O`zbek tilining asosiy imlo qoydalarini tasdiqlash haqida

13

UNLILAR TASNIFI
O’zbek tilidagi unli tovushlar 6 ta : a, o’, u, i, o, e,
Unli tovushlar tilning gorizontal holatiga ko’ra 2 turga bo’linadi:

1.old qator unlilar: e, i, a

2.orqa qator unlilar: o’, u, o
Tilning vertikal holatiga ko’ra 3 turga bo’linadi:

1.yuqori tor unlilar: i, u

2.o’rta keng yoki o’rta tor unlilar: e, o’

3.keng yoki quyi tor unlilar: a, o

Lablarning ishtirokiga ko’ra:

1.lablangan unlilar: u, o’

2.lablanmagan unlilar: i, a, e

3.o unlisi oraliq holatda qoladi

UNDOSHLAR TASNIFI
O’zbek tilidagi undosh tovushlar 24 ta: b,v,g,d,z,j,y,k,l,h,f,x,m,n,p,r,ng,ch,sh,q,g’,t,s

Undosh tovushlar 3 turga bo’linadi:

I.Hosil bo’lish o’rniga ko’ra:

1.lab undoshi:

a)lab-lab: b, p, m

b)lab-tish: f, v

2.til undoshi:

a)til oldi: d,t,z,s,sh,j,ch,n,l,r,jj

b)til o’rta: y

d)til orqa: g,k,ng

e)chuqur til orqa: q,g’,x

3.bo’g’iz undoshi: h

II.Hosil bo’lish usuliga ko’ra:

a)portlovchi: b,p,d,t,g,k,q,m,n,ng

b)sirg’aluvchi: v,f,z,s,y,r,l,sh,g’,x,h,jj

d)qorishiq: ch,j

III.Ovoz va shovqinning ishtirokiga ko’ra:

1.jarangli: b,v,g,d,z,j,y,g’,l,m,n,ng,r,jj

2.jarangsiz: p,f,k,t,s,ch,sh,q,x,h
Sonorlar: l,m,n,ng,r

MUNDARIJA

1.HARFLAR IMLOSI 3
2.ASOS VA QO’SHIMCHALAR IMLOSI 6
3.QO’SHIB YOZISH 8
4.CHIZIQCHA BILAN YOZISH 9
5.AJRATIB YOZISH 10
6.BOSH HARFLAR IMLOSI 10
7.KO’CHIRISH QOIDALARI 12
8.UNLI VA UNDOSHLAR TASNIFI 13