|
|
Himoyalangan yer sabzavotchiligining xozirgi xolati. Himoyalangan yer turlari va tuzilishi. Himoyalangan yer turlaridan foydalanish muddati va usullari.
|
|
|
|
3.
|
Sabzavotlarni ko’paytirish usullari
|
Sabzavotlarni generativ va vegetativ usulda ko’payshi. Vegetativ usulda ko’paytirishning avzaligi va kamchiliklari. Generativ usulda ko’payish xususiyatini yoqatgan sabzavotlar. Urug‘larning biologik, navlik va ekishga yaroqli xususiyatlari. Sabzavot ekinlari urug‘larini ekishga tayyorlashning ahamiyati va usullari.
|
6
|
A
|
2
|
4.
|
Sabzavot ekinlarini joylashtirish
|
Sabzavotlarni almashlab ekishning ahamiyati, xususiyati, almashlab ekish sxemasi va ekinlarni almashlab ekishdagi o’rni. Sabzavotlarni ekish muddatlari va sabzavotlarni turlariga ko’ra kelib chiqan holda joylashtirish. Ertagi sabzavotlarni nishabi janubga, kechki sabzavotlarni nishabi shimolga yo’nalgan tekisliklarida yetishtirish.
|
6
|
A
|
2
|
5.
|
Ochiq va himoyalangan yerni ekishga
tayyorlash,
o’g‘itlarni qo’llash
tizimi
|
Sabzavotlarni yetishtiriladigan mintaqa va yetishtirish muddatiga ko’ra yyerga asosiy va ekish oldidan ishlov berish. Organik o’g‘itlarni hamda fosfor va kallini yyerga asosiy ishlov berish davrida tuproqqa solinish sabablari. Ildiz mevali sabzavotlar yetishtiriladigan yerlarga organik o’g‘itlarni solinmaslik sabablari. Mayda urug‘lik sabzavotlar ekiladigan yerlarga ishlov berishning o’ziga hos xususiyatlari.
|
6
|
A
|
1
|
6.
|
Ochiq va himoyalangan yerlarda
sabzavotlarni ekish muddatlari va usullari
|
Sabzavot ekinlarida yuqori va sifatli hosil olishda sabzavotlarni pishib yetilish muddatiga ko’ra turli muddatlarda ekilish sabablari. Sabzavotlar navlarini tashqi muhit omillariga moslashtirib o’stirish. Ochiq va himoyalangan yerlardasabzavotlarni ekish muddatlarini ularning biologik xususiyatlariga mos xolda ekish usullari.
|
6
|
A
|
2
|
7.
|
Ochiq va himoyalangan yerlarda
tomatdosh
sabzavotlarni
yetishtirish
|
Tomatdoshlarni ahamiyati, tarqalishi, tashqi muhit omillariga munosabati va ko’paytirish usullari. Tomatdoshlar navlari tasnifi va xususiyatlari. Ochiq va himoyalangan yerlardaertagi va kechki muddatlarda yerni tayyorlash. Navi va ekish muddatlariga ko’ra oziqlanish maydonini to’g‘ri tanlash. Ochiq va himoyalangan yerlarda ekinlarni ekish muddatlari, sxemasi, o’suv davrida parvarish qilish, kasallik va zararkurandalarga qarshi kurash, jadal texnologiya xususiyatlari, hosilni qo’lda va mexanizmlar yordamida terish.
|
4
|
A
|
1
|
8.
|
Ochiq va himoyalangan
yerlarda karamli o’simliklarni yetishtirish
|
Karam turlari va navlarini farqlari, kimyoviy tarkibi, issiqlik, namlik, tuproq va havo oziqasiga munosabati hamda ularni sozlash usullari. Karamni almashlab ekishdagi o’rni, o’tmishdosh ekinlarga munosabati. Ochiq va himoyalangan yerlardaekish muddati, tuproq oziqasiga talabchanligi, ekish sxemalari va qalinligi. Kasallik va zararkunandalariga qarshi kurashish choralari.
|
6
|
A
|
1
|
9.
|
Ochiq va himoyalangan
yerlarda bodring yetishtirish
|
Bodring va sabzavot qovoqchalari biologik xususiyatlari, rayonlashtirilgan navlari tasnifi.
Ochiq va himoyalangan yerlardaekish muddatlari va sxemalari. Yerni ekishga tayyorlash, ekish muddatlari, urug‘ni ekishga tayyorlash, ekish, qatorlar orasiga ishlov berish, kasallik va zararkunandalariga qarshi kurash, oziqlantirish va sug‘orish tartiboti.
|
4
|
A
|
2
|
10
|
Ochiq va himoyalangan yerlarda
ildizmevali
sabzavotlarni
yetishtirish
|
Ildizmevali sabzavotlarni tashqi muxit omillariga munosabati. Biologik xususiyatlari. Sabzi, turp, osh lavlagi, va boshqalarning kelib chiqqan makoni, harorat, namlik va tuproq oziqasiga munosabati hamda rayonlashtirilgan navlari tasnifi. Ochiq va himoyalangan yerlardaerni ekishga tayyorlash, ekish muddatlari, parvarish qilish oziqlantirish kasallik va zarakunandalariga qarshi kurashish choralari, urug‘chiligi va hosilni yig‘ishtirish.
|
6
|
A
|
2
|
11
|
Ildizmevali sabzavotlari halq xo’jaligidagi ahamiyati.
|
Ildizmevali sabzavot ekinlariga shirali, suvli, yo’g‘on ildizmeva hosil qiluvchi: sabzi, xo’raki lavlagi (qizilcha), turp, sholg‘om, rediska (iste’mol qilinadi ildizmevasi, lekin ahamiyati, ishlatilishi hamda o’stirish texnologiyasi bo’yicha esa – ko’kat sabzavot), pasternak, selderey, petrushka o’simliklari bilan tanishadi
|
6
|
A
|
1
|
12
|
Ildizmevali sabzavot
ekinlarining tur tarkibi bilan tanishish
|
Ildizmevali sabzavot ekinlarining tur tarkibi bilan tanishish. Ildizmevali sabzavotlarni botanik belgilariga ko’ra guruhlash, hayotini davomiyligi, kelib chiqish makonlari, tarqalishi, oziq-ovqatga ishlatilishi bo’yicha guruhlash. Ildizmevali sabzavot o’simliklarini botanik oilalarga ko’ra, bir-biridan farqlanishi va klassifikatsiyasi bilan tanishish.
|
6
|
A
|
1
|
13
|
Ildizmevali sabzavot ekinlarini
urug‘lariga qarab aniqlash
|
Ildizmevali sabzavot ekinlari urug‘larini o‘rganish. Ildizmevali sabzavot ekinlarini urug‘larini morfologik xususiyatlari. Urug‘larning rangi, yuzasi, shakli, xidi, og‘irligi, aloxida belgilar. Ildizmevali sabzavot urug‘larining 1 gramdagi urug‘lar soni va urug‘larning katta
|
4
|
A
|
2
|
|
|
kichikligini aniqlash. Urug‘larni barcha belgilariga ko’ra farqlay olish.
|
|
|
|
14
|
Ildizmevali sabzavotlarni kelib chiqishi va tarqalishi
|
Ildizmevali sabzavot ekinlar kelib chiqqishi. N.Vavilov va I.Nisiyamaning fikrlari. Ildizmevali sabzavotlarni kelib chiqishi va O‘rta Osiyoda tarqalishi.
|
4
|
A
|
2
|
15
|
Har gektarga solinadigan
NPKsarfini
hisoblash
|
Ildizmevali sabzavotlarini o’sish va rivojlanishiga ta’sir etadigan tuproq tarkibidagi azot, fosfor va kaliy miqdori. Bu o’g‘itlarni bir tomonlama qo’llashni afzalligi va kamchiliklari. Beda va ko’p yillik o’simliklardan bo’shagan yerlarda azot, fosfor va kaliyni innovatsion texnologiya asosida qo’llash.
|
4
|
A
|
1
|
16
|
Ildizmevali ekinlarining
tumanlashtirilgan navlari bilan
tanishish
|
Ildizmevali ekinlarining nav-namunalari, nav belgilari, navlarni yetilishiga ko’ra guruxlash, ishlatilish turlari, kasallikka chidashligi; O’zbekistonda ko’p ekiladigan ildizmevali ekinlarining navlari tavsifi. Ildizmevali ekinlarining navlariga qo’yiladigan talablar: hosildorligi, saqlanish xususiyati, ildizmevasining yirik va tekis bo’lishi, rangi va shakli birxil bulishi kerak. Davlat Reestriga kiritilgan ildizmevali ekinlarini navlari to’g‘risida tushuncha.
|
4
|
A
|
2
|
17
|
Har gektardan olinadigan yalpi va sof hosilni hisoblash
|
Gektardan olinadigan yalpi va sof hosil gektardagi o’simliklar soniga bog‘lik. Gektardagi o’simliklar soni ekish sxemasi va oziqlanish maydoni bilan uzviy bog‘likdir. Olinadigan sof hosil ekiladigan urug‘larning vazni hamda gektardagi tuplar soniga bog‘liqligi.
|
4
|
A
|
1
|
18
|
Sabzi ekinini navlari morfologik tuzilishi bilan tanishish
|
Sabzi o’simligining morfologik belgilari va biologik xususiyatlari. Sabzini kelib chiqqan makoni, rayonlashtirilgan navlari tasnifi. Yerni ekishga tayyorlash, ekish muddatlari, parvarish qilish oziqlantirish kasallik va zarakunandalariga qarshi kurashish choralari, urug‘chiligi va hosilni yig‘ishtirish.
|
4
|
A
|
1
|
19
|
Turp ekinini navlari morfologik tuzilishi bilan tanishish
|
Turp o’simligining morfologik belgilari va biologik xususiyatlari. Turpni kelib chiqqan makoni, rayonlashtirilgan navlari tasnifi. Yerni ekishga tayyorlash, ekish muddatlari, parvarish qilish oziqlantirish kasallik va zarakunandalariga qarshi kurashish choralari, urug‘chiligi va hosilni yig‘ishtirish.
|
4
|
A
|
2
|
20
|
SHolg‘om ekinini navlari morfologik tuzilishi bilan tanishish
|
SHolg‘om o’simligining morfologik belgilari va biologik xususiyatlari. SHolg‘omni kelib chiqqan makoni, rayonlashtirilgan navlari tasnifi. Yerni ekishga tayyorlash, ekish muddatlari, parvarish
|
6
|
A
|
2
|
|
|
qilish oziqlantirish kasallik va zarakunandalariga qarshi kurashish choralari, urug‘chiligi va hosilni yig‘ishtirish.
|
|
|
|
21
|
Ildizmevali ekinlarni
yetishtirish uchun
yer tanlash va tayyorlash
|
Organik moddalarga boy o’tloq, yaxshi o’g‘itlangan, mexanik tarkibi yengil qumoq tuproqlari to‘g‘risida ma’lumotlar. Kuzda shudgorlash, ekisholdi yer tekislash, yumshoqlash, kesaklarni maydalash, boronalashi va molalash.
|
4
|
A
|
2
|
22
|
Osh lavlagi ekinini navlari
morfologik tuzilishi bilan tanishish
|
Osh lavlagi o’simligining morfologik belgilari va biologik xususiyatlari. Osh lavlagini kelib chiqqan makoni, rayonlashtirilgan navlari tasnifi. Yerni ekishga tayyorlash, ekish muddatlari, parvarish qilish oziqlantirish kasallik va zarakunandalariga qarshi kurashish choralari, urug‘chiligi va hosilni yig‘ishtirish.
|
4
|
A
|
1
|
23
|
Rediska navlari morfologik tuzilishi bilan tanishish
|
Rediska o’simligining morfologik belgilari va biologik xususiyatlari. Rediskani kelib chiqqan makoni, rayonlashtirilgan navlari tasnifi. Yerni ekishga tayyorlash, ekish muddatlari, parvarish qilish oziqlantirish kasallik va zarakunandalariga qarshi kurashish choralari, urug‘chiligi va hosilni yig‘ishtirish.
|
4
|
A
|
1
|
24
|
Ildizmevali ekinlarini
yetishtirish texnologiyalari
|
Erta bahorda yerning qotib qolishiga qarshi chirindi, kultivatorlar, rotatsion motiga, boronalar bilan qatqaloqni yumshatish ishlarini tashkil qilish. Ildizmevalarni parvarishlashda begona o’tlarni yo’qotish, kultivatsiya qilish, o’toq qilish yagonalash ishlarini tashkil qilish tartiblari.
|
4
|
A
|
2
|
25
|
Ildizmevali selderey navlari
morfologik tuzilishi bilan tanishish
|
Ildizmevali selderey o’simligining morfologik belgilari va biologik xususiyatlari. Ildizmevali
seldereyni kelib chiqqan makoni, rayonlashtirilgan navlari tasnifi. Yerni selderey ekishga tayyorlash, ekish muddatlari, parvarish qilish oziqlantirish kasallik va zarakunandalariga qarshi kurashish choralari, urug‘chiligi va hosilni yig‘ishtirish.
|
4
|
A
|
2
|
26
|
Ildizmevali ekinlarini kasallik va
zararkunandalariga qarshi kurash
|
Sabzi va lavlagining un-shudring kasalligi bilan kasallanish holatlari tahlili. Kasallikka chalingan ekinlarning barglarida, poyalari va gullarida yozda unsimon oq g‘ubor (spora tashuvchi zamburug‘), kuzda esa juda ko’p qora nuqtalarning paydo bo’lishi. Kurash choralar: oltingugurt kukini bilan ohakni aralashtirish yoki kolloid oltingugurtning suspenziyasini purkash orqali kasallikni bartaraf qilish tadbirlari.
|
4
|
A
|
1
|
27
|
O’zbekistonda polizchilikning
hozirgi holati va rivojlanish istiqbollari.
|
Polizchilik fanining maqsadi va vazifalari. Mamlakatimizda polizchilikni rivojlantirish istiqbollari. Polizchilik turlari va qovunchilik makonlari
|
4
|
A
|
2
|
28
|
Poliz ekinlarining botanik tasnifi, navlari va duragaylari.
|
Qovoqdoshlar oilasi vakillarining ahamiyati, botanik tasnifi, keng tarqalgan navlari
|
4
|
A
|
1
|
29
|
Poliz ekinlari
(qovun, tarvuz va qovoq)
morfologiyasi va tashqi muhit omillariga talabchanligi
|
Qovun, tarvuz va qovoq o’simliklarining morfologik xususiyatlari, biologiyasi, tashqi muhit omillariga talabchanligi.
|
3
|
A
|
2
|
30
|
Poliz ekinlarini yetishtirishning innovatsion texnologiyalari
|
Mamlakatimizda sug‘oriladigan maydonlarda poliz ekinlarini yetishtirishning innovatsion texnologiyalari.
|
3
|
A
|
1
|
31
|
Qovunning mahalliy navlari seleksiyasi.
|
O’zbekistonda qovun seleksiyasining asosiy yo’nalishlari. Qovun genofondi, uni saqlab borish va avlodlarga yetkazish.
|
3
|
A
|
1
|
32
|
Poliz ekinlari kasalliklari va
zararkunandalariga qarshi kurashish.
|
O’zbekistonda poliz ekinlarida uchraydigan asosiy kasalliklar va zararkunandalar, ularga qarshi kurashishning zamonaviy usullari.
|
3
|
A
|
1
|
33
|
Poliz ekinlarining hosilini yig‘ish, tashish va saqlash
|
Qovun, tarvuz va qovoq mevalarini yig‘ish, tashish va saqlash xususiyatlari
|
3
|
A
|
1
|
34
|
Lalmikor yerlarda poliz ekinlarini yetishtirish texnologiyasi.
|
Lalmikor yerlarda qovun va tarvuz yetishtirish texnologiyasi, uning o’ziga xos xususiyatlari
|
3
|
A
|
2
|
35
|
Erta muddatda qovun va tarvuz yetishtirish texnologiyasi
|
Mamlakatimizning turli mintaqalarida erta muddatda qovun va tarvuz yetishtirish texnologiyasi
|
3
|
A
|
1
|
36
|
Qovun va poliz maxsulotlarini qayta ishlash texnologiyasi.
|
Mamlakatimizda poliz mevalarini qayta ishlash texnologiyasi, mahsulotni eksport uchun tayyorlash
|
3
|
A
|
1
|
37
|
Kirish. Kartoshkani halq xo’jaligidagi ahamiyati, kelib
chiqish makoni va tarqalish tarixi
|
Kartoshka tuganagining kimyoviy tarkibi, tugunak tarkibidagi moddalarni quvvat berishi, O’zbekistonda va jahonda kartoshka iste’moli, xashakilik qiymati, kartoshkani qayta ishlash sanoati uchun xomashyo o’rnida foydalanishi. Kartoshkadan qanday mahsulotlar tayyorlanishi hamda yengil sanoatda va meditsinadagi
|
3
|
A
|
1
|
|
|
ahamiyati. Tuganagi tarkibidagi quruq modda va kraxmalli ko’p yoki kam bo’lishi qaysi omillarga bog‘liqligi to’g‘risida tushuncha. Kartoshka ekinini mayda urug‘lik sabzavotlar uchun yaxshi o’tmishdosh bo’lish sabablari. Inson organizmini vitamin C bilan to’yintirishda kartoshka mahsuloti nima uchun birinchi o’rinda turish sabablari bo’yicha, ilmiy asoslangan ma’lumotlar berish.
|
|
|
|
38
|
Kartoshkani eng ko’p ekiladigan
navlari morfologik tuzilishi
|
O’zbekistonda kartoshka navlari, ularning biri ikkinchisidan farqi. Yer ustki qismini shakllanishi, barglarini tuzilishi, hamda poya va bachki poyalarini uzun-qisqaligi bilan farqlanishi. Ularni o’sish va rivojlanish bosqichlari tashqi muxit omillari ta’sirida turlicha o’zgarishi.
|
3
|
A
|
2
|
39
|
Kartoshkani botanik tavsifi o’sish va
rivojlanish xususiyatlari
|
Kartoshkani yetishtirishda uni yer ustki va yer ostki qismini tuzilishini bilish va shunga mos holda texnologik jarayonlarni ishlab chiqish. Kartoshka botanik tuzilishiga uni ekish sxemasini hamda muddatlarini aniqlash.
|
3
|
A
|
1
|
40
|
Kartoshka aynish kasalliklarini aniqlash
|
O’zbekistonning quruq issik iqlim sharoitida kartoshkani barcha navlari aynish kasalliklari bilan zararlanishi. Aynish kasalliklaridan mozaika, barglarini naychalanishi (buralishi), gotika, serpoyalik hamda fuzaroiz so’lish turlari bilan tanishish. Ularni oddiy ko’rish usuli bilan aniqlash va oldini olish chora-tadbirlarini ko’rish.
|
2
|
A
|
1
|
41
|
Kartoshka o’simligining biologik asoslari
|
Kartoshkani biologik asoslari: botanik tavsifi, ildiz tizimi, poyasi, bargi, oq tomiri, tugunagi, guli va mevasi marfologiyasi; tugunak fizologiyasi, biologik hosildorlik imkoniyati, urug‘lik tuganagining fizologik yosh va sifatini uni rivojlanishiga ta’siri. Kartoshka o’simligini rivojlanish bosqichlarini birini ikkinchisidan farqi. Kartoshkani o’sish sharoitiga talablari: iqlimiy (yorug‘lik,xarorat,tuproq va havo namligi), tuproq sharoiti (tuproq mexanik tarkibi, nam sig‘imi xususiyati, nordonligi, sho’rtobligi, oziq moddalar miqdori); tuproq va havoni ifloslanganligi.
|
3
|
A
|
1
|
42
|
Kartoshkani aynish kasalliklarini
serologik usulda aniqlash
|
Kartoshka ekinini virusli va virussiz kasalliklar bilan zararlanishi, ularni yashirincha zararlanganligini V.Duninning serologik (zardob yordamida) usulda aniqlash. Kartoshka bargidan sharbati siqib oliiib unga X, U, S va boshqalarga zardob tomizish usuli bilan aniqlash.
|
4
|
A
|
2
|
43
|
Kartoshkaning tumanlashtirilgan
|
Kartoshka nav namunalari, nav belgilari,
|
4
|
A
|
1
|
|
navlari bilan
tanishish
|
navlarni yetilishiga ko’ra guruhlash, ishlatilish turlari, kasallikka chidashligi. O’zbekistonda ko’p ekiladigan kartoshka navlari tavsifi. Kartoshka navlariga qo’yiladigan talablar: hosildorligi, ikki hosillik, taomlik sifati, ser kraxmalligi, saqlanish xususiyati, tugunaklarining yirik va tekis bo’lishi, shakli, ko’zchalarini yuza yoki chuqur joylashganligi. Tugunak hosil bo’ladigan oq tomiri (stolon)ning uzun yoki qisqa bo’lishini ahamiyati. Davlat Reestriga kiritilgan kartoshka navlari to’g‘risida tushuncha.
|
|
|
|
44
|
Urug‘ sarfini urug‘lik vazniga
ko’ra o’zgarishligini hisoblash
|
Kartoshkaga sarflangan urug‘ miqdorining olinadigan sof hosil miqdoriga bog‘liqligi. Vazni og‘ir bo’lgan tuganaklarni tabiiy unumdorligi kam bo’lgan yerlarga ekishdan olinadigan sof hosil miqdorini keskin kamayishi sabablarini kuzatish va tahlil qilish.
|
2
|
A
|
1
|
45
|
Kartoshka urug‘ini ekishga tayyorlash
|
Kartoshka urug‘ini ekishga tayyorlash. Kartoshkadan yuqori va sifatli hosil olishda ekiladigan urug‘ sifatining bog‘liqligi. Kartoshka urug‘ini ekish muddatlariga bog‘liqligi.
|
2
|
A
|
1
|
46
|
Har gektarga solinadigan
NPKsarfini
hisoblash
|
Kartoshkani o’sish va rivojlanishiga ta’sir etadigan tuproq tarkibidagi azot, fosfor va kaliy miqdori, o’g‘itlarni qo’llashning afzalligi va kamchiliklari. Kartoshka yetishtirishda siderat o’simliklaridan foydalanish. Azot, fosfor va kaliyni tuproqqa solish muddati hamda rejalashtirilgan hosilga nisbatan ularni berish me’yori. Beda va ko’p yillik o’simliklardan bo’shagan yerlarda azot, fosfor va kaliyni innovatsion texnologiya asosida qo’llash.
|
4
|
A
|
1
|
|
|
|
