O’zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o’rtа mахsus

Yog’larning so‘rilishi uchun, triglitseridlar gidrolizida xosil bo‘lgan maxsulotlar ma’lum bir fizik-kimyoviy o‘zgarishlarga uchrashi zarur. Kalta va o‘rta zanjirli yog’ kislotalar ichak bo‘shligidan to‘gridan-to‘rri enterotsitlarga, keyin esa konga diffuziya bo‘ladi. Uzun zanjirli yog kislotalar va xolesterin, enterotsit membranasiga, fakatgina, o‘t kislotalari bilan xosil qilgan mitsellalar tarkibida sust diffuziya yo‘li bilan o‘tishi mumkin. O‘t kislotalarining aksariyati, yoglar so‘rilishi sodir bo‘ladigan ingichka ichakning boshlangich bulimlaridan yonbosh ichakka tashiladi, bu erda ular, faol tashilish mexanizmi buyicha enterotsitlarga kelib tushadi. YOglar parchalanishi natijasida hosil bo‘lgan mahsulotlar enterotsitlarda qaytadan triglitseridlar, xolesterin va fosfolipidlarga (resintez) aylanadi. Resintezlangan eglar, enterotsitlardan limfaga xilomikronlar ko‘rinishida tashiladi. Xilomikronlar Oqsil (2%), fosfolipidlar (6-8%) va xolesterin efirlaridan (2-4%) tashqil topgan triglitseridlar (85-90%) ko‘rinishda bo‘ladi. Enterotsitlar­da xilomikronlardan tashqari juda past zichlikka ega linoproteinlar ham sintezlanib, ularning tarkibi kam mikdordagi triglitseridlar va ko‘p mikdordagi Oqsillarl borligi bilan tavsiflanadi. Xilomikronlar va juda past zichlikka ega lipoproteinlar enterotsitlarda limfatik tomirlarga o‘tadi va ko‘krak limfatik okimi orqali qonga kelib tushadi. Konga 95% triglitseridlar va 20-50% xolesterin so‘riladi.
Vitaminlarning surilishi (egda eruvchan vitaminlar A, D, E, K) yoglarning surilishi bilan uzviy bog‘liqdir. YOglarping so‘rili­shi buzilganda ushbu vitaminlarning o‘zlashtirilishi ham qiyinlashadi. Vitamin A yog kislotalar bilan efirlar xosil qiladi va limfaga xilomikronlar tarkibida kelib tushadi. Suvda eriydigan vitaminlar (masalan, vitamin S, riboflavin) diffuziya yordamida so‘rilishi mumkin. Foliy kislota kon’yugirlangan ko‘rinishda so‘riladi. Vitamin V₁₂ (siankobalamin) odamlarda yonbosh ichakda so‘rila­di. Uning o‘zlashtirilishi uchun, odam va hayvonlar me’dasining tubida va tanasida paydo bo‘ladigan ichki omil zarurdir. It va chuchqalarda ichki omil asosan me’daning pilorik qismida xosil bo‘ladi.