O'zbekiston iqtisodiyotini barqaror rivojlantirishda makroiqtisodiy dasturlarni ishlab chiqIsh va amalga oshirish yondashuvlaridan foydalanish


Download 1.1 Mb.
bet5/8
Sana22.04.2023
Hajmi1.1 Mb.
#1379038
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
O\'zbekiston iqtisodiyotini barqaror rivojlantirishda makroiqtisodiy dasturlarni ishlab chiqIsh va amalga oshirish yondashuvlaridan foydalanish

Narx indeksi=joriy yildagi istemo tovarlari narxi : Bazis yildagi istemol tovarlar narxi x 100 Amaliyotda qator har xil tovar va xizmatlar to‘plami yoki iste’molsavati narx indeksi hisoblanadi. G‘arb mamlakatlari, shuningdek, AQShda bu indekslar ichida eng keng qo‘llaniladigani iste’mol tovarlari savati narxlari indeksi bilan aniqlanadi. Uning yordamida ti pik shahar aholisi sotib oladigan iste’mol tovar va xizmatlarning 300 turini o‘z ichiga oluvchi bozor savatining qayd qilingan narxlari hisoblanadi. Biroq narxning umumiy darajasini hisoblash uchun YAMM narx indeksidan foydalaniladi.

  • Narx indeksi=joriy yildagi istemo tovarlari narxi : Bazis yildagi istemol tovarlar narxi x 100 Amaliyotda qator har xil tovar va xizmatlar to‘plami yoki iste’molsavati narx indeksi hisoblanadi. G‘arb mamlakatlari, shuningdek, AQShda bu indekslar ichida eng keng qo‘llaniladigani iste’mol tovarlari savati narxlari indeksi bilan aniqlanadi. Uning yordamida ti pik shahar aholisi sotib oladigan iste’mol tovar va xizmatlarning 300 turini o‘z ichiga oluvchi bozor savatining qayd qilingan narxlari hisoblanadi. Biroq narxning umumiy darajasini hisoblash uchun YAMM narx indeksidan foydalaniladi.

Iqtisodiyotda yillik ishlab chiqarish hajmining ko‘rsatkichi YAMM bilan birga uning tarkibiy qismlari sifatida hisoblanishi mumkin bo‘lgan bir qator o‘zaro bog‘liq ko‘rsatkichlar ham mavjudki, ular milliy iqtisodiyotning turli tomonlarini tavsiflab beradi.YAMM ko‘rsatkichiga sof eksport (eksport va import o‘rtasidagi farq)kiradi. Biroq turli mamlakatlarda tashqi savdo faoliyatining salmog‘i keskin farqlanadi. Shu sababli milliy iqtisodiyot rivojlanish darajasini taqqoslash uchun ichki milliy mahsulot (IMM) ko‘rsatkichidan foydalaniladi. IMM ma’lum vaqt davomida (bir yilda) mamlakat hududida ishlab chiqarilgan va iste’mol qilishga tayyor pirovard mahsulot va xizmatlarning bozor baholaridagi qiymatidir. U barcha qo‘shilgan qiymatlar yig‘indisi sifatida chiqadi. YAMM va IMM ishlab chiqarish yalpi hajmining ko‘rsatkichlari sifatida bitta muhim kamchilikka ega. Ular mazkur yilda ishlab chiqarish jarayonida foydalanilgan asosiy kapitalning o‘rnini qoplash uchun zarur bo‘lgan qiymatni ham o‘z ichiga oladi.

  • Iqtisodiyotda yillik ishlab chiqarish hajmining ko‘rsatkichi YAMM bilan birga uning tarkibiy qismlari sifatida hisoblanishi mumkin bo‘lgan bir qator o‘zaro bog‘liq ko‘rsatkichlar ham mavjudki, ular milliy iqtisodiyotning turli tomonlarini tavsiflab beradi.YAMM ko‘rsatkichiga sof eksport (eksport va import o‘rtasidagi farq)kiradi. Biroq turli mamlakatlarda tashqi savdo faoliyatining salmog‘i keskin farqlanadi. Shu sababli milliy iqtisodiyot rivojlanish darajasini taqqoslash uchun ichki milliy mahsulot (IMM) ko‘rsatkichidan foydalaniladi. IMM ma’lum vaqt davomida (bir yilda) mamlakat hududida ishlab chiqarilgan va iste’mol qilishga tayyor pirovard mahsulot va xizmatlarning bozor baholaridagi qiymatidir. U barcha qo‘shilgan qiymatlar yig‘indisi sifatida chiqadi. YAMM va IMM ishlab chiqarish yalpi hajmining ko‘rsatkichlari sifatida bitta muhim kamchilikka ega. Ular mazkur yilda ishlab chiqarish jarayonida foydalanilgan asosiy kapitalning o‘rnini qoplash uchun zarur bo‘lgan qiymatni ham o‘z ichiga oladi.

Download 1.1 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling