O’zbek tili o’zbekiston respublikasi davlat arxitektura va qurilish qo’mitasi toshkent arxitektura – qurilish instituti


Ассимиляция Alfavit


Download 1.56 Mb.
bet126/126
Sana08.08.2023
Hajmi1.56 Mb.
#1665858
1   ...   118   119   120   121   122   123   124   125   126
Bog'liq
O’zbek tili o’zbekiston respublikasi davlat arxitektura va quril-fayllar.org

Ассимиляция




Alfavit – muayyan tartibda joylashtirilgan harflar yig’indisi.


Алфавит




Abbrivatsiya – qisqartma so’zlar yasash.


Аббривация




Bogin – o’pkadanchiqayotganhavoto’lqinigabirzarbberishbilanaytiladigantovushyokitovushlaryig’indisi.


Слог




Dialekt – sheva va lahja tushunchalarining birgalikdagi ifodasi.


Диалект




Dissimiliatsiya – ikkita o’xshash tovushning noo’xshash bo’lib qolishi.


Диссимиляция




Etimologiya– so’zlarningpaydobo’lishinio’rganuvchisoha.


Этимология




Ega –gapningkimyokinimahaqidaekaninibildiruvchibo’lak.


Подлежащее




Fonetika – grekchaphone – tovushso’zidanolinganbo’lib, tilshunoslikningnutqtovushlarinio’rganuvchibo’limidir.


Фонетика




Frazeologiya – biron – bir tildagi iboralarni o’rganuvchi bo’lim.


Фразеология




Frazeologikchatishma– so’zbirikmasitartibidabo’lib, birso’zo’zma’nosida, ikkinchiso’zesako’chmama’nodaqo’llaniladi.






Frazeologikqoshilma – gaptartibidabo’lib, bo’lishimumkinbo’lmaganfikrifodalovchiko’chmama’nolikbirlik.






Fonetikyozuv – so’zvaqo’shimchalarningma’lumbirqoidagamuvofiqyozilishi.


Фонетическое написание




Fel – harakatma’nosiniifodalovchiso’z.


Глагол




Felnisbati – ish – harakatbilanuningbajaruvchisiorasidagimunosabatningifodalanishi.






Fe’l zamonlari – ish – harakatning paytga munosabati.


Время глагола




Felmayli– so’zlovchiningish – harakatgamoyilligi.






Grammatika – so’zvagaplarningyuzagakelishihaqidagibarchama’lumotlarnio’rgatuvchitilhaqidagifanningbo’limi.


Грамматика




Gapbolaklari – o’zarotobebog’langanso’zyokiso’zbirikmasi.


Части предложения




Harf – ma’lum bir tovush uchun olingan maxsus shakl, belgi.


Буква




Hol – fe’l – kesimga bog’lanib, uning belgisini bildirgan bo’lak.


Обстоятельство




Ibora – ko’chmama’nodaqo’llanuvchiso’zlar.






Jargonlar – qiziqishlari, mashg’ulotlariumumiybo’lganma’lumbirguruhgategishliso’zlar.


Жаргоны




Kesim – egahaqidagixabarnibildiruvchibo’lak.


Сказуемое




Kochirmagap – o’zgalarninggapinihecho’zgarishsizberish.






Lahja – bir – biriga yaqin bo’lgan shevalar yig’indisi.






Lingvistika – grekcha tilshunoslik degan ma’noni bildiradi. Fe’l va nutq haqidagi barcha fanlarni umumlashtiruvchi nom.


Лингвистика




Leksika – grekcha “lexis – so’z” deganma’nonibildiradi.


Лексика




Leksikologiya – grekcha “lexicos – so’z, tushuncha”, “logos – ta’limot” ma’nolarinibildiradi. So’zlarningtub, lug’aviyma’nolarinivaso’zlardagima’nosiljishlarni, ma’noko’chishlarnihamdaso’zlarningshaklvama’nomunosabatigako’raturlarinio’rganuvchibo’lim.


Лексикология




Leksikografiya – grekcha “lexicos – so’z, tushuncha”, “grafos – yozmoq” deganma’nolarnibildiradi. Biror- birtildagibarchaso’zlarnilug’attartibidaumumlashtiribo’rganuvchibo’lim.


Лексикография




Metateza – yonma – yon kelgan undosh tovushlarning o’rin almashinuvi.


Метатеза




Modal – so’zlovchining o’z fikriga bo’lgan munosabatini ifodalash.


Модаль




Monosemantik – grekcha “mono – bir”, “sema – ma’no” demakdir. Tildagi bir ma’noli so’zlar.


Моносемантический




Morfemika – so’z tarkibi.


Морфемика




Morfologiya– grammatikaningbirqismibo’lib, so’zturkumlarinio’rganadi.


Морфология




Neologizmlar – grekcha “neo – yangi”, “logos – ta’limot” so’zlaridanolinganbo’lib, yangipaydobo’lganso’zlardir.


Неологизмы




Nutq – fikrning til orqali ifodalanishi.


Речь




Nutqtovushlari – nutqa’zolariorqaliifodalanuvchitovushlar.


Звуки речи




Nutqorganlari – nutqtovushlariniifodalovchiorganlar.


Органы речи




Nutqmadaniyati – mantiqiyizchillikka, adabiytilme’yorlarigarioyaqilganholdato’g’ri, aniqvayoqimliso’zlash.


Культура речи




Orfoepiya – grekcha “orfo – to’g’ri”, “epos - nutq” deganma’nolarnibildiradi. Tilshunoslikning to’g’ri talaffuzni o’rganuvchi bo’limi.


Орфоэпия




Orfografiya– grekcha “orfo – to’g’ri”, “grafos – yozmoq” deganma’nolarnibildiradi. Tilshunoslikning to’g’ri yozish qonun – qoidalarini o’rganuvchi bo’limi.


Орфография




Omonim – shakldosh so’zlar.


Омоним




Ot – nomlash xususiyati mavjud so’zlar.


Существительное




Olmosh – ma’lumbirturkumgamansubso’znibutunlayboshqaxususiyatliso’zbilanalmashtiruvchiso’z.


Местоимение




Paronim – bir – biridanbirtovushorqalifarqlanuvchiso’zlar.


Пароним




Polisemantik– grekcha “poli – ko’p”, “sema – ma’no” demakdir. Tildagiko’pma’noliso’zlar.


Полисемантический




Punktuatsiya – tinish belgilarning ishlatilish tartibini o’rgatuvchi bo’lim.


Пунктуация




Ravish – ish – harakat va holatning belgisini bildiruvchi so’z.


Причастие




Runikyozuv – Rimyozuvlarigao’xshabyoziladiganyozuvlar.


Руническая письмо




Sifat – belgi – xususiyatniifodalovchiso’z.


Определение




Sinonim – ma’nodosh so’zlar.


Синоним




Singormanizmunli tovushlar moslashuvi, ohangdoshligi, uyg’unligi.


Сингорманизм




Sintagma – ma’lumbirto’xtamorasidagibo’lak (so’z) .


Синтагма




Sintaksis – grammatikaningbirqismibo’lib, gapvauningturlarinio’rganadi. Son – son – sanoqma’nosiniifodalovchiso’z.


Синтаксис




Stilistika – uslubiyat.


Стилистика




Talaffuz – biron – birtovushyokitovushlaryig’indisiningma’lumbiralohidaohangbilanaytilishi.






Taqlid – biron – birtovushyokiholatnitakrorlabko’rsatishyokitalaffuzqilish.






Tarixiysozlar – iste’moldanbutunlaychiqibketganso’zlar.


Исторические слова




Tasviriy ifoda – narsa – buyumning nomini aniq atamay, uni boshqa vositalar orqali atalishi.






Terminologiya – grekcha “termin – atama”, “logos – ta’limot” so’zlaridan olingan. Tilshunoslikning biror– bir sohaga oid ilmiy atamalarni umumlashtiruvchi bo’limi.


Терминология




Toldiruvchi – gapdagibirorbo’laknito’ldirib, ungaboshqaruvyo’libilantobeholatdabog’langanbo’lak.


Дополнение




Turlanish – otturkumigamansubso’zlarningkelishikqo’shimchalariniolibo’zgarishi.






Undalma – so’zlovchining nutqi qaratilgan shaxsni bildirgan so’z.






Unli tovushlar – sof ovozdan hosil bo’ladigan nutq tovushlari.


Гласные звуки




Undoshtovushlar – ovozvashovqinningo’zarobirikishidanhosilbo’ladigannutqtovushlari.


Согласные звуки




Undov – his – hayajonni ifodalash.






Urgu – so’zbo’g’inlaridagiunlitovushlardanbiriningyokigaptarkibidagiayrimso’zningboshqalariganisbatankuchliroqovozbilanaytilishi.


Ударение




Ozak – lug’aviyma’nobildirib, ma’nolibo’laklargabo’linmaydiganqism.


Корень




Ozlashtirmagap – o’zgalarningshaklio’zgartirilib, mazmuniifodalangangap.






Sheva – ma’lumbirhududgategishliso’zlar.






Mundarija

Kirish..............................................................................................................4

1-mavzu:: O’zbek tili –Davlat tili……………………..…………………..5

2-mavzu: Dunyo tillari. Til va nutq………………………………………8

3­-mavzu: O’zbek adabiy tili va shevalari………………………………..11

4-mavzu: Leksikologiya So'zlarning shakl va ma'nomunosobatiga ko'ra turlari. Sinonim,omonim,antonym va paronim so'zlar………………...14

5–mavzu: So`zlarining shakl va ma`no munosabatiga ko`ra turlari…..16

6- Mavzu: Leksikologiya. Lug’at va uning turlari……………………...18

7-mavzu: Terminologiya. Ixtisoslikka oid atamalar ustida ishlash……21

8-mavzu: So’z va unung qo’llanilishi…………………………………….22

9-mavzu: Frazeologiya.Ibora va tasviriy ifoda………………………….24

10-mavzu:Fonetika. Nutq shakllari va ularning rivojlanishi…………..26

11-mavzu: Nutq tovushlari.Unli va undosh tovushlar tasnifi.................28

12-mavzu: Bo’g’invauningturlari………………………………………..30

13-mavzu: Urg’u. Uning turlari va nutqda qo’llanilishi..........................32

14-mavzu: O’zbek yozuvi tarixidan……………………………………..33

15-mavzu: Alifbo. Tovush va harf………………………………………38

16-mavzu: Orfoepiya. Talaffuz qoidalari………………………………39

17-mavzu: Orfografiya. Imlo va uning qoidalari………………………42

18- mavzu: Konstitutsiya-qomusimiz…………………………………...44

19- mavzu: Morfemika. So`z aysalishi va tuzilishi……………………..45

20-mavzu: Grammatika. So`z turkumlari………………………………47

21-mavzu: Ot va uning grammatik xususiyatlari………………………49

22-mavzu: Otlarning yasalishi…………………………………………...51

23-mavzu: Otlarda egalik va kelishik kategoriyasi……………………..56
http://fayllar.org

Download 1.56 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   118   119   120   121   122   123   124   125   126




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling