O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi aliser navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti qo’lyozma huquqida
Download 0.55 Mb. Pdf ko'rish
|
sopol
|
Nurek qabristoni Vaxsh daryosining o’ng qirg’og’ida Amudaryo bilan tutash
qismida joylashgan. Bu qabristonda beshta mozor ochilib, ularning 3 tasi (№ 1-3) adirlik Tepasida, qolgan 2 tasi (№ 4-5) Vaxsh daryosining ikkinchi terrasasining pastrog’ida joylashgan. Bu yerdagi 1,3 va 4-qabrlardagi ashyoviy dalillar qabristonni bronza davriga tegishli ekanligini asoslaydi 96 . Qabrlar yomon saqlanganligi sababli ularning tuzilishini aniqlash imkoni bo’lmagan. Qabrdagi odam suyaklari (bosh chanoq va qo’l suyaklari) tosh plita bilan yopib qo’yilgan. Marhum skeleti g’ujanak holatda uchratiladi. Ba’zi qabrlarda suyak qoldiqlari
93 Ўша жойда. 94 Виноградова Н.М. Исследования контактов земледельческого и степного населения на юге Средней Азии (Южный Таджикистан) в эпоху поздней бронзы // «Археология, палеоэкология и палеодемография Евразии». Сбоник статей, – Москва, изд. ГЕОС. 2000. – С. 89. 95 Виноградова Н. Юго-западный Таджикистан в эпоху поздней бронзы. ... – С. 68. 96 Виноградова Н. М. Юго-западный Таджикистан в эпоху поздней бронзы. ... – С- 62. 48
topilmagan, ammo ularda sopol idishlar uchraydi. Bundan ko’rinib turibdiki, Nurek qabristonida xuddi Kangurttut qabrlari singari Kenotaf qabrlar ham bo’lgan. Qabrlarda 1 tadan to 5 tagacha dafn anjomlari uchratilib, bular asosan sopol vazalar, tog’orachalar, tuvak shaklidagi idishlar, shuningdek munchoqlar, oltin uzuk va bronza pichoqlardan iborat. Qabrlarda dashtliklarga xos pichoq ham topilgan
97 . Nurek qabristonidan topilgan ashyoviy buyumlar ushbu qabristonni bronza davriga tegishli ekanligini ko’rsatadi. Idishlar orasidagi ingichka oyoqli vazalar, bolta ko’rinishidagi devorga ilib qo’yishga mo’ljallangan buyumlar, idishlarning ustki qismidagi angobning uchrashi, idishlarning bo’g’zidagi Vertikal tarzida o’tkazilgan chiziqlar Sopolli madaniyatining Mo’lali bosqichi uchun xarakterli bo’lib, aynan bunday idishlar Tandiryo’l, Jarqo’ton-4S, Bo’ston 6 qabristonining Mo’lali bosqichi qabrlariga xosdir. Topilmalarning boshqa qismi Sopolli madaniyatining Bo’ston bosqichi qabrlari, Kangurttut, Jarqo’ton – 4S, Bo’ston 6 qabrlari uchun xosdir. Nurek qabristonidagi 3-qabrdan topilgan noyob topilma – tilla uzukni hyech bir topilmaga qiyoslab bo’lmaydi. Bronza pichoqning qoldiqlari esa dasht tipida bo’lib, Kangurttut topilmalariga juda ham yaqin. Shundan kelib chiqib, ushbu qabristonni davriy jihatdan Sopolli madaniyatining Mo’lali va Bo’ston bosqichlari orasi bilan Belgilash mumkin 98 . So’nggi bronza davrida Janubiy-g’arbiy Tojikiston hududiga Andronova madaniyati qabilalari kirib kelishi kuzatiladi. Ularning izlari Qumsoy - Xisor vodiysida, Kirov nomli savxozdagi manzilgoh, Kurgan-Tyuba (Qo’rg’on tepa)da, Xavolin rayonidagi Tuyun qabristonida, Sharqiy Pomir hududlarida uchratiladi 99 .
Download 0.55 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|