O’zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va

TEBRANISHLARI CHASTOTASI HUSUSIY TEBRANISHLARI CHASTOTASIGA YAQINLASHGANDA

TEBRANISHLAR AMLITUDASINING KESKIN ORTIB KETISH HODISASI REZONANS DEB 

ATALADI. REZONANS RO`Y BERADIGAN CHASTOTA REZONANS CHASTOTA DEB ATALADI.

---

• REZONANS HODISASI HAR QANDAY TABIATLI TEBRANISHLARDA KUZATILADI. BU 

HODISADAN, MASALAN, AKUSTIKADA

TOVUSHNI KUCHAITIRISHDA

, 

RADIOTEHNIKADA ELEKTR TEBRANISHLARNI KUCHAITIRISHDA KENG

FOYDALANILADI.

• BAZI HOLLARDA REZONANS ZARARLI TASIR KO`RSATADI. REZONANS TUFAYLI

INSHOOTLAR (KO`PRIKLAR, TAYANCHLAR, BINOLAR VA BOSHQALAR), 

MEHANIZMLAR (MASALAN,

STANOKLAR

, MOTORLAR VA BOSHQALAR) KUCHLI

TITRASHI NATIJASIDA EMIRILISHI MUMKIN. SHUNING UCHUN INSHOOTLARNI

KO`RISHDA MEHANIZMLARNING TEBRANISH CHASTOTALARI BILAN

INSHOOTLARNING HUSUSIY TEBRANISHLARI ORASIDA FARQ BO`LISHI

TAMINLANADI.

---

---

• AMPLITUDA (LOT. AMPLITUDO – KATTALIK, MIQDOR) – MUAYYAN QONUNGA

MUVOFIQ TEBRANAYOTGAN KATTALIKNING NOL QIYMATIDAN ENG KATTA

OGISHI. MAS, MAYATNIKNING MUVOZANAT HOLATDAN OGI-SHI, 

O‘ZGARUVCHAN ELEKTR TOKIDA TOK KUCHI VA ELEKTR KUCHLANISHI

QIYMATLARINING OGISHI VA HOKAZO BOSHQACHA AYTGANDA, A. TE-

BRANISH QULOCHINI IFODALAYDI. TEBRANA-YOTGAN KATTALIK YARIM

TEBRANISH DAVRIDA BIR MARTA ENG YUQORI QIYMATGA ERISHADI. 

GARMONIK TEBRANISHLARDA A. O‘ZGARMAYDI: U DOIMIY BIR XIL QIYMATGA

EGA BO‘LADI.

---

• AMPLITUDA-CHASTOTA HARAKTERISTIKASI – ELEKTR ZANJIRI ORQALI

SIGNALLAR UZATISH JARAYONIDA SI-NUSOIDAL TEBRANISH AMPLITUDASINING

UNING CHASTOTASIGA BOG‘LANISHI. ALOQA KANALI, KUCHAYTIRGICH VA

ELEKTR ZANJIRLARNING ISH SIFATINI KO‘RSATUVCHI MUHIM KO‘RSATKICH

HISOBLANADI. AMPLITUDA-CHASTOTA HARAKTERISTIKASI. KO‘PINCHA

QISQACHA QILIBCHASTOTA HARAKTERISTI KAS I DEYILADI. AMPLITUDA-

CHASTOTA HARAKTERISTIKASI GRAFIK KO‘RINISHIDA QUYIDAGICHA BO‘LADI: 

ORDINATA O‘QIGA AM-PLITUDA, ABSSISSA O‘QIGA CHASTOTA JOY-

LASHTIRILADI. ELEKTROTEXNIKA, RADIO-ELEKTRONIKA VA TEXNIKANING

BOSHQA SOHALARIDA AMPLITUDA-CHASTOTA HARAKTERISTIKASI BO‘YICHA

TURLI PARA-METRLAR ANIQLANADI. BU PARAMETRLARGA QARAB ASBOB, 

QURIL-MALARNING ISHLASHI TO‘G‘RISIDA XULOSA CHIQARISH MUMKIN.

---

• FAZA (YUN. PHASIS — PAYDO BOʻLISH) — 1) BIROR JARAYON (IJTIMOIY, GEOLOGIK VA

BOSHQALAR)NING TARAQQIYOT YO

ʻLIDAGI DAVR; 2) FIZIKANING TEBRANISHLAR NAZARIYASI

— MUAYYAN VAQTNING HAR BIR MOMENTIDA TEBRANISH JARAYONI HOLATINI

IFODALAYDIGAN KATTALIK. DAVR ULUSHLARIDA, BURCHAK YOKI YEY BIRLIKLARIDA

O

ʻLCHANADI. GARMONIK TEBRANISH QARAKATINING TENGLAMASI JC=ASIN (WT+ F) DA 

COT+F TEBRANISHNING TO

ʻLIQ (OʻZGARUVCHAN), F — BOSHLANGʻICH VAQT NOLGA TENG

BO

ʻLGANDAGI (OʻZGARMAS) F.SIDIR; 3) TERMODINAMIKADA — TIZIMNING BOSHQA

QISMLARI BILAN ANIQ CHEGARA ORQALI AJRALIB TURGAN, BIR JINSLI VA XOSSALARI BIR-

BIRIDAN FARQ QILADIGAN HAMDA MEXANIK USUL ORQALI AJRATIB OLINISHI MUMKIN

BO

ʻLGAN HAR BIR QISMI. SUVMUZSUV BUGʻI (GAZ) BIR KOMPONENTLI TIZIM BOʻLIB, U UCHTA

F.DAN TASHKIL TOPGAN.

• AGAR BERK IDISHDAGI SUVGA MAʼLUM MIQDORDA SIMOB, MUZ VA TEMIR PARCHALARI

SOLINSA, VAQT O

ʻTISHI BILAN MUVOZANAT XRLATI YUZAGA KELADI VA 2 QATTIQ FAZA —

MUZ VA TEMIR HAMDA 2 SUYUK, FAZA — SUV VA SIMOB VA, NIHOYAT, BITTA GAZDAN IBORAT

5 FAZALI TIZIM HOSIL BO

ʻLADI. HAR QANDAY TIZIM BIR QANCHA QATTIQ F.DAN, BIR QANCHA

SUYUQ F.DAN VA BITTADAN OSHMAYDIGAN GAZSIMON F.DAN TASHKIL TOPGAN BO

ʻLISHI

MUMKIN. MODDA HAR BIR F.DA TERMODINAMIK MUVOZANAT HOLATIDA BO

ʻLADI.

---