O`zbekiston respublikasi oliy ta’lim vazirligi universiteti

I.BOB. ABDULLA ORIPOV SHERIYATI
2.1. Abdulla Oripov sherlarida falsafiylik va fojiaviylik
Abdulla Oripov-noyob iste'dod. Chuqur falsafiy, milliy ruh, diniy va axloqiy mezonlarga sodiqlik shoir she'riyatining asosini tashkil etadi. Abdulla Aripov she'riyati o'zbek xalqining milliy tiklanish, fikr erkinligi va mustaqillik uchun kurashida muhim rol o'ynaydi. Abdulla Aripov 1941 yil 21 martda Qashqadaryo viloyati Koson tumanidagi Nekoz qishlog'ida yangi yil arafasida tug'ilgan. Qishloq Kungrad etagida joylashgan bo'lib, suv oqimi etishmasligiga qaramay, yomg'irli yillarda ko'katlar va o'tlar bilan qoplangan keng joy edi. Shoirning o'zi shunday deydi: "ayniqsa bahorda yomg'ir ko'p. -Vu ismaloq bilan qoplangan, karrag-u xazorisfand bilan, mayiz bilan qoplangan va uning atrofi jannat manzarasini aks ettirgan. Suv bosgan kichik ko'llar "ko'llar" deb nomlangan. "Odamlar uning toza suvini ichishdi, bolalar esa kunlarini Qo'ng'irot etaklarida ismaloq va qo'ziqorin yig'ish bilan o'tkazdilar." Bunday go'zal joyda tug'ilib o'sgan Abdulla Aripovning otasi Orifboy Ubaydulloh o'g'li dehqon va kolxoz raisi bo'lgan. 
Uning onasi Turdixol Momo, ko'plab o'zbek ayollari singari, g'amxo'r, mehnatsevar, mehribon, juda ta'sirli va mehribon edi. Oilada to'rt o'g'il va to'rt qiz bor edi va Abdulloh o'g'illarning eng kichigi edi. U bolaligini qishloqdagi tengdoshlari bilan o'tkazdi, qo'ylarni boqdi, suv olib keldi, pichan o'rdi, maysazor o'rdi va somon yig'di. Shu bilan birga, u boshqacha edi: qandaydir majoziy, ta'sirchan, o'ychan, haddan tashqari kitob bilan ovora. 
Maktabga borishdan oldin Abdulla bir-biri bilan uyg'unlikda bir nechta so'zlarni aytishni yaxshi ko'rardi va so'zlarning ohanglari uni so'zlarning ma'nosidan ko'ra ko'proq o'ziga jalb qildi. Keyinchalik shoir shunday eslaydi: "... birinchi she'rlarni yozishni boshlashimga aynan nima sabab bo'lganini bilmayman. Agar biror narsa bo'lsa, men qofiyali so'zlarning muxlisi bo'lganimni eslayman. Ehtimol, men zerikdim, balki xursand bo'ldim va biror narsa yozmoqchi bo'ldim. Hech qanday tushuncha yo'q. Yozmaslik mumkin emas." Abdulla Aripov o'z qishlog'idagi etti yillik maktabda o'qigan. 1958 yilda o'rta maktabni oltin medal bilan tugatdiqo'shni Tayzan qishlog'idagi maktab Toshkent davlat universiteti (hozirgi O'zbekiston milliy universiteti) o'zbek filologiya fakultetining jurnalistika fakultetiga o'qishga kirib, 1963 yilda imtiyozli diplom bilan tamomlagan. O'rta maktabni tugatgandan so'ng Abdulla Aripov Toshkentdagi sobiq "yosh gvardiya" nashriyotida muharrir bo'lib ishlay boshladi. Bu erda to'rt yil ishlagandan so'ng, 1967 yildan 1974 yilgacha Gafur G'ulom nashriyotida muharrir, katta muharrir bo'lib ishlagan. 1974 yildan 1976 yilgacha u "Sharq yulduzi"jurnalining bo'lim boshlig'i bo'lgan. Shoir o'zining ashaddiy she'rlari bilan muxlislarning sevgisini qozondi.1976 yildan 1982 yilgacha O'zbekiston yozuvchilar uyushmasining adabiy maslahatchisi sifatida adabiyot olamida yangi boshlagan yosh yozuvchilarga rahbarlik qilgan. 1982 yildan 1983 yilgacha O'zbekiston yozuvchilar uyushmasining Toshkent viloyati bo'limi mas'ul kotibi bo'lib ishlagan. 
O'sha yili unga "O'zbekiston xalq shoiri"unvoni berildi. 1994 yilda u davlat respublika mukofotiga sazovor bo'ldi Alisher Navoiy nomidagi mukofot, 1998 yilda shoir "O'zbekiston qahramoni"unvoniga sazovor bo'ldi. Abdulla Aripov - O'zbekiston Respublikasi davlat madhiyasi muallifi. Abdulla Aripov "qush" she'ri birinchi marta respublika matbuotida paydo bo'lganida talaba bo'lgan. Shoirning "Yulduz" she'rlarining birinchi to'plami 1965 yilda nashr etilgan. Keyin u "mening ko'zlarim sizning yo'lingizda" (1967), "ona" (1969), "mening jonim" (1971), "O'zbekiston", "she'r" (1972), "Xotira" (1974), "mening jonim"deb yozgan. mamlakat". shamol" (1974), "osmonga yo'l" (1978), "hayrat" (1979), "sudya va o'lim" (1980), "najot qal'asi" (1981), "yillar uyg'unligi" ( 1983), u bir qator kitoblarni nashr etdi, jumladan "Haj daftari"(1992), "Sailanmu" (1996), "Sohibkiron" (1996) va to'rt jildli "tanlangan asarlar" (2000-2001). Abdulla Aripov xalqimizni jahon adabiyotining eng yaxshi namunalari bilan tanishtirish maqsadida ko'p ish qildi. U Dantening "ilohiy komediyasini", L. Ukrainka, T. kabi shoirlarning she'rlarini mohirlik bilan o'zbek tiliga tarjima qilgan.Shevchenko, N. Nekrasov, K. Kuliev, R. Hamzatov. O'zbekiston xalq shoiri, O'zbekiston qahramoni Abdulla Aripov 2016 yil 5 noyabr kuni ertalab AQShning Xyuston shahrida 75 yoshida vafot etdi. Shoirning she'riy to'plamlari bir qator xorijiy tillarga tarjima qilingan va alohida kitob bilan nashr etilgan. Abdulla Oripov-noyob iste'dod. Chuqur falsafiy, milliy ruh, diniy va axloqiy mezonlarga sodiqlik shoir she'riyatining asosini tashkil etadi. Abdulla Aripov she'riyati o'zbek xalqining milliy tiklanish, fikr erkinligi va mustaqillik uchun kurashida muhim rol o'ynaydi.