan, am m o yuragining bir burchi bilan sezib yurgan haqiqatni birdan his qildi-yu, shiddat bilan qaddini rostlab o ‘tirib oldi. Zufar Xodiyevich sigaret qoldig‘ini uloqtirib tashladi. M ushtugini shim ining c h o ‘ntagiga solib, A lim ardonga qarab q o ‘ydi. — 0 ‘zingiz ayting, bir yildan buyon loaqal bitta yangi qo‘shiq aytdingizm i? T om oshalaringizda o dam lar nim a u c h u n kun sayin kam ayib b o ray o tg a n in i o ‘ylab ko‘rdingizmi? Y o‘q, A lim ardon bularni o ‘ylam agan edi. A m m o g‘ira-shira tushunardi. Shunday paytlarda har doim Download 37.78 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|