O‘zbekiston republikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi ulug‘bek hamdamov, abdug‘opir qosimov jahon adabiyoti
Download 1.56 Mb. Pdf ko'rish
|
jaxon adabiyati songisi
- Bu sahifa navigatsiya:
- Dao qununi.
- Mavzu bo‘yicha nazorat savollari
|
Konfutsiy qonunlari. Ulug‘ mutafakkir Konfutsiy (Kun Fu szi,
ya’ni muallim m.a. 552/551–479) ning 3000 taga yaqin o‘quvchisi bo‘lgan. Ularga og‘zaki dars bergan. Ammo uning ta’limoti avlodlar tomonidan yozib olingan va Konfutsiy qonunlari (O‘n uch qonun, “Shi san szin”) bizgacha yetib kelgan. U 13 kitobdan iborat bo‘lib, ayrimlari “Suhbatlar va mulohazalar”, “Ulug‘ ta’limot”, “O‘rtalik haqida ta’limot” deya nomlanadi. Konfutsiyning asosiy g‘oyasi dao bo‘lib, bu yo‘l insonni ezgulikka olib boradi. Buning uchun u inson qarshisiga 5 ta talabni qo‘yadi: 1. Burch. 2. Insoniylik. 3. An’anaga sadoqat (Me’yorni bilish). 4. Jasorat (Hayotini o‘rtaga qo‘yib bo‘lsa ham ezgulikni himoya qilish). 5. Bilim (Tabiatni emas, balki insonni bilish). Dao qununi. “Dao de szin” (Dao – yo‘l, de – ezgulik. Ezgu yo‘l haqida kitob). Bu qonun Lao-szi (m.a.VI-V a.) ga oid deb qaraladi. Shu bilan birga, keyingi davrlarga tegishli degan qarashlar ham yo‘q emas. Dao qonuni Konfutsiy qonunlariga zid mohiyatda turadi. Bu qonunlar asrlar davomida to‘planib, milodiy 1019-yilda e’lon qil- ingan. Uning mohiyati faoliyatda emas, balki tabiat bilan qo‘shilib, unga singib ketishda: “Dao hech narsa qilmaydi, lekin qilinmagan hech qanday ish yo‘q”. Mavzu bo‘yicha nazorat savollari: 1. Qadimgi Sharq adabiyoti deganda qaysi adabiyot tushuni- ladi? 2. Shumerlar adabiyotining o‘ziga xosligi nimalarda ko‘rinadi? 3. “Bilgamish” dostoni mazmunini gapirib bering. 4. Akkad adabiyoti haqida tushuncha bering. 5. Qadimgi Hind, Xitoy, Markaziy Osiyo va Eron adabiyotlari haqida nimalarni bilasiz? Adabiyotlar 1. Луков Вл. А. История литературы (Зарубежная литература от истоков до наших дней). – Москва: Академия, 2008. 27 2. Эргашев Ш. Қадимги цивилизациялар. – Тошкент: Ўзбекистон, 2016. 3. Эфти Т. Шумерсы и этруски – древние турки у истоков человеческой цивилизации. – Ташкент: Нисо полиграф, 2013. 4. Зиётов З. Шумерлар ва Турон қавмлари. – Тошкент: Mumtoz so‘z, 2012. 5. Крамер C. История начинается в Шумере. – Москва. Наука. 1991. 6. Болтабоев Ҳ., Маҳмудов М. Адабий-эстетик тафаккур тарихи. –Тошкент: Mumtoz so‘z, 2013. 7. Панчатантра. – Тошкент: “Yangi asr avlodi”, 2013. 8. Калила ва Димна. – Тошкент: Ғафур Ғулом нашриёти, 2012. 9. Авесто. – Тошкент: Ғафур Ғулом нашриёти, 2015. |
