O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi buxoro oziq-ovqat va engil sanoat texnologiyasi instituti asrayev Z. R., Sariyev R. B. «Ehm ning tashqi qurilmalari»

Disklar va fayllar sistemasi.
Disk bu – ma’lumot (fayl)larni o’zida saqlaydigan va zarur bo’lganda undan ko’chirish, yozish hamda o’qib olish imkonini beradigan qurilma bo’lib hisoblanadi.
Disklar qudagicha bo’ladi:

• egiluvchan magnit disklar boshqachasiga, floppi-disklar yoki disketalar;

  
  

• qattiq magnit disklar yoki vinchesterlar;

  
  

• almashinadigan qattiq, magnit disklar, ularda Bernulli effekti ishlatiladi;

  
  

• o’ta Yuqori zichlikdagi yozuvli disklar boshqachasiga, VHD;

  
  

• optik kompakt-disklar CD – ROM, CD - RW (Compact Disk)lar;

  
  

• magnit optik disklar (MODY);

  
  

• raqamli videodisklar DVD (Digital Versatile Disk)lar va boshqalar.

  
  

Xar bir operatsiey tizim (OT) asosida axborotni tashki kurilmada saklashni tashkil etish printsipi yotadi. Tashki kurilmada axborot fayl kurinishida saklanadi. Fayl. - bu mantikan bir biri bilan boglangan axborot bulib, u ni tashki kurilmada saklash uchun nomlangan xudud ajratiladi. Operatsion tizimda fayl xisob birligi sifatida karalib, barcha ishlarni OT fayllar ustida bajaradi: dickka yozish, ekranga chikarish, chop etish, diskdan ukish va xokazo.
Diskda faylni saklash uchun uzluksiz soxa talab kilinmaydi, odatda u bush klasterlarga bulib yoziladi va bu klasterlarning nomerlari xakidagi axborot maxsus FAT jadvalda ( fayllarning diskda joylashish jadvali) saklanadi.
Klaster. - bu fayl uchun ajratilishi mumkin bulgan disk fazosndar. eng kichik fayl bir klasterda, katga fayllar esz bir necha unlab klasterlarni egallashi mumkin.
Fayllarni tavsiflash uchun kuyidagi parametrlar ishlatiladi:

• faylning tulik nomi;

  
  

• faylning xajm (baytlarda);

  
  

• fayl xosil kilingan sana;

  
  

• fayl xosil kilingan vakt;

  
  

• maxsus atributlar (aniklovchilar): R (Read only)- fakat ukish uchun, N (Hidden) - yashirin fayl, S (System)- tizimli fayl, A (Archive) - noarxivlashgan fayl.