O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti ijtimoiy-iqtisodiy fakultet

Tayanch iboralar 
Fundamental ilmiy tadqiqotlar - inson, jamiyat va atrof-muhit tuzilishi, 
faoliyati va rivojlanishining asosiy qonuniyatlari haqida yangi bilimlar olishga 
yo'naltirilgan eksperimental yoki nazariy faoliyat; 
Amaliy ilmiy tadqiqotlar - asosan amaliy maqsadlarga erishish va muayyan 
vazifalarni hal qilish uchun yangi bilimlar qo'llashga yo'naltirilgan tadqiqotlar. 
Ilmiy-texnik faoliyat (ITF) - texnologik, muhandislik, iqtisodiy, ijtimoiy, 
gumanitar va boshqa muammolarni hal qilish, fan, texnika va ishlab chiqarishning 
umumiy (yaxlit) tizim sifatida faoliyat yuritishini ta'minlash uchun yo'naltirilgan 
faoliyat. 
Yangilik kiritish (novshestvo) bu - biron-bir faoliyat sohasida uning 
samaradorligini oshirish bo'yicha fundamental va amaliy tadqiqotlarning 
rasmiylashtirilgan natijasidir. 
Tadqiqot ilgari ma'lum bo'lmagan ma'lumotlar olish yoki ilgari ma'lum 
bo'lmagan tabiiat hodisalarini yoki insoniyat muhitini kuzatish jarayonidir. 
Ixtiro bu - yangi uskuna, mexanizm, vosita, texnologiya, usul va inson 
tomonidan yaratilgan boshqalarda o'z aksini topadigan tadqiqot natijasidir. 
Kashfiyot bu - tadqiqotlarning, ehtimol, qo'shimcha natijasi hisoblanadi. 
Kashfiyotlar va ixtirolar qoidaga ko'ra, fundamental darajada yuzaga keladi va 
kamdan-kam hollarda yakka shaxslar tomonidan amalga oshiriladi. 
Innovatsiya (yangiliklar kiritish) - yangi mahsulot turlari, texnologiyalar 
ishlab chiqish, yaratish va tarqatishga, yangi tashkiliy shakllar joriy qilishga 
yo'naltirilgan ijodiy faoliyat natijasi. 
Innovatsiyalarning hayotiylik davri innovatsiya faol hayotiy kuchga ega 
bo'ladigan va ishlab chiqaruvchiga (sotuvchiga) foyda yoki boshqa real naf 
keltiradigan ma'lum bir vaqt davrini ifodalaydi. 
Jarayon innovatsiyalari qatoriga resurslar belgilangan narxida mahsulot 
birligiga to'g'ri keladigan o'rtacha xarajatlarni kamaytiradigan tovar (xizmat) ishlab 
chiqarishning texnologik usulini har qanday takomillashtirish kiradi. 

---

55