O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi toshkent moliya instituti

Korxona rahbari Muxammadov Bobirmirzo Mirzoxid o’g’li ________
(ismi-sharifi) (imzo)


(muhr o‘rni)
5-mavzu. Amaliyot obyektida moliyaviy nazorat natijalarini o’rganish
Pul oqimlari to‘g‘risidagi hisobotni tuzishning hozirgi holatini o‘rganish va uni xalqaro standartlarga muvofiq tayyorlash zarur masalalardan hisoblanadi.
Pul oqimlari to‘g‘risidagi hisobotni tuzishning hozirgi holatini «Renesans mikrokredit tashkiloti» MChJ misolida tahlil qilib o‘rganilganda quyidagi ma’lumotlarga ega bo‘lindi (2.1-jadval).
«Renesans mikrokredit tashkiloti» MChJda 2020 yildagi operatsion faoliyatning sof pul kirimining jami 1 002 848 711,81 so‘mni, sof pul chiqimining jami 4 549 048 605,12 so‘mni tashkil etgan. 2020 yildagi investitsion faoliyatning jami sof pul kirimi 17 368 361 995,61 so‘m, jami sof pul chiqimi 3 694 017 621,91 so‘m bo‘lgan. 2020 yildagi moliyaviy faoliyatning sof pul kirimining jami 29 358 493 968,92 so‘mni, sof pul chiqimining jami 38 091 639 969,34 so‘mni tashkil etgan. Jami to‘langan soliqlar 2020 yilda 967 144 653,65 so‘m bo‘lgan. Natijada 2020 yilda jami moliyaviy-xo‘jalik faoliyatining sof pul kirimi 47 729 704 676,34 so‘m, jami sof pul chiqimi 45 367 561 542,72 so‘m bo‘lgan. Bu esa, yil boshidagi pul mablag‘lari 217 887 808,00 so‘m bo‘lgani holda yil oxiridagi pul mablag‘lari 2 580 030 941,62 so‘m bo‘lishiga ta’sir ko‘rsatgan, ya’ni pul mablag‘lari 2 362 143 133,62 so‘mga oshganligini korsatadi. Pul mablag‘lari oshganligini MCHJ uchun ijobiy holat sifatida baholash lozim.
Yuqoridagi ma’lumotlardan shunday xulosaga kelish mumkinki, buxgalteriya hisobini xalqaro standartlar asosida yuritishga o‘tilayotganligi va MChJ faoliyatini rivojlantirish uchun chet ellik investorni jalb qilish kerakligini hisobga olib, pul oqimlarini boshqarish va foydalanish samaradorligini oshirish choralari ishlab chiqish maqsadga muvofiq bo‘ladi.
Bugungi kunda tadbirkorlik subyektlarida moliyaviy hisobotlarni xalqaro standartlari asosida tuzishga obyektiv zaruratlar mavjud. «O‘zbekiston Respublikasi «Buxgalteriya hisobi to‘g‘risidagi» qonunida moliyaviy hisobotning xalqaro standartlari (MHXS)ni qo‘llash tartibi joriy etildi»¹⁰. Jahon bozoriga chiqish, xalqaro kreditlar va xorijiy investisiyalarni jalb qilish uchun moliyaviy hisobotni MHXSlari bo‘yicha tuzish maqsadga muvofiqdir.