O’zbekiston Republikasi maktabgacha ta’lim vazirligi Jizzax viloyati maktabgacha ta’lim boshqarmasi Baxmal 2-son pedagogika kolleji 1-guruh talabasi Shodiyeva Zilolaning defektalogiya fanidan

Rinolaliyaning kelib chiqish sabablari va belgilari reja

O’zbekiston Republikasi maktabgacha ta’lim vazirligi Jizzax viloyati maktabgacha ta’lim boshqarmasi Baxmal 2-son pedagogika kolleji 1-guruh talabasi Shodiyeva Zilolaning defektalogiya fanidan

MUSTAQIL ISHI

• 
  Bajardi: Shodiyeva Zilola
  
• 
  Tekshirdi: Musurmonov Ilash
  

RINOLALIYANING KELIB CHIQISH SABABLARI VA BELGILARI

Reja:

I BOB: Rinolaliya haqida tushuncha

1.1: Rinolaliya so’ziga tavsif

1.2: Rinolaliyaning hosil bo’lishiga ko’ra dislaliyadan farqi

II BOB: Rinolaliyaning shakllari

2.1: Yopiq rinolaliya

2.2: Ochiq va aralash rinolaliya

III BOB: Tanglay yoriqliklari va ularning bolaning

3.1: Tug’ma tanglay yoriqliklari

3.2: Nutq nuqsonini bartaraf etish yuzasidan mashg’ulotlar bayoni

Rinolaliya so’ziga tavsif

• 
  Rinolaliya (grеkcha suzdan olingan bo’lib, rhinos - burun, lalia - Nutq
  
• 
  apparatining anatomik va fiziologik kamchiliklari sababli ovoz tеmbri va tovushlar
  
• 
  talaffuzidagi buzilishdir.
  
• 
  Rinolaliya hosil bo’lishga kura dislaliyadan farqqiladi, ya'ni rinolaliyada
  
• 
  tovushlarni burun-dimog bilan talaffuzqilish hollari kuzatiladi.
  
• 
  Rinolaliyada tovushlar artikulyatsiyasi, fonatsiya, tovush hosil bo’lish
  
• 
  mеhanizmlari jiddiy ravishda normadan chеtga chikadi.
  
• 
  Normal fonatsiya bo’lganda kishida burun tovushlaridan tashkari Nutqdagi
  
• 
  hamma tovushlarni talaffuzqilish vaqtida burun-halqum va burun bo’shlig’ining
  
• 
  bugiz va og’iz bo’shlig’idan ajralishi ruy bеradi.
  

Bolaning nutq apparatida anatomik yoki fiziologik buzilishlar mavjud bo'lsa, bola gapirayotganda xuddi burni bilan gapirgandek eshitilsa, u holda rinolaliya kasalligi mavjud bo'lishi mumkin.

• 
  Bolaning nutq apparatida anatomik yoki fiziologik buzilishlar mavjud bo'lsa, bola gapirayotganda xuddi burni bilan gapirgandek eshitilsa, u holda rinolaliya kasalligi mavjud bo'lishi mumkin.
  
• 
  Rinolaliyalik bola tovush chiqarganda havo oqimi burunga chiqib u yerda vibratsiya hosil qiladi. Natijada tovush biroz dimoqdan chiqqandek eshitiladi. Bunday bolaning nutqi tushunarsiz bo'ladi.
  
• 
  Odatda rinolaliya kasalligining sababi nutq apparatidagi organlarning tug'ma nuqsonlaridir. Lekin ba'zi hollarda bunga og'iz-burun kasalliklari ham sabab bo'lishi mumkin. Shunday hollarni rinolaliyaning yopiq shakli deb atashadi va ko'pincha "m" va "n" tovushlari umuman talaffuz etilmaydi. Masalan, bola "mushuk" deyish o'rniga "bushuk", yoki "nuqta" deyish o'rniga "duqta" deydi.
  
• 
  Rinolaliyaning ikki turida ham logoped bilan lor shifokoriga uchrab, kasallikning sababini aniqlash lozim. Kichik jarrohlik operatsiyasi ham talab etilishi mumkin.