O'zbekiston respublikasi oliv va o'rta maxsus ta'lim vazirligi islom Karimov nomidagi Toshkent davlat texnika universiteti Qoʻqon filiali Elekrnonika va elektrotexnika fakulteti Nazariy elektronika

3. Назарияни асослашдаги интеграл катталиклар.
Интеграл катталиклар икки хилда бўлади. Биринчиси бу аниқ интеграллар, иккинчи ноаниқ интеграллар. Аниқ интегралда интегралланаётган оралиқнинг қуйи ва юқори чегаралари берилади. Масалан:
I = f ( х ) dx ( 5 )
Ixtiyoriy olingan bu ifodada a quyi chegara boʼlsa, v yuqori chegara hisoblanadi. Noaniq integralda quyi va yuqori chegaralar kursatilmaydi.
Elektromagnit maydonini qaraganda, oʼziga xos murakkablik mavjud boʼlib, maьlum berk yuzadagi kattalikning integrali koʼrilishi mumkin. Bu integral koʼrinishda boʼlsa, bunda S yuzani «O» belgi esa berk konturni ifodalaydi. Oliy matematika kursida integralning asosiy xossalari batafsil qaraladi.
Elektrotexnikada muhitdagi jarayonlar uzluksiz kechadi va bu jarayonlarda oldingi holat parametriga vaqt oʼtgandagi holat parametri yigʼindi boʼlib qoʼshiladi (yoki ayrilishi ham mumkin, masalan kondensatorning zaryadsizlanishi). Joulь-Lents qonunining integral ifodasini yozamiz.

Q = I² ( τ )  R ( τ )  d τ (6)
Яъни ўтказгичдан ажралиб чиқаётган иссиқлик миқдори ₁ да ₂ вақт оралиғида интеграл катталик бўйича ўзгаради. Мазкур тўпламнинг 2.3 мавзусида баъзи интеграл тушунчалардан мисоллар келтирилган.
1) масала. Электр юритувчи кучи Е=120 В ва ички қаршилиги r_o=2 Ом бўлган манба занжирга (2-1-расм) уланган, занжир r₁=18 Ом, r₂=100 Ом, r₃=150 Ом.
Занжирнинг ҳамма қисмларида ток, истеъмолчилар ва манба қисмларидаги кучланишлар, шунингдек, манбанинг ва ҳамма истеъмолчиларнинг қуввати ҳисоблансин.

2-1-расм. Кучланиш манбали тармоқланган занжир.

2-2-расм.Занжирнинг содда-лаштирилган схемаси.