O‘zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o‘rtа mахsus tа’lim vаzirligi nizоmiy nоmidаgi tоshkеnt dаvlаt pеdаgоgikа univеrsitеti shahrisabz filiali

Madaniy-gigienik ko‘nikmalar va odatlarni tarbiyalash. Madaniy-
gigienik ko‘nikmalarga badanni ozoda tutishga, to‘g‘ri ovqatlanishga, atrof-
muhitda tartib saqlashga rioya qilish va bolalarning bir-birlari bilan, kattalar bilan, 
o‘zaro madaniy munosabatlariga doir ko‘nikmalar kiradi.
Madaniy-gigiyenik ko‘nikmalarni shakllantirishda quyidagi shartlarga e'tibor 
qaratish zarur: 
1. 
Maktabgacha ta'lim muassasasi va oilada harakatlar va topshiriqlarni 
bajarish uchun qulay vaziyatni (qulay mebel, jihozlar) yaratish. 
Chiniqtirishni tashkil etishda quyidagilarga e'tibor qaratish 
lozim. 
Chiniqtirishni butun yil 
davomida mavsumiy holatlarni 
hisobga olib, muntazam 
o‘tkazish kerak
. 
Bolaning salomatligini, yosh xu-
susiyatini, hissiy holatini, uy va 
maktabgacha ta'lim muassasasini 
sharoitini hisobga olish zarur. 
Ta'sir etuvchi vositalarning 
kuchini asta-sekin kuchaytirish 
zarur. 

---

2. 
O‘zlashtirilayotgan 
madaniy-gigiyenik 
ko‘nikmalarni 
qat'iy 
belgilangan tartibda bir vaqtda bajarishga o‘rgatish. 
3. 
Har bir bola bilan yakka tartibda ish olib borish. 
4. 
Bolalarni madaniy-gigiyenik ko‘nikmalarni o‘zlashtirishlarini nazorat 
qilib borish. 
5. 
Bolalarni kattalarning barcha gigiyenik va madaniy talablarini so‘zsiz 
bajarishga o‘rgatish.
Jismoniy mashqlar va massajdan foydalanish. Jismoniy mashqlar – jismoniy 
tarbiya vazifalarini hal etishga qaratilgan maxsus harakatlar, shuningdek harakat 
faoliyatining murakkab turlaridir. Jismoniy mashqlar organizmga ko‘p qirrali 
fiziologik ta'sir ko‘rsatadi. U modda almashinuvini, qon aylanish jarayonlarini 
faollashtiradi, suyaklarning o‘sishiga yordam beradi. 
Massaj. Kichik bolalarni tarbiyalashda passiv gimnastika turlaridan biri – 
massaj (uqalash) qo‘llaniladi. Uqalash ta'sirida qon tarkibi, asab tizimi vazifalari, 
shuningdek teri va muskullarning oziqlanishi yaxshilanadi, issiqlik chiqishi 
ko‘payadi, muskullarning charchashi yo‘qoladi.