O`zbekiston Raspublikasi Oliy va o`rta-maxsus ta`lim vazirligi

1.2.Yuqish genetik ma'lumotlar.
Keyingi bosqich yuqish genetik ma'lumotlar sitoplazmada uchraydi. Bu oqsil molekulalarini mRNK shabloni bo'ylab ribosomalarga yig'ishdan iborat (tarjima jarayoni). Aminokislotalar ribosomalarga maxsus sinf molekulalari - transport RNKlari (tRNK) orqali tashiladi. Har bir tRNK qat'iy belgilangan aminokislotani tashish uchun javobgardir va bu o'ziga xoslik tRNKda antikodon deb ataladigan noyob 3-nukleotid ketma-ketligining mavjudligi bilan belgilanadi. Ribosoma mRNK molekulasi bo'ylab harakatlanayotganda, o'z "o'z" aminokislotasini tashuvchi turli tRNKlarning antikodonlari bir -birini to'ldiruvchi mRNK kodonlari bilan ketma -ket tan olinadi. Natijada, o'sib borayotgan polipeptid zanjiriga "kerakli" aminokislotalarning ketma -ket biriktirilishi sodir bo'ladi. Tarjima jarayoni metionin aminokislotasini kodlovchi AUG tripleti tomonidan boshlanadi.Shunday qilib, metionin kodon RNK tarkibida genetik ma'lumotni o'qish doirasini ochadi; ko'rsatilganidek, bu o'qish "bitta uchlik, bitta aminokislota" qoidasiga amal qiladi. Tarjimaning tugashini to'xtatish kodonlari (bema'nilik kodonlari) deb nomlangan uchta maxsus kodonlardan biri (UAA, UAG yoki UGA) bildiradi; ribosomada to'xtash kodonining tan olinishi polipeptid zanjirining sintezini to'xtatadi.
Oxirida eshittirishlar birlamchi polipeptid molekulasi post-translyatsion modifikatsiyaga uchrab, funktsional jihatdan etuk mahsulotga aylanadi. Proteinning "pishishi", qoida tariqasida, hujayraning tegishli organoidlarida sodir bo'ladi.
Kodlash Bu uzatiladigan xabarning uzatilishi mumkin bo'lgan xabar yoki signalga aylanishi.
Fikrni etkazishdan oldin, jo'natuvchi uni belgilar yordamida (so'zlar, intonatsiya yoki imo -ishoralar) kodlashi kerak. Bu kodlash fikrni xabarga aylantiradi. Shuningdek, jo'natuvchi kodlash uchun ishlatiladigan belgilar turiga mos keladigan kanalni tanlashi kerak. Taniqli kanallarga nutq va yozma materiallarni uzatish, elektron aloqalar, shu jumladan kompyuter tarmoqlari, elektron pochta, videokassetalar va videokonferensaloqa kiradi.
Agar kanal ramzlarning jismoniy ifodasi uchun yaroqsiz bo'lsa, uzatish mumkin emas. Agar aloqa kanali tug'ilgan fikrga mos kelmasa, ma'lumot almashish samarasiz bo'ladi. Xabarni uzatish vositasini tanlash faqat bitta kanal bilan cheklanmaganligi ma'qul. Albatta, bu holda ma'lumotlarni uzatish jarayoni murakkablashadi, chunki jo'natuvchi ushbu vositalardan foydalanish ketma -ketligini o'rnatishi va ma'lumot uzatish ketma -ketligida vaqt oralig'ini belgilashi kerak. Biroq, axborot uzatish, masalan, og'zaki va yozma ma'lumot almashish vositalaridan foydalangan holda, odatda, aytaylik, faqat yozma ma'lumot almashishdan ko'ra samaraliroq bo'ladi.

1.3.EFIR
Uchinchi bosqichda, jo'natuvchi qabul qiluvchiga xabarni (kodlangan fikr yoki g'oyalar to'plami) etkazish uchun kanaldan foydalanadi. Xabar yoki siglanal uzatilishi boshlanganidan so'ng, aloqa jarayoni transport vositasi yoki uni yuborgan shaxs tomonidan nazoratdan chiqib ketadi. Yuborilgan xabarni qaytarib bo'lmaydi.
Ma'lumot uzatilgan paytdan boshlab yuborish bosqichi tugaydi va uzatilgan ma'lumotni qabul qilish va uning ma'nosini tushunish bosqichi boshlanadi. Kanal xabarni qabul qiluvchiga uzatadi. Agar xabarda kanalda uning tashuvchilari (kod belgilari) yoki shakllari o'zgarsa, qabul noto'g'ri deb hisoblanadi. Xabar kimga yuborilgan bo'lsa, qabul qiluvchi deb ataladi. Bu jarayon amalga oshishi uchun shaxslararo muloqot ishtirokchisi bajaradigan yana bir muhim rol. Qabul qiluvchining roli nafaqat xabarni olganligini yozib olish, balki bu xabarni unga tushunarli va maqbul bo'lgan ma'noga aylantirishdir.