Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiyoti universiteti Ona tili va adabiyot ta’limi fakulteti 305-guruh talabasi Turgʻunov Nurulloning

Nuqtali vergul va uning qo‘llanilishi

Nuqtali vergul o‘zbek yozuvida 1885-yildan boshlab uchraydi. U quyidagi o‘rinlarda ishlatiladi.

1. 
   Bog‘lovchisiz qo‘shma gaplar tarkibidagi sodda gaplar mazmun jihatidan tugal fikrni anglatib, bir-biriga yaqin bo‘lmagan hollarda:
   

Lekin avtor shu kichkinagina hikoyada katta ish qiladi; о‘quvchining kо‘z oldiga odamning havasi keladigan, har qanday kishining muhabbatini о‘ziga qaratadigan, har qancha izzat qilsa arziydigan va bu izzatga о‘zining jafokashligi, g‘ayrati, farosati, el-yurt uchun qayg‘urishi bilan sazovor bo‘lgan bir chol keladi.

2. 
   Bog‘lovchisiz qo‘shma gap tarkibiga kirgan sodda gaplardagi voqealar bir-biriga qiyoslanganda:
   

Ish kuchini elga berma, yerga ber; jamg‘armani selga berma, elga ber!

3. 
   Uyushiq bo‘laklar guruhlanib, o‘zaro vergullar yordamida bir-biridan ajratilganda, har bir guruhni anglatuvchi so‘zdan keyin:
   

Gerb rangli tasvirda bo‘lib, Humo qushi kumush rangda; quyosh, boshoqlar, paxta chanog‘i va O‘zbekiston degan yozuv tillarangda; g‘o‘za shoxlari va barglari, vodiylar yashil rangda; tog‘lar havorangda; chanoqdagi paxta, daryolar, yarimoy va yulduz oq rangda beriladi.

4. 
   Reja, qaror, farmon, buyruq, qonun va shu kabilarning oxirgi bandidan tashqari har bir bandi oxirida: Otabek timsoliga tavsif:
   

1. 
   Otabek - о‘qimishli, o‘z davrining yetuk kishisi;
   
2. 
   Otabek - mard va jasur yigit;
   
3. 
   Otabek - o‘z ahdiga sodiq, vafoli yor.
   

Ikki nuqta va uning qo‘llanilishi

4. 
   Ikki nuqta o‘zbek yozuvida XIX asrning oxiri va XX asming boshlaridan e’tiboran ishlatila boshlangan. U quyidagi o‘rinlarda ishlatiladi:
   

1. 
   Shaklan tugallangan, lekin mazmunan keyingisi birinchisining uzviy davomi sanalgan bog‘lovchisiz qo‘shma gaplardan so‘ng:
   

Oltmishga kirib bildim: umrim bekorga o‘tmabdi, odamlarga kerakli ekanman.

2. 
   Ko‘chirma gapdan oldin kelgan muallif gapidan so‘ng:
   

Bundan so‘ng Qutidor turib ichkariga yugurdi, yarim yo‘ldanoq tanchada о‘tiruvchi Oftoboyim va Kumushga qichqirdi: -Sir ochildi!

3. 
   Uyushiq bo‘laklardan oldin kelgan umumlashtiruvchi so‘zdan keyin: О‘zbekiston Respublikasining Davlat ramzlari: Davlat bayrog‘i, Davlat gerbi va Davlat madhiyasi milliy iftixorimiz, sharaf va shonimiz sanaladi.
   
4. 
   Reja, mavzu, qaror qilindi kabi so‘zlardan so‘ng:
   

Mavzu: Alisher Navoiyning ,,Farhod va Shirin” dostoni

5. 
   Uslubiy ravonlikni, muxtasarlikni ta’minlash maqsadida turli xil rasmiy ma’lumotlarda, nashr ishlarida ayrim so‘zlardan keyin:
   

Toshkentda Mustaqil O‘zbekiston: falsafa va huquqning dolzarb masalalari mavzusida konferensiya bo‘lib o‘tdi.

6. 
   Sport musobaqalarida raqiblar o‘rtasidagi hisobni ifodalash uchun olingan ochkolar yoki kiritilgan gollarning nisbatini belgilash uchun:
   

Andijon va Paxtakor jamoalari о‘rtasidagi о‘yin durang natija bilan tugadi -2:2.
7.Hisob-kitob ishida bo‘luv alomati sanaladi: 100 : 2=50.