O’zbekiston Respublikasi Oliй va o’rta maxsus ta’lim vazirligi

1-qonun. Elektrodda ajralgan modda miqdori elektrlit orqali o’tgan zaryad miqdoriga proportsionaldir.

m-ajralgan modda massasi.

K - elektroximiyaviy ekvivalent. Modda tabiatiga bog’’liq.

Faradeyning ikkinchi qonuni moddaning elektroximiyaviy ekvivalentligini uning ximiyaviy ekvivalenti bilan bog’laydi. (Ximiyaviy ekvivalenti AG’Z, A - atom ogirligi, Z - berilgan modda valentligi).

2-qonun. Barcha moddalarning elektroximiyaviy ekvivalentlari ularning ximiyaviy ekvivalentlariga proportsionaldir. Proportsionallik koeffitsienti 1G’F bunda F Faradey sonidir.



Xar ikki qonunni birlashtirib, ni topamiz.

Tajribalar asosida Magnit maydon faqatgina magnit bilan o’zaro ta’sirlashibgina qolmay, tokli o’tkazgichga ham ta’sir ko’rrsatadi. Masalan, tokli o’tkazgichni doimiy magnit maydonga kiritsak, bu o’tkazgichga
(18.1)
kuch ta’sir etadi, bunda I- o’tkazgichdagi tok kuchi, V – doimiy magnit induksiyasi, - tok yo’nalishi bilan magnit induksiyasi vektori yo’nalishi orasidagi burchak. (18.1) ifoda o’tkazgich to’g’ri chiziqli va magnit maydon bir jinsli bo’lsagina to’g’ridir. Umumiy holda, ixtiyoriy formaga ega bo’lgan o’tkazgich va bir jinsli bo’lmagan magnit maydon uchun
(18.2)

ifodani yoza olamiz, bu formula Amper Qonunini ifodalaydi. Amper tomonidan aniqlangan qonunga asosan magnit maydonida tok elementiga ta’sir etuvchi kuchning yo’nalishini topish uchun chap qo’l qoidasidan foydalaniladi. Bu qoidaga asosan, chap qo’lning kaftiga V vektor kiradigan qilib qo’ysak va uzatilgan 4 ta barmoqni tok yo’nalishi bo’yicha joylashtirsak, u holda ochilgan bosh barmoq kuchning yo’nalishini ko’rsatadi. ( Albatta, shu uchala yo’nalish bir-biriga tik bo’lishi kerak). Agar tok bilan magnit induksich vektori bir-biriga perpendikulyar bo’lsa, (18.1) ifodadan XBS da:

(Tl). (18.3)

Tok o’tayotgan o’tkazgich toksiz o’tkazgichdan shu bilan farqlanadiki, unda zaryad tashuvchilarning tartibli harakati sodir bo’ladi. Harakatlanayotgan zaryadli zarraga magnit maydoni tomonidan ta’sir etadigan kuch