O‘zbekiston Milliy universiteti O‘zbek filologiyasi fakulteti

– Toshkent, Fan, 1998.

3 Rustamov Alibek. Hazrati Navoiyning maʼnaviy olami. – Toshkent, “Navroʻz”

2014.

4 Imom Abu Homid Muhammad ibn Muhammad al-Gʻazzoliy. Ihyo al-ulum addin. Ilm kitobi. – Toshkent, Movarounnahr, 2003.

5 Navoiy asarlari lugʻati. – Toshkent, Gʻafur Gʻulom nomidagi Adabiyot va sanʼat

nashriyoti, 1972

Alisher Navoiy notiqlik san’atiga alohida e’tibor beradi. “Mahbubul-qulub” nomli falsafiy asarining 24-faslini “Nasihat ahli va voizlar zikrida” deb ataydi va bunda voizlik san’atiga, va’zga, voizga o‘z munosabatini bildiradi. Buyuk shoirning voizlik, notiqliq haqidagi fikrlari bugun ham katta qimmatga ega. Mutafakkirning fikricha, voiz quyidagi xususiyatlarga ega bo‘lishi lozim:

Alisher Navoiy notiqlik san’atiga alohida e’tibor beradi. “Mahbubul-qulub” nomli falsafiy asarining 24-faslini “Nasihat ahli va voizlar zikrida” deb ataydi va bunda voizlik san’atiga, va’zga, voizga o‘z munosabatini bildiradi. Buyuk shoirning voizlik, notiqliq haqidagi fikrlari bugun ham katta qimmatga ega. Mutafakkirning fikricha, voiz quyidagi xususiyatlarga ega bo‘lishi lozim:

1. Voiz, avvalo, e’tiqodli, din-diyonatli va to‘g‘ri yo‘lga boshlovchi bo‘lmog‘i lozim: “Voiz kerakki, «qolalloh» so‘z aytsa va «qola rasululloh» muxolafatidin qaytsa, Xudo va Rasul yo‘lig‘a qadam ursa. O‘zi kirgondin so‘ngra nasihat bila elni ham kivursa. Yurumagon yo‘lga elni boshqarmoq, musofirni yo‘ldin chiqormoqdur v biyobong‘a keturmak va bodiyada iturmakdur”.

2. Nutq tinglovchi uchun yangi bilimlar va o‘zgarishlar xabarchisi bo‘lmog‘i lozim: “Va’z bir murshid va ogoh ishidur va aning nas’hati qabul etgan maqbul kishidir”.

3. Notiqning o‘zi biror sohani egallagan bo‘lishi, undan so‘ng va’z orqali kishilarga ta’sir etib, ularni boshqarishi kerak: “Avval bir yo‘lni bormoq kerak, andin so‘ng elni boshqarmoq kerak”.

4. Voiz sahih va solih nutqi, notiqlik mahorati bilan insonlarning ruhiyatiga, qalbiga ta’sir eta olsin: “Voiz uldurki, majlisig‘a xoli kirgan to‘lg‘ay va to‘la kirgan xoli bo‘lg‘ay”.