O’zbekiston respublikasi oliy ta’lim fan va

O‘zbek xalq o‘yinlari klassifikatsiyasi.
Hayotiy zarur harakat malakalarini shakllantiruvchi o‘yinlar: osilish va osilib chiqish: “Maymunchalar”,“Oq ayiqlar”; yurish, yugirish: “Quvlashmachoq”, “Mokki”; O‘tirish-turish: “Baqa”, “Tovuq va tulkilar”; to‘xtash sakrash: “Qarmoqcha”.
Jismoniy sifatlari rivojlantiruvchi o‘yinlar: kuch: “Tortishmachoq”; tezkorlik: “Kun va tun”; epchillik: “To‘p uchun kurash”, “Lapta”, “Qirq tosh”, “Besh tosh”; chidamkorlik: “Quvib yet”; egiluvchanlik: “Ko‘prik va mushuk”, “Kurash”, “Sapalak”, “Xo‘roz jangi”.
Aqliy–ruhiy qobiliyatlari rivojlantiruvchi o‘yinlar: diqqat: “Ta’qiqlangan harakat”; xotira “Daqiqa”; hissiyot: “To‘xta”; tafakkur: “Shaxmat”; ayyorlik “Mandan zo‘r”; jasurlik “Cho‘nqa shuvoq ”.
Uy-ro‘zg‘or ishlariga xos harakat malakalarini shakllantiruvchi o‘yinlar: “Supur supur”, “Qovun uzatishi”.
Kasbiy ko‘nikma va malakalarni shakllantiruvchi o‘yinlar: “Burgut va burgutchalar”, “Otishma”.
Nutq va talaffuzni shakllantiruvchi o‘yinlar: “Kim oladi”, “Oq terakmi, ko‘k terak”, “Paxmoq kuchuk”, “Jambalak sochli xola”.
Xisob - kitob va tadbirkorlik qobiliyatlarini shakllantiruvchi o‘yinlar: “Besh tosh”, “Lyanka”, “Qirq tosh”.
Yilning turli fasllarida qo‘llanadigan o‘yinlar: “Barrak”, “Yomg‘ir yog‘oloq”, “Chillak”, “Topishmachoq top”, “Lyanka”, “Tez ayt”, “Yong‘oq”.
Kunduz va tunda o‘tkaziladigan o‘yinlar : “Oq suyak”, “Cho‘loq qarg‘a”.
Suvda o‘tkaziladigan o‘yinlar: “Suvda quvlashmachoq ” , “Tez suzish”, “Suv ostida suzish”.
Turli yoshda va kattalar o‘rtasida o‘tkaziladigan o‘yinlar: “Quvlashmachoq”, “Bekinmachoq”, “Bayroqcha uchun kurash”, “Kun va tun”, “Oq terakmi, ko‘k terak”, “Yong‘oq o‘yini”.
Jismoniy tarbiya mashg‘ulotlarining tuzilishi va mazmuni.
Maktabgacha yoshdagi bolalarga ta’lim-tarbiya berishning asosiy maqsadi yosh avlodni jismonan sog‘lom, aqlan yetuk, ma’naviy boy, har tomonlama rivojlangan shaxs sifatida tarbiyalash va maktab ta’limiga tayyorlashdan iboratdir. Maktabgacha yoshdagi bolalarni tarbiyalashning vazifalari jismoniy, aqliy, ahloqiy, estetik, mehnat tarbiyasini berish va ularning tug‘ma layoqati, qiziqishi, ehtiyoji va imkoniyatlarini hisobga olgan holda, milliy va umuminsoniy qadriyatlar asosida muntazam (maktabga) tayyorlashdan iboratdir. Maktabgacha ta’lim muassasalarida o‘tkaziladigan jismoniy tarbiya mashg‘ulotlarining maqsadi va vazifalari bolalardagi turli jismoniy rivojlanishni ko‘nikma va malakalarini shakllantirish, ulardagi kuchlilik, tetiklik, chaqqonlik, ziyraklik kabi jismoniy sifatlarni rivojlantirishdan iboratdir. Muntazam ravishda o‘tkaziladigan jismoniy mashg‘ulotlar bolalarning o‘sish va rivojlanish jarayoniga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi.
Jismoniy rivojlanish – odam organizmi shakl va funksiyalarining o‘zgarish jarayonidir. “Jismoniy rivojlanish” termini tor ma’noda qo‘llaniladi, bunda u antropometrik va biometrik ko‘rsatkichlarni anglatadi, chunonchi: gavda, bo‘y, og‘irligi, ko‘krak qafasi aylanasi, o‘pkalarning tiriklik sig‘imi, umurtqa pog‘onasi egikligining darajasi, qaddi-qomatning jismoniy holati, kurak uchlari orasidagi masofa, tavon gumbazi o‘lchovining ko‘rsatkichi, o‘ng va chap panja mushaklari kuchi, tik tura olish kuchi va boshqalar. “Jismoniy rivojlaish” terminini keng ma’noda qo‘llaganda, unga jismoniy sifatlar( tezkorlik egiluvchanlik, muvozanat saqlay olish, ko‘z bilan chamalash, kuch, chidamlilik) ham kiritiladi.