О’zbekistоn respublikasi оliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi termiz

Mastexin bilan ishlash texnikasi Mastexin bilan ishlash texnikasi "alla prima" rangtasvirining bir varianti hisoblanadi. Oldin monoxrom ranglar bilan kartinaning asosiy strukturasi qo’yiladi, keyin esa elastik mastixin yordamida pasta usuli bilan rang qo’yiladi. Oq releflardan farqli ravishda bu erga bir oz qurigan yuzaga yorug’lik blik qo’yiladi.
Lessirovka va rangtasvirning lessirovka texnikasi. Lessirovka texnikasida ishlash jarayoni juda zerikarli bo’lib, u ko’p vaqt va chidamni talab etadi. Eng avvalo bunda tiniq tasawur va yaratrlajak tasvirning fikriy obrazi juda zarur bo’ladi. Kartina monoxrom usulida ko’riladi. Lessirovka texnikasida ishlangan rangtasvir, xuddi shaffof suvli kulning tubini ko’rgandek asosi va chuqurligigacha ko’rinadi. Ishning birinchi bosqichi tugaganidan so’ng rasm lessirovka bo’yoqlari bilan qoplanadi. Kartinaga keyingi qatlam ranglari, oldingi ranglar hech bo’lmaganda yarmigacha quriganidan so’ng qo’yilishi lozim.³⁰
ILIQ VA SOVUQ RANGLAR.
Tabiatdagi mavjud ranglarni yana o’z navbatida iliq va sovuq ranglarga ajratish mumkin. Ranglarning bu xususiyatlari ham ularning asosiy xossalaridan biridir Iliq ranglarga quyoshni, alangani, temiming taftini eslatuvchi sariq, zarg’aldoq, qizil sarg’ish, yashil kabi ranglar kiradi. Iliq ranglarning asosiy xossalaridan bin shuki, ular ko’zga tez tashlanadi, hamda sezgi organlariga kuchli ta’sir etadi. Barcha iliq yoki ochiq ranglarni shartli ravishda bo’rtgan yoki aktiv ranglar deb atash mumkin. Rasmda oldingi planni tasvirlashda ko’pincha iliq ranglardan foydalaniladi. Ayrim hollarda iliq ranglarni yoqimli deb atash ham mumkin. Sovuq ranglar aksincha, yoqimsiz ranglar deb yuritiladi. Bu rasmda uchta bir xil oichamdagi kulrang, yashil, qizil doiralar tasvirlangan. Agar biz shu rang doiralariga diqqat bilan qarasak dastawal qizil rang, keyin esa yashil rang va nihoyat oxirida kulrang idrok qilinadi.³¹ Tajribali rassomlar ranglarning bu xususiyatlaridan orqa planlami tasvirlashda, rangli tasvirdagi bo’shliqlami ifodalashda foydalanadilar. Iliq va sovuq ranglar. Mashqdan asosiy, ko’zda tutilgan maqsad talabalarga rangshunoslikning asosiy qismlaridan biri boigan iliq va sovuq ranglar nazariy qismining shakllanishiga o’rgatish va amaliy malakalarini oshirishdir, o’z navbatida iliq va sovuq ranglarni o’rgangan talabaga san’atning barcha qirralarini o’rganishda qoi keladi. Iliq ranglar: o’tni, qizigan jismlami, quyoshni eslatuvchi sariq, to’q sariq, sargish, zarg’aldoq, qizil va boshqa ranglardir. Iliq ranglarni mashq qilish uchun bir qancha to’g’ri to’rtburchak shakllaridan chizib olinadi. So’ng har bir katak ichiga naqqoshlikda keng qoilanadigan sodda barglardan chizib chiqiladi. Chizilgan barglar iliq ranglarga boiib chiqiladi. Hamma barglar bir xil rangda boimaydi, balki, ko’pgina iliq ranglarga bo’yaladi. Sovuq ranglar: muzni, qomi eslatuvchi havorang zangori, ko’kish yashil, to’q binafsha kabi ranglar. Sovuq ranglarni mashq qilishlik uchun bir qancha to’g’ri to’rtburchak shakllaridan chizib olinadi. So’ng har bir katak ichiga naqqoshlikda keng qoilaniladigan sodda barglardan chizib chiqiladi. Chizilgan barglarni sovuq ranglarga bo’yab chiziladi. Hamma barglar bir xil rangda boimaydi, balki ko’pgina sovuq ranglarga bo’yaladi. 2-mashqda esa oddiy islimiy geometrik gulli girih naqsh kompozitsiyalami chizib, iliq va sovuq ranglar asosida bo’yaladi va ularga pardoz beriladi.³²