«O’zbеk tili lеksikоlоgiyasi» fanidan m a ‘ r u z a L a r m a t n I

Omonimlar va omoformalarning uslubiy vosita sifatida qo’llanishi 

(paronomaziya) 
Omonimlar va omoformalar til va nutqda o’ziga xos uslubiy vosita rolini 
bajaradi: misralarning qofiyalanishini, tuyuq va askiya janrlariga xos so’z o’yinini
(tajnisni) ta’nimlaydi, shu asosda badiiy asarga husn bag’ishlaydi. Masalan: 
Bir parcha o’t bo’lib bunda kun
Paxtasini ishlaydi har kun. 
(H. O.)
Uyimda kunduzi vaqt erdi choq tush, 
Yotib uyqumda ko’rdim bir ajib tush.
Qo’pol do’q qildi bir mansabga mag’rur, 
Dedim: o’pkangni bos, bir parda past tush.
(Hab.) 
Yaxshilar insonning ko’nglini bezar,
Yomonlar fe’lidan odamlar bezar, 
Insonga oy olib bergandan ko’ra,
Kishi ko’nglini to’ldir, bekumush, bezar. 
(V. Sa’d.)
Tushma qallob to’riga, 
O’tqizsa ham to’riga. 

---

---

Odam qovun emasdir

Qarab bilsang to’riga. 
(Z. Sh.)

Tekshirish savollari va topshiriqlar 
1.

Omonimiya nima ?

2.

Lug’aviy omonimiyaning qanday turlari bor ?

3.

Leksik omonimiyaning turlari haqida ma’lumot bering.

4.

Omonimlar va omoformalar (omonim omoleksemalar va omoforma

omoleksemalar) qanday farqlnadi ? 
5.

Omonimlarning so’z turkumlariga munosabati haqida ma’lumot bering. 

6.
Omonimlar qanday yuzaga kelgan ? 

7.
Omonimiya va polisemiya qanday farqlanadi ? 

8.
Omonimlarga yondosh bo’lgan qanday hodisalar bor ? 

9.
Omonim va omoformalarning uslubiy vosita sifatidagi roli haqida aytib 

bering.

Tayanch tushunchalar