O`zbek bolalar folklorining janriy tarkibi va badiiyati Ма`ruzachi: f f. d., prof. D. S. O`rayeva

Қизиқмачоқ

• Болаларни теварак-атрофга қизиқтирувчи, уни ўрганишга даъват этувчи қўшиқлар.
• Ана ўша тоғмиди?
• Тоғ орқаси боғмиди?
• Шу боғчанинг ичида,
• Манинг қизим бормиди?

II. Болалар тақвими ёки болаларнинг мавсумий – маросим қўшиқлари

• 1. Болаларнинг баҳорги қўшиқлари: “Бойчечак”, “Опоқжон”, “Чучмомо”, “Замбуруғ”, “Чучвара қайнайди-ё”, “Камалак” ва ҳ.
• 2. Ёз ва куз тароналари.
• 4. Қиш тароналари. Ялинчоқлар.
• Рамазон қўшиқлари.
• Ҳайитлик қўшиқлари.

• HUKMLAGICHLAR

Ҳукмлагичлар

• 1. Болаларнинг ҳашаротларга муносабатига дахлдор айтимлари:
• Хол, хол, хол,
• Отанг ўлди,
• Онанг ўлди,
• Бориб хабар
• Олмайсанми?

Xol, xol, Otang o’ldi, Onang o’ldi. Borib xabar olmaysanmi?

• Qaldirg’och, g’och, g’och,
• Eshigingni och-och.
• Eshigingni ochmasang,
• Tuynugingdan kiraman.
• So’k oshingni ichaman,
• Non choyingni ichaman,
• Kafan to’ning bichaman.

Қиқилламалар

• Болаларнинг илк қўшиғи.
• Болалар уни 2-5 яшарликларидаёқ тўқишади.
• Улар ҳаракатга омухта завқдан жилоланган қўшиқлардир.

III. Болалар ҳажвий қўшиқлари

• Тегишмачоқлар
• Масхараламалар

IY. Болалар ўйин фольклори

Ҳаракатли ўйинлар.

Маънавий (сўз) ўйинлар

Ўйинларни зийнатлаган қўшиқлар

• Чорламалар - ўйинга чорлов қўшиқлари.
• Чеклашмачоқлар – ўйинда онабошини танлаш ҳамда ўйинчиларни танлаб олиш қўшиқлари.
• Санамалар - ўйинда галда қолувчини белгилаш айтимлари.
• Тарқалмачоқлар – ўйиндан тарқалиш қўшиқлари.