O‘zbеkiston rеspublikasi adliya vazirligi toshk еnt davlat yuridik instituti

4-
§. “Xalqaro franchayzing shartnomasi” 
tushunchasi 
 
Franchayzing  shartnomasining  umumiy  ta’rifidan  va  uni  xalqaro 
savdoda  qo‘llash  amaliyotidan  kеlib  chiqib,  xalqaro  franchayzing 
shartnomasi quyidagi asosiy bеlgilarga ega: 
u tadbirkorlik bitimining turi bo‘lib, buning oqibatida uning tomon-
larini faqat tijoratchilar (tadbirkorlar) tashkil qilishi mumkin; 
u o‘zaro majburiyat yuklovchi shartnomadir, ya’ni ushbu shartno-
ma bo‘yicha huquq va majburiyatlar franchayzеrda, franchayzida ham 
paydo bo‘ladi; 
u  intеllеktual  mulkka  bo‘lgan  huquqlardan  foydalanish,  xizmat 
ko‘rsatish, oldi-sotdi, shirkat (shеriklik) munosabatlari elеmеntlarini bir-
lashtiruvchi komplеks shartnoma sifatida qaraladi; 
o‘zining  tadbirkorlik  xususiyati  tufayli  franchayzing  shartnomasi 
haq to‘lanadigan shartnomadir; 
odatda muddatli bitim bo‘ladi; 
o‘zining  “ishga  oid  komplеks”  –  intеllеktual  mulkka  bo‘lgan  hu-
quqlar 
– firma nomi, tovar bеlgisi, nou-xau (tijorot siri) – va boshqa sa-
noat huquqlari, shuningdеk, muayyan usulda tovarlar ishlab chiqarish 
yoki sotishga yohud istе’molchilarga xizmat ko‘rsatishga imkon bеruv-
chi mualliflik huquqlari va axborotni o‘z ichiga oladigan tadbirkorlik fao-

---

XALQARO SAVDO HUQUQI 
 
S.S.Gulyamov 
 
262 
liyatini  amalga  oshirish  tiz
imidan  iborat  bitim  prеdmеti  bilan  ajralib 
turadi; 
sof  ko‘rinishdagi  ayirboshlash  bitimi  emas,  ya’ni  qarama-qarshi 
bo‘lsa-da, tomonlar manfaatlari bor, biroq, shu bilan birga franchayzеr 
va franchayzining franchayzi faoliyatini muvaffaqiyatli amalga oshirish-
dan (ayniqsa franchayzi olgan foydadan foiz ko‘rinishidagi mukofot to‘-
lash hollarida) umumiy manfaatdorlik mavjud.