O`zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi

9.Skrebnilar muhim vakillari, ularning tuzilishi
TIKANBOSHLILAR, akantotsefallar (Acanthocephala) — birlamchi tana boʻshlikli chuvalchanglar sinfi (baʼzi maʼlumotlarga kura tip). Gavdasi qopga oʻxshash, uz. 1 — 65 sm. Kugikulasi ostida qalin gipoderma qavati joylashgan. Gavdasining oldingi uchidagi koʻp ilmoqli xartumi yordamida xoʻjayin tanasiga yopishadi. Xartumi tana ichiga tortiladi. Halqa va boʻylama muskullari bor. Ichagi boʻlmaydi (osmotik ozikdanadi). Ayirish sistemasi protonefridiy tipida. Nerv sistemasi oldingi tomonda joylashgan bosh nerv gangliysi va undan ketadigan nervlardan iborat. Ayrim jinsli, tuxum qoʻyadi. Metamorfoz va xoʻjayin almashtirib rivojlanadi. Oraliq xoʻjayini — qisqichbaqasimonlar va hasharotlar. 6 turkum, 14 oila, 500 dan ortiq turi bor. Asosan, hayvonlarda, baʼzan odamda parazitlik qilib, akantotsefalyoz kasalligini paydo qiladi.
Tashqi tuzilishi. Tanasi duksimon bo’lib, haqiqiy tana va xartumda iborat. Xartumning ichi kovak bo’lib, qo’lqop barmoqlari singari teskari ag;darilib chiqarilishi va kirishi mumkin. Xartum devoridagi orqaga egilgan ilmoqlari uni xo’jayini ichagi devoriga yopishib turishiga yordam beradi. Retraktor muskullar yordamida xartum maxsus qin ichiga tortiladi. Tanasi yupqa kutikula bilan qoplangan. Kutikula orasidagi gipoderma embrion ektodermasi hujayralarining qo’shilib ketishi natijasida hosil bo’ladi. Gepoderma orqali lakunlar, ya’ni, naylar o’tadi. Gepodermada zahira oziq moddalar (glikogen) to’planadi.
Xartum bilan tanasi chegarasida lemniskalar  deb ataladigan bir juft bo’rtiqlari joylashgan. Lemnikalarning vazifasi aniq ma’lum emas. Teri-muskul xaltasi tashqi halqa muskullar va ‘ichki bo’ylama muskullardan iboqat. Muskullardan ichkariroqda keng tana bo’shlag’I joy olgan.


Internet va Ziyonet saytlari:
1.O’quv uslubiy majmua – UrDU fakultet kutubxonasi fondida
2.http://www.sdbonline.org.
3.www.ziyonet.uz.

1. 
   www pedagog.uz.
   
2. 
   www.maik.ru.
   
3. 
   www.libmmn.h.15.ru
   
4. 
   www.cultinfo.ru
   
5. 
   http://elbrary.ru/projects/citation/citation_info.asp
   
6. 
   www.referat.ru
   
7. 
   www nuu.uz.
   
8. 
   http://nuu.uz
   
9. 
   http://zoohistory.ru
   
10. 
    http://www.ebio.ru
    
11. 
    http://www.seaworld.org/animal
    
12. 
    http://www.zin.ru