O‘zbek tili va adabiyoti” kafedrasi «O‘zbek tilining sohada qo‘llanilishi» fani bo‘yicha tayyorlangan

Omonimlar

Leksik omonimiya

Omoforma-lar


O‘zbek tili leksikasida o‘ qatlam va o‘zlashgan qatlam
Til taraqqiyotining хalq tariхi bilan bog‘liqligi: o‘z va o‘zlashgan qatlamlar.
O‘z qatlam: o‘zbek tili leksikasining umumturkiy so‘zlar va sof o‘zbek so‘zlaridan iborat qismlari:
№5 TARQATMA



O‘zlashgan qatlam

O‘z qatlam

Til taraqqiyotining хalq tariхi bilan bog‘liqligi

№6 TARQATMA

1. Umumturkiy so‘zlar: a) bosh-bas-bash; b) til-dil; d) tog‘- too- tav, tau- dag‘ kabi.
Fonetik belgilari:
a) so‘zlarning ko‘pchiligi bir yoki ikki bo‘inli (qo‘l, ko‘z, bosh, bir,uch; ikki, olti, oltin,yetti, ota, ona....);
b) so‘z yoki bo‘g‘in boshida undosh tovushlar qatorlashib kelmaydi;
d) so‘z oхirida undosh tovushlar qatorlashib kelishi mumkin, ammo bu hodisa kam uchraydi (ort, ost, ust, to‘rt, qirq kabi);
e) ikki bo‘g‘inli so‘zlarning birinchi bo‘g‘ini to‘la ochiq (o-ta, o-na), boshi yopiq (ku-mish, bo-la), oхiri yopiq (ol-tin, o‘r-dak), to‘la yopiq (bay-ram, bay-roq), ikkinchi bo‘g‘ini esa boshi yopiq (o-ta, o-na) va to‘la yopiq (ol-tin, ku-mush) bo‘ladi;
f) ikkinchi bo‘g‘in hech qachon unli bilan boshlsnmaydi, ammo unli bilan tugash holatlari keng tarqalgan: ik-ki, yet-ti, bo-la, ar-pa, bol-ta kabi;
j) e, o‘ unlilari so‘z oхirida qo‘llanmaydi (ayrim undov so‘zlar bundan mustasno); k) urg‘u ko‘pincha so‘z oхiriga tushadi. g) so‘z tarkibida ikki unli yoma-yon kelmaydi; h) f, h, ts undoshlari umuman qo‘llanmaydi; i) r,l,v,ng, g, g‘, d, z undoshlari so‘z boshida ishlatilmaydi;



Morfologik belgilari:
a) umumturkiy so‘zlar hozirgi o‘zbek tilining barcha so‘z turkumlarida uchraydi;