O’zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi namangan davlat pedagogika instituti

ILMIY MATNNING SEMANTIK TUZILISHI
Ilmiy uslubning har bir matnida qurilishning o'ziga xos mantiqi mavjud bo'lib, u tuzilish qonunlariga mos keladigan aniq bir shaklga ega. Odatda tadqiqotchi quyidagi sxemaga rioya qiladi:
Muammoning mohiyatiga kirish, uning dolzarbligi va yangilanishi;
Tadqiqot mavzusini tanlash (ba'zi hollarda ob'ekt);
Maqsadlarni belgilash, muayyan vazifalarni bajarish davomida hal qilish;
Tadqiqot mavzusiga har qanday tarzda ta'sir etadigan ilmiy manbalarni ko'rib chiqish, ish uchun nazariy va uslubiy asoslarni tavsiflash; Terminlarning asoslanishi;
Ilmiy ishning nazariy va amaliy ahamiyati;
Ilmiy ishning mazmuni;
Eksperimentning tavsifi, agar u amalga oshirilsa;
Tadqiqot natijalari, uning natijalari bo'yicha tuzilgan xulosalar.

Savol va topshiriqlar:

Topshiriq. Matnni o‘qing. Gaplarni mazmuniga mos holda qavs ichida berilgan so‘zlar bilan to‘ldiring.

Mustahkam do‘stlik … (munosabatlari, bordi-keldilari, muomalalari) – hayotda baxt va shodlikka erishishning ishonchli vositalaridan biri. Yaqinda o‘tkazilgan ilmiy tadqiqotlarda aniqlanishicha, do‘sti va qarindosh-urug‘i mo‘l odam ko‘proq … (kularkan, tirjayarkan, og‘zining tanobi qocharkan), kamroq … (xavotirga tusharkan, qo‘rqarkan, o‘ylarkan) va natijada uzoq umr ko‘rarkan.

Bolalik paytimda otam „Uchta yaqin do‘sti bor odam – haqiqiy badavlat odam“, deya tez-tez takrorlab turardi. Men bu … (yo‘llanma, maslahat, naqshinkor fikr) ni hech qachon yodimdan chiqarmayman, sizga ham unga jiddiy munosabatda bo‘lishni … (nasihat qilaman, aytaman, tavsiya qilaman). Ba’zan mustahkam do‘stlik aloqalarini o‘rnatish uchun qulay muhit-sharoitni tark etishga, o‘zingiz unchalik yaqindan bilmagan kishilar bilan … (mashaqqatlar chekish, azoblanish, qiynalish, ezilish)ga va samimiy munosabat o‘rnatishga to‘g‘ri keladi. Agar do‘stlik … (urug‘i, danagi, tuxumi)ni eksangiz, albatta, ajoyib do‘stlar timsolida … (mo‘l-ko‘l, bisyor, serob, talay) hosil yig‘ib olasiz.

Davralarda o‘zingiz tanishishni istagan odamning yoniga boring, o‘zingizni tanishtiring. Har qanday inson zotida mehrga, samimiyatga ehtiyoj bor, shu sababli ko‘pchilik sizning tashabbusingizdan … (mamnun bo‘ladi, boshi osmonga yetadi, terisiga sig‘may ketadi). Agar tanishishni istamagan taqdirda ham nima bo‘libdi? Menga ro‘yxushlik bermadi, deb (hisoblamang, siqilmang, sanamang). Bu odam nimani yo‘qotganini o‘ylab ko‘ring-da, mulozamat bilan keyingi suhbatdoshga o‘ting. (Robin Sharma)