O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus tahlim vazirligi

4.5.To’g’rilash 

(zaryadlash) blogining pritsipialg’ sxemasi. 

To’g’rilash  (zaryadlash) blogining pritsipialg’ sxemasi uchun tok manbayi va 

ikki  yarim  davrli  ko’priksimon  to’g’rilagich  sxemasini  qo’llaymiz.  Buning  uchun 

ISIS  dasturi  bibliotekasidan  rezistor,  ko’prik  sxemasida  ulangan  diodlar  blogi 

(Bridge)  hamda  bipolyar  kondensator  modellarini  tanlaymiz.  12  –  rasmda  taminot 

manbayining  to’g’rilash  (zaryadlash)  blogining  loyixalangan  printsipial  sxemasi 

keltirilgan. 

Endi  shu  blok  elementlarini  tanlaymiz.  4.9-rasmda  ko’rsatilgan  S5 

kondensatori  ballast  qarshilik  bo’lib  uni  tanlash  shartlari  qurilmaning  maksimal  va 

minimal istemol toki aniq bo’lganda quyidagicha bo’ladi: 

Xs= Uc

min

/In

max

;  Xc=Uc

max

 /In

min 

; 

Mahlumki:  

Xc=1/ωC = 1/(2πfC) = 1/314C; 

 

U xolda C5 tanlash shartlari quyidagicha bo’ladi: 

 

 

 

S=1/314Xc;  U

ishchi  

> 310 V. 

---

 

53 

 

4.9. – rasm. Tahminot manbayining (to’g’rilash-zaryadlash) blogining printsipial 

sxemasi. 

VR1 ko’prikni toki va kuchlanishi bo’yicha quyidagi shartga asosan tanlaymiz: 

U

ishchi  

> 310 V; I

ishchi  

> 1A; 

Bu shartga mos 2W01G diodli ko’prikni tanlaymiz.  

4.6 – rasmdagi DIODE ni toki va kuchlanishi bo’yicha quyidagicha tanlaymiz: 

U

ishchi  

> 40 V; I

ishchi  

> 1A; 

V1 akkumulyatorni sig’imi va kuchlanishi bo’yicha tanlaymiz: 

U

ishchi  

= 12 V;  

I am’.hr

  

> 4 am’.hr. 

SHunday  qilib,  qurilmaning  barcha  bloklarining  printsipial  sxemasi  tayyor 

bo’ldi.  Sxemani  soddalashtirish  va  o’qish  uchun  qulaylashtirish  uchun  DS18B20 

rusumli  xarorat  datchigini,    indikatorlarni,  akkumulyatorni  hamda  tarmoqni  ulash 

uchun  konnektorlar  tanlab  olamiz  va  printsipial  sxemada  ularni  ko’rsatamiz.  Bu 

printsipial sxema 4.10 rasmda ko’rsatilgan. 

---

 

54 

4.10 – rasm. DS18B20 Mikroprottsessorli termostat Qurilmasining printsipial sxemasi.

---

 

55