O‘zbekiston resbublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi yusupova dilobar fozilboy qizining

O‘ZBEKISTON RESBUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI

YUSUPOVA DILOBAR FOZILBOY QIZINING

NAVOIY DAVLAT PEDAGOGIKA INSTITUTI
MAKTABGACHA VA BOSHLANG‘ICH TA’LIM FAKULTETI
BOSHLANG‘ICH TA’LIM YO‘NALISHI 1-KURS A-03 GURUH TALABASI
O‘ZBEK TILIDA IMLO QOIDALARI FANIDAN
MUSTAQIL TA’LIMI
MAVZU: ALIFBO HAQIDA MA’LUMOT

Alifbo (arab Alifbosining boshlangʻich ikki harfi – alif va bo nomidan olingan) – biror tilning yozuviga qabul qilingan va maʼlum anʼanaviy tartib berilgan yozuv belgilari (mas, arab Alifbosi, lotin Alifbosi) yoki boʻgʻin belgilar (mas, hind Alifbosi – devanagari) majmui. Alifbo mil. av. 2000-y. oxirlarida qad. Uga-rit va finikiy yozuvi tovush tizimidan kelib chiqqan.

Undan ilgari Misr iyerogliflari sanoq tizimi mavjud boʻlgan, deb taxmin qilinadi. Turkiy xalqlarning run, Urxun-Yenisey yozuvi va turkiy (uygʻur) yozuvlari boʻlgan. Ularga oid harflar jadvali tovush belgilari haqidagi boshqa manbalardagi maʼlumotlar hamda shu yozuv yodgorliklari asosida tuzilgan. Hozirgi harfiy va baʼzan boʻgʻin Alifbolari finikiy Alifbo sidan, oromiy (arab, yahudiy), yunon (lotin va hokazo) va boshqa Alardan kelib chiqqan.

Arab Alifbosiga – barcha arab mamlakatlari, shuning-dek Eron, Afgʻoniston, Pokiston, Sharqiy Turkiston – Shinjon, shuningdek 13–20-asr boshlarida turkiy xalqlar yozuv tizimida; lotin Alifbosiga Amerika, Avstraliya qitʼasidagi barcha xalqlar, Yevropaning koʻpchilik xalqlari, Osiyo va Afrikadagi baʼzi xalqlar (Indoneziya, Turkiya va boshqalar) yozuv tizimida; Kirill Alifbosiga – Yevropa, Osiyodagi baʼ-zi xalqlar yozuv tizimida; hind boʻgʻin Alifbosiga – Hindistondagi koʻpgina elatlar yozuv tizimida amal qilingan.

Xulosa sifatida, umumiy mehnatimiz mahsuli bo‘lgan — 28 ta harf, bitta harfiy birikma va bitta belgidan iborat, jami 30 birlikdan tashkil topgan alifbo loyihasini e’tiboringizga havola qilamiz.