O`zbekiston respublikasi mudofaa vazirligi o`zbekiston respublikasi oliy harbiy aviatsiya bilim yurti axborot texnologiyalari

Математик ифодаларни қуриш ва ҳисоблаш

Бошланғич ҳолатда экранда курсор крестик кўринишда бўлади. Ифодани киритишда у киритилаётган ифодани эгаллаб олган кўк бурчакли ҳолатга ўтади. Mathcadнинг ҳар қандай операторини киритишни учта усулда бажариш мумкин:

• 
  меню буйруғидан фойдаланиб;
  
• 
  клавиатура тугмаларидан фойдаланиб;
  
• 
  математик панелдан фойдаланиб.
  

Ўзгаувчиларга қиймат бериш учун юбориш оператори “:=” ишлатилади. Ҳисоблашларни амалга ошириш учун олдин формуладаги ўзгарувчи қийматлари киритилади, кейин математик ифода ёзилиб тенглик “=” белгиси киритилади, натижада ифода қиймати ҳосил бўлади (2-расм).
Оддий ва математик ифодаларни таҳрирлашда меню стандарт буйруқларидан фойдаланилади. Таҳрирлашда клавиатурадан ҳам фойдаланиш мумкин, масалан

• 
  кесиб олиш – Ctrl+x;
  
• 
  нусха олиш – Ctrl+c;
  
• 
  қўйиш – Ctrl+v;
  
• 
  бажаришни бекор қилиш – Ctrl+z.
  

2-расм. Оддий математик ифодаларни ҳисоблаш.
Mathcad 200 дан ортиқ ўзида қурилган функцияларига эга бўлиб, уларни математик ифодаларда ишлатиш учун стандарт панел воситасидаги Insert Function (Функцияни қўйиш) тугмасига боғланган мулоқот ойнасидан фойдаланилади.
Mathcad ҳужжатига матн киритиш учун бош менюдан InsertText Region (ҚўйишМатн майдони) буйруғини бериш ёки яхшиси клавиатурадан иккитали кавичка (“) белгисини киритиш керак. Бунда матн маълумотини киритиш учун экранда матн киритиш майдони пайдо бўлади. Матн киритиш майдонига математик ифодани ёзиш учун математик майдонни ҳам қўйиш мумкин. Бунинг учун шу матн майдонида туриб InsertMath Region (ҚўйишМатематик майдони) буйруғини бериш кифоя. Бу майдондаги киритилган математик ифодалар ҳам оддий киритилган математик майдон каби ҳисоблашни бажаради.
Mathcadда фойдаланувчи функциясини тузиш ҳисоблашларда қулайликни ва унинг эффективлигини оширади. Функция чап томонда кўрсатилиб, ундан кейин юбориш оператори (:=) ва ҳисобланадиган ифода ёзилади. Ифодада ишлатиладиган ўзгарувчи катталиклари функция параметри қилиб функция номидан кейин қавс ичида ёзилади (3-расм).