О‘zbekiston respublikasi ichki ishlar vazirligi о‘zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi о‘zbekiston respublikasi transport vazirligi

2-mavzu. Avtotransport 
vositasini 
xavfsiz 
boshqarishda 
psixik 
jarayonlarning о‘rni. 
Avtotransport vositasini xavfsiz boshqarishga ta’sir qiluvchi ijtimoiy-psixologik 
omillar. Avtotransport vositasini xavfsiz boshqarishda psixik jarayonlarning о‘rni. 
Shaxsning psixik bilish jarayonlari haqida tushuncha (sezgi, idrok, diqqat, xotira, 
xayol, tafakkur) va ularning avtotransport vositasini boshqaruviga ta’siri. Sezgi
va idrok avtotransport vositasini xavfsiz boshqarish omili sifatida. Diqqat va uning 

---

xususiyatlari (barqarorlik (konsentratsiya), diqqatni kо‘chirish, hajm va h.k.). Diqqat 
chalg‘ishining asosiy alomatlari va uni yuzaga kelish sabablari. Avtotransport 
vositasini xavfsiz boshqarishda xotira, xayol va tafakkur jarayonlarining tutgan о‘rni. 
Haydovchining ishonchliligini tashkil etuvchi kasbiy mahorati, ma’naviy sifatlari, 
jismoniy holati. Mahoratni aniqlash. Haydovchining mahoratiga uning malakasi, 
haydovchilik staji va yoshining ta’siri. Ma’naviy sifatlari: intizomi, boshqa 
ishtirokchilarni hurmat qilishi, odob-ahloqi, о‘zini tuta bilishi va oldindan kо‘ra bilishi.  
3-mavzu. Hissiy-irodaviy jarayonlar avtotransport vositasini xavfsiz 
boshqarishning omili sifatida. 
Shaxsning hissiy-irodaviy jarayonlari haqida tushuncha (kayfiyat, stress, affekt, 
frustratsiya, irodaviy sifatlar) va ularning avtotransport vositasini boshqaruviga 
ta’siri. Shaxsning hissiy holati (ta’sirchanlik, tavakkalchilikka moyillik, tajovuzkorlik 
va h.k.) va ularning avtotransport vositasini boshqarish jarayonida vujudga keladigan 
xavfli vaziyatlarga ta’siri. Xavfni va tezlikni his qilish. Avtotransport vositasini 
boshqarish jarayonida yagona va aniq qaror qabul qilish kо‘nikmasi. Avtotransport 
vositasini boshqarishga ta’sir etuvchi psixik holatlar: charchoq, bir xillik, emotsional 
bosim va ishchanlik.
Haydovchining faoliyatidagi stress va uning paydo bо‘lishiga olib keladigan 
murakkab vaziyatlar. Stress vaqtida psixik holatni meyorlashtirish. Emotsional holatni 
jilovlashning usullari. О‘z-о‘zini anglash orqali emotsional holatni nazorat qilish. 
Charchoqning oldini olish. Avtotransport vositasini boshqarishda barqaror jismoniy 
holatni saqlab qolish usullari. Betoblik holatining, iste’mol qilingan alkogol
va giyohvand moddalarning harakat xavfsizligiga ta’siri. Ishchanlik holatini tiklash 
usullari.