O’zbekiston respublikаsi oliy vа o’rtа mахsus tа’lim vаzirligi toshkent moliya instituti kredit-iqtisod fаkulteti

4-rasm. Ichki nazorat tizimi va boshqaruv o’rtasidagi o’zaro tashkiliy 

tuzilma

8

Tijorat banklarida ichki nazoratning samarali faoliyat yuritayotganligini 

uning kamchiliklarni qisqa vaqt ichida aniqlashi bilan o’lchanadi. Buning uchun
banklar noqonuniy operatsiyalarni avtomatik aniqlay oladigan dasturiy 
taminotga va yuqori malakali xodimlarga ega bo’lishi kerak. Bugungi kunda
ko’plab banklar ushbu jihatlarga katta e’tibor qaratmoqda va bu yo’nalishda 
ko’plab yutuqlarga erishildi, lekin hanuzgacha xal etilishi zarur bo’lgan
muammolarimiz talaygina. Tijorat banklarida ichki nazorat tizimining asosiy 
8
Nazariy ma’lumotlar asosida muallif tomonidan yaratilgan.Bunda banklarning tarkibiy strukturasi ino batga 

olingan.

Bank kengashi 
Bank boshqaruvi
Boshqaruv 
o’rinbosari
Bank tarkibiy 

bo’linmasi

Boshqaruv 
o’rinbosari
Ichki nazorat xizmati 

Risk nazorati xizmati

Boshqaruv 
o’rinbosari
Bank tarkibiy 
bo’linmasi
Bank tarkibiy 

bo’linmasi

---

38
o’ziga xosligi shundan iboratki, bunda bankda amalga oshirilayotgan har bir 

operatsiyani, qilinayotgan har bir ishni doimiy tarzda nazorat qilish va uning
qonuniyligini ta’minlab borishdan iboratdir. Ushbu jarayonda banklar risklarga 
duch keladi va ularni risklarni boshqarish qo’mitasi bilan birgalikda nazorat
qilib boradi. Bank ichki nazorati samaradorligini oshirishda tashkil qilingan 
ichki nazorat doimiy tahlil qilib borishni talab etadi.
Xususan, bugungi kunda bank tizimi kapitalining etarlilik darajasi 23,8 
foizni tashkil etib, u xalqaro bank nazorati bo’yicha Bazel qo’mitasi tomonidan
8 foiz etib belgilangan talabdan 3 barobar yuqori bo’ldi. 2015 yilning 1 yanvar 
holatiga ko’ra, banklarning umumiy kapitali 6,9 trln. so’mdan oshib ketdi.