O’zbekiston Jurnalistika va Ommaviy Kommunikatsiyalar Universiteti Raqamli Media va Internet Jurnalistika Kafedrasi

O’zbek milliy kommunikatsiyasida ilmiy ommabop va ma’rifiy kontentlar

Bugungi zamon shiddati hayotimizni internet yoki ijtimoiy tarmoqlarsiz aslo tasavvur etib bo'lmasligini namoyon etayotir. Aksariyat odamlarning faoliyati internet, ijtimoiy tarmoqlar va telegram kanallari orqali dunyoda sodir bo'layotgan kundalik yangiliklardan xabardor bo'lish, ularni bir-biriga uzatish bilan bog'liq.
Mamlakatimiz va dunyo miqyosida sodir bo'layotgan o'zgarishlar, voqea-hodisalar, yangiliklar to'g'risidagi ma'lumotlar barcha ijtimoiy tarmoqlarda aks etib boryapti. Bu yangiliklardan xabardor bo'lishda esa internet tizimi, mobil` telefonlar va kompyu`ter texnologiyalaridan foydalanish ancha qulay hisoblanadi. Bundan tashqari, o'zaro ma'lumot almashish yoki biror voqea-hodisaga munosabat bildirish, o'z fikrini bayon etish yoki o'zaro muloqot qilishda ijtimoiy tarmoqlar juda qulay vositadir.
Bularning bari ijtimoiy tarmoqlardan foydalanuvchilar uchun o'z fikrlari, qarashlari va tuyg'ularini bayon qilishda tengsiz imkoniyat ekanligini ko'rsatmoqda. Shuning uchun ham ijtimoiy tarmoqlar har qanday yoshdagi odamni bemisl darajada o'ziga «maftun» qilib turadi.
Aksariyat yoshlar o'zlarining qimmatli vaqtlarini behuda sarflab, ijtimoiy tarmoqlardan kun bo'yi foydalanishadi. Shu tariqa, ular deyarli barcha axborotga ega bo'lishadi va o'z dunyoqarashidan kelib chiqib, u yoki bu masalaga munosabat bildirishadi. Biroq bildirilgan munosabatlarning barchasini saviyali, ya'ni ma'naviyatli kishilarning fikri, deb bo'lmaydi, albatta. Ayniqsa, bugungi kunda etarli bilim va ko'nikmalarga ega bo'lmagan kimsalar ham to'g'ri yo noto'g'riligini o'ylab o'tirmasdan, ijtimoiy tarmoqlarda tarqatilgan har qanday ma'lumot yuzasidan yoxud ba'zi masalalarga bilim va salohiyati etadimi, yo'qmi, bundan qat'i nazar, o'z fikrini bildirishadi. Yoki o'zlarining yozgan «asarlari» yo »maqola», «xabar», «she'r»larini ijtimoiy tarmoqlarga joylashtirib, bir-birlarini ko'klarga ko'tarib maqtashadi. Qizig'i shundaki, ba'zi odamlar aslida shu ishni qilish kerakmi, yo'qmi, degan ishtibohga ham bormaydi. Ijtimoiy tarmoqlarda havola etiladigan ma'lumotlarni «bezab turgan» g'aliz jumlalar hamda imloviy xatolar o'sha tarmoq foydalanuvchisining saviyasi qay darajada ekanligini ko'rsatib turadi. Bu esa ijtimoiy tarmoq foydalanuvchilarida ham afsuslanish, achinish holatlarini keltirib chiqaradi. Ba'zida esa ijtimoiy tarmoqlar orqali havola etilayotgan asossiz va saviyasiz ma'lumotlarning sanab adog'iga ham etib bo'lmaydi.
Ayniqsa, tarmoqlarda shunday guruhlar ham paydo bo'lganki, foydalanuvchilar bir-birini maqtab ko'kka ko'tarishlari, shuningdek, kimlarningdir nomini loyga chaplashlari oddiy holga aylanib bormoqda. G'iybat ular uchun oddiy holga aylangan. Ba'zi kimsalar esa ijtimoiy tarmoqdan o'zlariga yoqmagan odamlarning obro'sini to'kish, erga urish, buning uchun bor imkoniyatidan foydalanishga harakat qilishadi. Ijtimoiy tarmoqlarni nazoratga olish imkoniyati yo'qligi bois, unda har qanday ishni qilish mumkin, deb o'ylashadi. erkin fikr aytish imkoniyatidan shunday yo'llar bilan foydalanish mumkin deganlar, saviyalari qay darajada ekanliklarini katta auditoriyaga shunday yo'llar bilan oshkor qilishadi. Shu sabab ko'pchilik bu tarmoqlarni yoqtirishmaydi. Lekin shunga qaramay, statistik ma'lumotlarga nazar solsak, dunyo yoshlarining 96 foizi ijtimoiy tarmoqlar vositasida o'zaro muloqotga kirishishmoqda.
Xo'sh, ijtimoiy tarmoq nima o'zi, uning qanday turlarini bilamiz?
Olib borilgan axborot-tahliliy natijalar va statistik ma'lumotlarga ko'ra, Facebook hozirgi vaqtda dunyoda eng mashhur ijtimoiy tarmoq sifatida etakchi o'rinda bormoqda. Bugungi kunga kelib, Facebook tarmog'ida ro'yxatdan o'tganlar soni bir necha milliard kishidan ortganligi ma'lum qilingan. Undan keyingi o'rinlarni esa Twitter, Instagram, LinkedIn, Google+, Pinterest, Snapchat, YouTube, Reddit, WhatsApp, Flickr, Weibo egallab kelmoqda. Bugungi kunda ijtimoiy tarmoqlarda mamlakatimizda amalga oshirilayotgan islohotlar, davlatimiz qo'lga kiritayotgan olamshumul yutuqlarni jahon media makonida keng targ'ib qilish hamda inson ma'naviyatini har tomonlama yuksaltirishga xizmat qiladigan juda ko'plab ma'lumotlar yoritib borilmoqda. Shu bilan birga, milliy mentalitetimizga raxna soluvchi turli ig'volar, g'iybatlar, milliy madaniyatlarning kushandasi bo'lgan – «ommaviy madaniyat» niqobidagi tahdid va boshqa illatlar xavf solishi hamon davom etmoqda.
Kishining ta'bini xira qiladigan jihati, ijtimoiy tarmoqlar orqali «ommaviy madaniyat» niqobi ostida yurtimizga buzuq g'oyalar, axloqsizlik, g'ayriinsoniy odatlar kirib kelmoqda. Millatning tarixi, o'tmishdagi qadriyatlarini rad etuvchi, «ommaviy madaniyat»ni targ'ib etishga undovchi mafkuraviy kurashlarning barchasi aynan ijtimoiy tarmoqlar orqali olib borilmoqda. Zero, ijtimoiy tarmoqlar tubanlik girdobiga giriftor etuvchi mafkurachilarining asosiy dastaklaridan biri ekanligi hech kimga sir emas. Binobarin, bu holat har birimizdan tahdidlarga nisbatan muntazam ogohlikni talab etmoqda.
Inson ongi, qalbi va ruhiyatiga tazyiq o'tkazishga harakat qilayotgan g'arazli kuchlar axborot xurujlarini amalga oshirishda eng ta'sirchan vositalar sifatida internet tizimi va ijtimoiy tarmoqlardan samarali foydalanishmoqda. Ayni paytda internet va ijtimoiy tarmoqlar orqali tarqatilayotgan milliy ma'naviyatimizga yot g'oyalar va axborot xurujlarining yoshlar tomonidan qabul qilinayotganligi va uning oqibatlari kishini tashvishga solmoqda.
Qayd etish joizki, «ommaviy madaniyat» namoyon bo'lish xususiyatlariga ko'ra, til, din, e'tiqod, irq, makon, xalq va millat tanlamaydi. U jamiyatning madaniy va estetik qadriyatlariga raxna solish orqali ijtimoiy munosabatlarda insonparvarlik tamoyillarini buzadi. Zero, ijtimoiy tarmoqlardan foydalanishda, albatta, barchamiz media xavfsizlik haqida, G'arb davlatlari olib borayotgan mafkuraviy kurash turlari haqida ma'lumotga ega bo'lishimiz va buni yoshlarga o'rgatishimiz lozim.
Ijtimoiy tarmoqlar orqali inson ongi va dunyoqarashini o'zgartirish maqsadida g'oyaviy, mafkuraviy ta'sir o'tkazish, dizinformatsion axborot tarqatish kabi holatlar, ayniqsa, hushyorlikni talab etmoqda. Axborot xurujida inson ongi, millat ruhiyati nishonga olinadi. Aslini olganda, axborot xurujlarini amalga oshirishda, avvalo, inson ongi va qalbini zabt etish orqali mafkuraviy ta'sir o'tkazish g'oyasi yotadi.
Mazkur holat davlatlarning barqarorligiga raxna solib, millatning tarixan shakllangan qadriyatlari, uning o'ziga xosligi, millat va xalq sifatida yashab qolishini xavf ostiga qo'yadi. Ijtimoiy tarmoqlar orqali g'oyaviy-mafkuraviy tahdid sifatida namoyon bo'layotgan yovuz va buzg'unchi g'oyalar ta'sirini o'z vaqtida anglash, ulardan doimo ogoh bo'lish bugungi kunning dolzarb vazifasi ekanini har bir yurtdoshimiz, birinchi navbatda, yosh avlod vakillari chuqur anglab etishlari lozim bo'ladi.
O‘zbekistonda internet sifati va uzatish tezligini o‘lchaydigan milliy axborot tizimi yaratilishi mumkin. 2023 yilning 1 sentabrgacha O‘zbekistonda internet xizmatlari sifati va uzatish tezligini o‘lchaydigan tizim joriy etish taklif qilinmoqda. Uning veb-servis havolasi va mobil ilovasi ochiq manbalarda hamda internet xizmatlarini ko‘rsatuvchi kompaniyalarning rasmiy saytlarida joylashtirilishi ham belgilangan.
Internet xizmatlari sifati va uzatish tezligini o‘lchash bo‘yicha milliy axborot tizimini joriy qilish to‘g‘risida Vazirlar Mahkamasi qarori ochiq muhokamalarga qo‘yildi. Prezidentining joriy yil avgustidagi PQ-357-sonli hamda 2018 yil noyabrdagi PQ-4024-son qarorlariga muvofiq, Internet xizmatlari sifati va uzatish tezligini o‘lchash — «teznet.uz» milliy axborot tizimini joriy etish taklifi berilmoqda.
Bundan ko‘zlangan asosiy maqsad — internet xizmatlari sifati va uzatish tezligini zamonaviy IT-vositalarini qo‘llagan holda monitoring qilish va jamoatchilik nazoratini ta’minlash.
Shuningdek, tegishli vazirlik va idoralar birgalikda:

• 
  2023 yil 1 fevralga qadar, ma’lumotlarni uzatish, shu jumladan Internet xizmatlari sifati va uzatish tezligini o‘lchash bo‘yicha xalqaro tajribani o‘rganishi;
  
• 
  2023 yil 10 iyulga qadar «teznet.uz» milliy axborot tizimi texnik hujjatlari ishlab chiqilishini hamda belgilangan tartibda ekspertizadan o‘tkazilishi;
  
• 
  2023 yil 1 sentabrga qadar tizimni dastlabki bosqichda sinov tarzda ishga tushirish ko‘zda tutilmoqda.
  

Shuningdek, 2023 yil 1 noyabrga qadar davlat standartlari hamda axborot va kiberxavfsizlik talablarini inobatga olgan holda, «teznet.uz» milliy axborot tizimi veb-servis va mobil ilovasini ishlab chiqilishi va joriy etilishini ta’minlanishi belgilanmoqda.
Marketing olami o‘zgarayotgani sir emas. Odamlarning ma'lumotni iste'mol qilish usullari o'zgardi va shuning uchun korxonalarning o'zlarini bozorga chiqarish usullari ham rivojlandi. Agar siz ushbu yangi davrda omon qolishni istasangiz, bu o'zgarishlarga moslashishingiz kerak. Eng katta o'zgarishlardan biri bu Internetning yuksalishi. Odamlar endi gazeta yoki televizordan foydalanish o'rniga kompyuterlari orqali ma'lumotlarga kirishadi. Bu shuni anglatadiki, agar sizda raqamli mavjudlik bo'lmasa, siz potentsial mijozlarni o'tkazib yuborishingiz mumkin.
Ajoyib kontent samarali raqamli marketing strategiyasining asosi bo'lib, biznes maqsadlaringizga erishishga yordam beradi. Bu qidiruv tizimining yuqori reytingini olishi, konversiyalarni, ma'lumot almashishni rag'batlantirishi va brend xabardorligini oshirishi mumkin .
Internet-kontent Internetda topilgan ma'lumotlarni anglatadi. Bu rasm, video yoki hatto matndan har qanday narsa bo'lishi mumkin. Kontentning eng keng tarqalgan turlari rasm va videolardir, lekin audio, jonli oqimlar, o'yinlar, dasturiy ta'minot va boshqalar kabi ko'plab boshqa kontent turlari mavjud.
Ulashish mumkin bo'lgan kontent - bu boshqalar bilan bo'lishish mumkin bo'lgan har qanday turdagi kontent. Bu sizning xabaringizni u erga etkazish va o'zingiz qila olmaganingizdan ko'ra ko'proq odamlarga etkazishning ajoyib usuli. Ulashish mumkin bo'lgan kontentning eng keng tarqalgan turlariga rasmlar, videolar, infografika va maqolalar kiradi.
O‘zbekiston prezidenti Shavkat Mirziyoyev «O‘zbekiston Respublikasining ayrim qonun hujjatlariga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risida»gi qonunni imzolagandi. Ushbu hujjat bilan «Ommaviy axborot vositalari to‘g‘risida»gi Qonunning 11ta moddasiga o‘zgartish kiritilib, 3ta modda bilan to‘ldirildi. Adliya vazirligi matbuot xizmati ushbu o‘zgarishlarni sharhlagan.
Qonun 5-1-modda bilan to‘ldirildi. Xo‘sh, bu OAVga nima beradi? Mazkur moddaning amaliyotga joriy etilishi ommaviy axborot vositalari faoliyatini tadbirkorlik sub'yekti va fuqarolik jamiyatining muhim instituti sifatida davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlash tizimini tartibga solishga qaratilgan. Bunday normalar bir qator xorij mamlakatlari qonunchiligi (Avstriya, Korea Respublikasi, Rossiya Federatsiyasi, Ozarboyjon, Moldova, Gruziya va boshqalar) va YeI tavsiyalarida mavjud.
Ularda OAVni soliq va bojxona imtiyozlari berish, davlat tomonidan imtiyozli kreditlar berish, tariflarni tushirish bo‘yicha elektron OAVga texnik xizmat ko‘rsatish, gazetalar nashriyotining qarzlarini kamaytirish, shuningdek, tahririyatlarga davlat byudjyeti va boshqa manbalar hisobidan to‘g‘ridan-to‘g‘ri subsidiyalar berish ko‘zda tutilgan. Aksariyat mamlakatlar qo‘llab-quvvatlashning ushbu shakllaridan to‘liq foydalanmaydi, balki, ma'lum soliqlardan, alohida mahsulotlarni (gazeta qog‘ozi) olib kirishda boj to‘lovlaridan ozod qilish kabilarni amalda qo‘llab kelishadi. Shuningdek, xalqaro hujjatlar va bir qator xorij mamlakatlari qonunchiligida OAVni qo‘llab-quvvatlash, ularga subsidiyalar, grantlar va ijtimoiy buyurtmalar berish orqali amalga oshirilishi mumkinligi ta'kidlanadi. Xususan, Finlyandiya, Niderlandiya, Norvegiya, Shvetsiyada barcha kundalik nashrlar, Italiyada ijtimoiy muhim nashrlar, Fransiyada gazetalar ushbu shaklda qo‘llab-quvvatlanadi.
Shu bilan birga Avstriya, Buyuk Britaniya, Italiya, Fransiya, Germaniya, Rossiya, Ukraina, Korea Respublikasi qonunchiligida OAVga soliq va bojxona imtiyozlari qo‘llash orqali qo‘llab-quvvatlash belgilangan.
Mazkur xalqaro tajribalar o‘rganilib, Qonun 5-1 modda bilan to‘ldirildi. «Davlat ommaviy axborot vositalarini quyidagi yo‘llar bilan qo‘llab-quvvatlashi mumkin: soliqlar hamda boshqa majburiy to‘lovlar va tariflar bo‘yicha imtiyozlar hamda preferensiyalar berish; davlat subsidiyalari, davlat grantlari va davlat ijtimoiy buyurtmalari tizimi orqali moliyaviy qo‘llab-quvvatlash; moddiy-texnika bazasini mustahkamlash bo‘yicha kompleks chora-tadbirlarni ishlab chiqish va amalga oshirish; tahririyatlar xodimlarini ijtimoiy qo‘llab-quvvatlash; ommaviy axborot vositalarini qo‘llab-quvvatlash jamg‘armalari faoliyatini tashkil etish; tahririyatlar xodimlarini tayyorlashga, qayta tayyorlashga va ularning malakasini oshirishga ko‘maklashish. Ommaviy axborot vositalarini davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlashdan ommaviy axborot vositalarining mustaqil kasbiy faoliyatini cheklab qo‘yish uchun foydalanilishi mumkin emas».
Ommaviy axborot vositasini davlat ro‘yxatidan o‘tkazish muddati 15 kun etib belgilandi. Ilgari bu muddat bir oy bo‘lgan. Ommaviy axborot vositasini davlat ro‘yxatidan o‘tkazish rad etilgan taqdirda, qaror chiqarilgandan keyin bir kun ichida arizachiga yozma shaklda, shu jumladan axborot tizimi orqali elektron shaklda bildirish yuboriladi (topshiriladi), unda rad etish sabablari, shuningdek arizachi ko‘rsatilgan sabablarni bartaraf etib, hujjatlarni qayta ko‘rib chiqish uchun taqdim etishi mumkin bo‘lgan muddat ko‘rsatiladi. Qonun «Ommaviy axborot vositasining davlat hokimiyati va boshqaruvi organlari faoliyati to‘g‘risida axborotni olishga doir so‘rovi» deb nomlangan 35-1-modda bilan to‘ldirildi.
«Ommaviy axborot vositasi davlat hokimiyati va boshqaruvi organlarining faoliyati to‘g‘risida axborot olishga doir so‘rov bilan ularga og‘zaki yoki yozma shaklda (shu jumladan elektron hujjat shaklida) murojaat etish huquqiga ega. Ommaviy axborot vositasining davlat hokimiyati va boshqaruvi organlari faoliyati to‘g‘risida axborot olishga doir, shuningdek, mansabdor shaxslarning intervyusini tashkil etish to‘g‘risidagi so‘rovi ko‘pi bilan yetti kun muddatda ko‘rib chiqiladi. Agar ommaviy axborot vositasining so‘rovini ko‘rib chiqish davlat hokimiyati va boshqaruvi organlarining vakolatlari jumlasiga kirmasa, so‘rov so‘ralayotgan axborotni taqdim etish o‘zining vakolatiga kiritilgan organga ro‘yxatdan o‘tkazilgan kundan e'tiboran uch ish kuni ichida yuboriladi, ommaviy axborot vositasi esa bu haqda xabardor qilinadi. So‘rov rad etilgan taqdirda, ommaviy axborot vositasiga asoslantirilgan javob yuboriladi».
Xulosa qilib aytganda, davlatimiz rahbari Shavkat Mirziyoev ta'kidlaganidek, «... biz farzandlarimizning ongi, dunyoqarashi asrlar davomida sinovdan o'tgan, yuksak ma'naviyat xazinasi bo'lgan jahon va milliy adabiyotimiz asosida emas, balki qandaydir shubhali, zararli axborotlar asosida shakllanishiga beparvo qarab turolmaymiz». Binobarin, bugungi davr bizdan dunyo miqyosida bo'hton va uydirmalarni tarqatish orqali yoshlarimizni aldab, o'z qarmog'iga ilintirishga intilayotgan ijtimoiy tarmoqlardagi turli salbiy holatlarga hech qanday imkon bermasligimizni talab etmoqda. Zero, milliy ma'naviyatimizni asrash orqali yoshlarimizni ona Vatanga sadoqat ruhida tarbiyalab, o'z xalqiga, yurtiga bo'lgan muhabbatini oshirish asosiy vazifamizdir.
Yaxshi kontent yaratishingizning sababi shundaki, u sizning veb-saytingizni mashhur qiladi va shu bilan qidiruv trafigini va qidiruv reytingingizni oshiradi. Avvaliga siz bu haqda o'ylamasligingiz mumkin, lekin odamlar saytingizga tashrif buyurishganda, ular qiziqarli narsalarni ko'rishni xohlashadi. Agar sizda zerikarli kontent bo'lsa, tashrif buyuruvchilar siz yozgan narsalarni o'qish uchun etarlicha uzoq qolmaydi. Ular shunchaki ketishadi va boshqa joyga ketishadi.
Siz baham ko'rish mumkin bo'lgan tarkibni yaratishingiz uchun juda ko'p sabablar mavjud.

• 
  Muloqot: O'zingizni onlayn targ'ib qilish va xabaringizni tarqatishning oson yo'li.
  
• 
  Aloqalarni o'rnatish: Bu sizga o'xshash qiziqishlarga ega bo'lgan boshqa bloggerlar va ta'sir o'tkazuvchilar bilan munosabatlar o'rnatish imkonini beradi. Siz bir-biringizning g'oyalarini qo'llab-quvvatlashingiz va boshqa foydalanuvchilar bilan fikr almashishingiz mumkin.
  
• 
  Brend ta'siri: Bu sizning auditoriyangizni ko'paytirishga yordam beradi, bu sizning brendingizga ko'proq ta'sir qilishni anglatadi.
  
• 
  Ko'proq mijozlarni jalb qiling: Agar siz sifatli kontent yaratsangiz, oxir-oqibat veb-saytingizga ko'proq tashrif buyuruvchilarni jalb qilasiz va bu, o'z navbatida, savdoning oshishiga olib keladi.
  

Eng birinchi milly kontentlarimiz qatorida ZiyoNet.com bo’lib, u o’z ichiga ko’plab marifiy va ilmiy-ommabop xarakteristkalarni olgan. Uning tarixi ZiyoNET („ziyo“ soʻzi arabcha soʻzdan olingan boʻlib, „nur“, „shuʼla“ maʼnosini, „NET“- NETworkning qisqartmasi boʻlib — inglizchadan „toʻr“, „tarmoq“ maʼnosini bildiradi. ZiyoNET" — nur, ziyo tarqatuvchi tarmoq maʼnosini bildiradi.) Oʻzbekiston Respublikasining jamoat taʼlim axborot tarmogʻi 2005-yil 28-sentyabrda tashkil etilgan. ZiyoNET axborot taʼlim tarmogʻi resurslarini yaratish boʻyicha asosiy masʼul etib „Yagona integrator UZINFOCOM“ MCHJ belgilangan.
ZiyoNET jamoat axborot taʼlim tarmogʻi Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti ning 2005-yil 28-sentyabrdagi PQ-191-sonli „Oʻzbekiston Respublikasining jamoat taʼlim axborot tarmogʻini tashkil etish tơgʻrisida“gi Qaroriga muvofiq tashkil topgan. ZiyoNET tarmogʻining asosiy maqsadi taʼlim oluvchilar uchun taʼlim olish tizimida keng koʻlamli axborot-kommunikatsiya xizmatlarini joriy etishdan iborat. ZiyoNET tarmogʻi yoshlar, murabbiylar, shuningdek barcha portal foydalanuvchilari uchun kerakli axborotlarni jamlash bilan bir qatorda, ularga axborot texnologiyalari sohasidagi kerakli maʼlumotlarni berish, oʻzaro muloqot qilish va tajriba almashinishlari uchun zarur imkoniyatlarni yaratib berish vazifasini ham oʻz zimmasiga oladi.
ZiyoNET portali — sayt, ZiyoNETtarmogʻining asosiy resurslari ziyonet.uz manzilida joylashgan.
Portal imkoniyatlari
ID.UZ tizimidan roʻyxatdan oʻtgan foydalanuvchilarga ZiyoNET portali oʻz imkoniyatlarini namoyon qilishlari uchun barcha sharoitlarni yaratib beradi. Jumladan:

• 
  uchinchi darajali „zn.uz“ domenida sayt-satellitlarni yaratish;
  
• 
  guruhlar yaratish, yaratilgan guruhlarda mavzular yaratish, guruhlarga qatnashchilarni taklif qilish va boshqa foydalanuvchilar tomonidan yaratilgan mavzularda ishtirok etish;
  
• 
  „Savollar va javoblar“ boʻlimida oʻz savollarini berish va boshqa foydalanuvchilar bergan savollarga javob berish;
  
• 
  „Oʻyinlar“ boʻlimining foydalanuvchilari reytingida ishtirok etish;
  
• 
  ZiyoNET axborot resurs tarmogʻining turli tanlovlarida qatnashish
  

Uning vazifasi Internet tarmogʻida mahalliy axborot taʼlim resurslarini yaratish va shakllantirish uchun zarur sharoit yaratish hamda axborot kommunikatsiya texnologiyalarini taʼlim jarayoniga singdirishga koʻmaklashishdan iboratdir. Yoshlar uchun uzoq yillardan beri eng ommaviy marifiy kontent hisonlangan bo’lib, vazifasi:

• 
  ularni vatanparvarlik ruhida tarbiyalash samaradorligini oshirishga; oʻsib kelayotgan yosh avlodning Vatanga muhabbat tuygʻusini, Oʻzbekistonning boy tarixi, xalqning milliy anʼanalari va maʼnaviy qadriyatlarini bilishga asoslangan yuksak maʼnaviy-axloqiy fazilatlarini mustahkamlashga; faol hayotiy mavqega ega boʻlgan barkamol shaxsiy voyaga yetkazishga qaratilgan milliy axborot resurslarini shakllantirish va rivojlantirish;
  
• 
  Oʻzbekistonning milliy manfaatlarini hisobga olgan holda, yoshlarning maʼnaviy, aqliy jihatdan kamol topishiga koʻmaklashadigan ijtimoiy-siyosiy, ijtimoiy-iqtisodiy, tahliliy, maʼnaviy-maʼrifiy, ilmiy-taʼlim hamda boshqa axborotdan keng koʻlamda foydalanishni taʼminlash;
  
• 
  Yoshlar oʻrtasida sogʻlom turmush tarzini targʻib etish, har xil sport turlarini ommalashtirish;
  
• 
  Respublika oʻquvchilari va yoshlari uchun masofaviy taʼlim usullarini, boshqa axborot-kommunikatsiya xizmatlarining keng kompleksini taʼlim tizimiga joriy etishda koʻmaklashish.
  

Ushbu marifiy kontent o’zining hozirgi mukammal holatiga kelishiga qadar bir necha davrlarni boshidan o’tkazgan bo’lib xususan, 2006-yilda — ZiyoNET tarmogʻi Resurs markazi portalining birinchi talqini ishlab chiqildi va www.ziyonet.uz manzili boʻyicha ishga tushirildi.
2007-yil avgustda — ZiyoNET portali tubdan oʻzgartirildi va uning 2-talqini yaratildi. Uning bosh sahifasida oxirgi maʼlumotlar va Kutubxonada joylashtirilgan materiallar hamda muhokama uchun mavzular koʻrsatila boshlandi.
2007-yil oktyabrda — ZiyoNET barcha foydalanuvchilar uchun bepul sayt-satelitlarni yaratish imkoniyatini yaratdi.
2008-yilda — saytning asosiy sahifasi takomillashtirildi va bosh sahifada sayt-satelitlarlarda nashr etilgan maʼlumotlar berila boshlandi.
2009-yil yanvarda — ZiyoNet Portalining oʻzbek tilidagi talqini ishga tushirildi.
2009-yilda — Uz milliy domeni Internet-festivalida „Fan va taʼlim sohasidagi eng yaxshi sayt“ nominatsiyasida 3-oʻrinni egalladi.
2009-yil oktyabrda sayt-satellitlar uchun bepul xostingni yaratish va qoʻllab-quvvatlash tizimi ishga tushirildi.
2010-yilda — Portalning 3-talqini ishga tushirildi. Tegishli boʻlimlar va loyihalarda resurslarning yangilanishini koʻrishda qulayliklar yaratish uchun barcha yangi materiallar bosh sahifaning bloklarida chiqarilishi boshlandi. Portalda quyidagi boʻlimlar mavjud edi: „Taʼlim“, „Abituriyent“, „Muassasalar“, „Saytlar“, „Imkoniyatlar“, „Aksiyalar“.
2011-yilda — Portalning asosiy sahifasida Fikr.uzdan eng yaxshi „Hafta yangiligi“ va uTube.uzdan eng yaxshi „Hafta videosi“ berila boshlandi.
2013-yil — „Xorijiy tillar“ va „Rivojlantiruvchi oʻyinlar“ boʻlimi yaratildi.
2014-yil 8-may ZiyoNET.uz portalining navbatdagi talqini yaratildi. Yangi logotip va yangi interfeys ishlab chiqildi:
— ijtimoiy tarmoq ishlashni boshladi, ijtimoiy mavzuli guruhlarni yaratish imkoniyati yaratildi. Guruhda mavzularni muhokama qilish, izohlash, medifayllarni joylashtirish, fotoalbomlarni yaratish mumkin. Sinflar va taʼlim muassasalari uchun guruhlar ham yaratish mumkin.
— „Savol-javoblar“ servisi yaratilib (2014-yil 31-may), unda savollar berib, boshqa foydalanuvchilarning savollariga javob berish mumkin. Bir yildan kamroq vaqt oraligʻida, yaʼni 2015-yilda, „Savol-javoblar“ boʻlimidagi savollar — 3 392 dan oshgan boʻlsa, 2016-yilda savollar 5 880 taga yetdi.
— „Kutubxona“ boʻlimi interfeysi yangilandi, kutubxonadagi resurslar oʻqiladigan formatda matnli va grafik shaqlda taqdim etildi.
— Portalda roʻyxatdan oʻtish ID.UZ tizimi orqali amalga oshiriladi.
— Tashrif buyuruvchilar uchun, foydali saytlar tavsiya etiladi.
— 2015-yil yanvar oyida asosiy sahifaning dizayni oʻzgartirildi va ZiyoNET portalining boʻlimlariga yoʻnaltirilgan vidjetlar namoyish etildi.
— 2015-yil iyunda ZiyoNET Portalining barcha sahifalarining chap tomonida „Translit“ boʻlimi yaratildi.
— 2015-yil iyulda „ZiyoNET“ taʼlim tarmogʻiga 1069-sonli AOKAning litsenziyasi berildi.
— 2018-yilda asosiy sahifaning dizayni yangilandi.
ZiyoNET portalining resurslari:
— „Abituriyent“ boʻlimida — abituriyentlar uchun Oʻzbekiston Respublikasidagi OTMga oʻtish ballari, testlar, kvotalar, va h.k.z. toʻgʻrisidagi maʼlumotlar berib boriladi.
— „Armiya va yoshlar“ — Oʻzbekiston Respublikasi qurolli kuchlari, tarixi, muhim sanalari va harbiy maʼlumotlariga bagʻishlangan boʻlim.
— „Audiokitoblar“ — turli mavzulardagi (adabiyotlar, ilmiy kitoblar, ertaklar, darsliklar, tarix va boshqalar) rus, oʻzbek va boshqa tillardagi audio materiallar bazasi.
— „Kutubxona“ — Portal kutubxonasi Respublika OTM va ularning mualliflari tomonidan taqdim etilgan avtoreferatlar, dissertatsiyalar, bitiruv malakaviy ishlari va boshqa ishlarning manbaidir. 2021-yil 1-iyun holatiga koʻra, 11 6000 dan ortiq oʻquv adabiyotlar mavjud.
— „Savol-javoblar“ — Savol-javoblar xizmati.
— „Arboblar“ -"Oʻzbekiston arboblari" veb-sayti https://arboblar.uz/ Wayback Machine saytida arxivlandi (2017-10-05). manzilida joylashgan, Oʻzbekiston taraqqiyotiga hissa qoʻshgan taniqli insonlar haqida maʼlumot beradi. Ushbu sayt ilmiy-ommabop, maʼrifiy va taʼlimiy resursdir.
— „Oʻyinlar“ boʻlimida mahalliy dasturchilar tomonidan ishlab chiqilgan oʻzbek va rus tillaridagi oʻyinlar bilan bir qatorda, ingliz tilini oʻrganish boʻyicha 400 tadan ortiq taqdim qilingan oʻyinlar joylashtirilgan.Brauzerlarda Flash Player qoʻllab-quvvatlash tugaganligi sababli, oʻyinlar hozirda faol holatda emas.
— „Taʼlimiy muassasalar“ — respublikaning barcha taʼlim muassasalari, shuningdek, mutaxassisliklar toʻgʻrisidagi maʼlumotlar bazasi.
— „Iqtidorli yoshlar“ — Oʻzbekistondagi iqtidorli yoshlar toʻgʻrisidagi maʼlumotlar joylashtirilgan.
— „Saytlar“ (Saytlar reyestri) ushbu boʻlimda foydalanuvchilar taʼlimiy va bilim berishga moʻljallangan saytlar, kutubxonalar, turli xildagi maʼlumotnomalar, ensiklopediyalar, mashhur shaxslarning shaxsiy saytlari katalogi shakllantirilgan va foydalanuvchilarga tavsiya etilgan.
— „Sayt-satellitlar“ — taʼlim oluvchilar, oʻqituvchilar va boshqa tashabbuskor foydalanuvchilar oʻzlarining shaxsiy yoki taʼlim muassasalari uchun zn.uz domenida bepul sayt (sayt-satellit) yaratish imkoni yaratilgan.
Bundan tashqari, uning resurslari sifatida, Xorijiy tillarni oʻrganish portali Lang.uz- 2016-yilning sentyabr oyida ishga tushirilgan. Portal xorijiy tillarni interaktiv koʻrinishda oʻrganish imkoniyatini yaratadi. Saytda „Elementary“ dan „Pre-Intermediate“ga qadar murakkablikdagi materiallar tematik (mavzuviy) koʻrinishda taqdim etiladi. Sayt foydalanuvchisi har bir darsda yangi soʻzlarni oʻrganishi, oʻrganilgan soʻz va iboralarga biriktirilgan mashqlarni bajarishi, jumlalarni dars jarayonida mustahkamlashi, dialoglarni tinglashi, matnda ochiq qoldirilgan soʻzlarni topishi va toʻldirishi kerak.
— Usport.uz — sportga oid yangiliklar sayti.
-Oʻzbekiston madaniy merosi — portal ZiyoNET taʼlim portali doirasida 2015-yilning may oyida „Oʻzbekistonning tarixiy madaniy merosi“ boʻlimi sifatida tashkil etilib, 2016-yilda alohida meros.uz portaliga aytlantirilgan. Oʻzbekiston Respublikasining tarixiy, madaniy, meʼmoriy va boshqa obyektlari bazasi.
uTube.uz — taʼlimiy video portali 2009-yilning yakunida ishga tushirilgan boʻlib, unda oʻzbek va rus tillarida ilmiy-taʼlimiy, maʼnaviy-maʼrifiy, va turli mavzularda oid videomateriallar joylashtirilgan.
— Tanlov.uz — sayti 2010-yilning mart oyida ishga tushirilgan boʻlib, bu yoshlar, mutaxassislar, manfaatdor shaxs va tashkilotlarni qoʻllab-quvvatlash maqsadida respublika va xalqaro miqyosda oʻtkazilayotgan tanlovlar, grantlar, stipendiyalar kabi tadbirlar toʻgʻrisidagi axborot malumot saytidir.
— Fikr.uz — shaxsiy va jamoaviy bloglar sayti, kabilar kiradi.