O`zbekiston Raspublikasi Oliy va o`rta-maxsus ta`lim vazirligi

O`zbekiston Raspublikasi Oliy va o`rta-maxsus ta`lim vazirligi
Termiz davlat universiteti
Tabiiy fanlar fakulteti
Zoologiya kafedrasi
“Biologiya” ta`lim yo`nalishi

“Bioinformatika” fanidan

KURS ISHI
MAVZU: . Genetik xilma-xillik va shaxsni identifikatsiyalash

Bajardi: Biologiya ta`lim yo`nalishi

5-kurs talabasi Boymirzayev.M.

Ilmiy rahbar: o`q. Asallayev.O’.H.

Termiz-2023
Genetik xilma-xillik va shaxsni identifikatsiyalash.

MUNDARIJA:
Kirish…………………………………………………………………………….
Asosiy qism.
I-Bob Genetik xilma-xillik va shaxsni identifikatsiyalash.

1. 
   Genetik xilma-xillik………………………………………………………….6
   
2. 
   Pro- va eukariot gen elementlarining asosiy tuzilishi……………………….11
   
3. 
   Satellit DNK. o’rta meyyorda takrorlanuvchi ketma-ketliklar……………..19
   
4. 
   Bioinformatika sohasida genetikaning yutuqlar…………………………...30
   

Xulosa …………………………………………………………………………….33
Foydalanilgan adabiyotlar………………………………………………………35

Kirish
Genetika va genomika asoslari fanining predmeti va vazifalari. Irsiyat va o`zgaruvchanlik qonuniyatlarining ochilishi, fanning rivojlanish tarixi. Biologiya fanlari tizimida genetikaning o`rni. O`zbekistonda genetik tadqiqotlarning yo`lga qo`yilishi va zamonaviy genetikaning rivojlanishi. Genomika tushunchasi va uning tarixi. Rekombinant DNK texnologiyasi, genom revolyutsiyasi, genomika asoslari, genomni kartalashtirish, genomni sekvenslash (nukleotid ketma-ketligini aniqlash), genomni sharhlash (genlarni aniqlash). 2-mavzu. Gen, genom, genomlar xilma-xilligi va genetik tahlil. Gen va genom haqida tushuncha. DNK strukturasi va funktsiyasi.
Genetik xilmaxillik. DNK replikatsiyasi va rekombinatsiyasining molekulyar biologiyasi. Transmission genetika. Segrigatsiya printsiplari. Genetik tahlil qilishning xillari va tahlilning ahamiyati. Turli xil organizmlardagi genlar tuzilishi O‘tgan davrda markazimiz olimlari tomonidan g‘o‘za genlari uchun dastlabki molekulyar markerlar to‘plami yaratildi va ularning xo‘jalik-qiymat belgilari bilan genetik bog‘liqlik darajasi tadqiq etildi. Ushbu tadqiqotlar turli mamlakatlardagi g‘o‘za navlarini taqqoslash va O‘zbekiston yangi navlarining o‘ziga xosligini molekulyar darajada isbotlash imkonini berdi. Shu bilan birga, bu boradagi natijalar mamlakatimizda ekiladigan navlarning molekulyar va genetik xilmaxilligining kamligini ham ko‘rsatdi.
Bu kelgusida yurtimiz paxtachiligida yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan muammolarning oldini olish maqsadida ekiladigan navlarning genetik bazasini kengaytirish bo‘yicha tadqiqotlarni o‘z vaqtida amalga oshirishni taqozo etmoqda. Buning samarasida qisqa muddat ichida 4-5-tipdagi tolaga ega bo‘lgan “Andijon-35” va “Mehnat” navlari negizida “Ravnaq-1” va “Ravnaq-2” navlari yaratildi. Ayni paytda sifatli (3- tipdagi) tola va yuqori hosildorligi bilan ajralib turadigan ushbu navlar davlat tomonidan sinovdan o‘tkazilmoqda.
Bu nafaqat mamlakatimiz, balki butun dunyo paxta seleksiyasida MAS texnologiyasi muvaffaqiyatli qo‘llanayotganining dastlabki samarasidir. “Porloq” navlari gen injeneriyasi yutug‘i bo‘lsa, “Ravnaq” navlari gen injeneriyasi qo‘llanilmagan, foydali agronomik 23 belgilar uchun javob beradigan genom uchastkalarining aniq seleksiyasi asosidagi zamonaviy seleksiyaning namunasidir.