Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi guliston davlat universiteti fizika – matematika fakulteti Matematika

2-Ta’rif. Agar quyidagi shartlar o‘rinli bo‘lsa, X fazoning chekli sondagi topologik uchburchaklardan tashkil topgan to‘plami ikki o‘lchamli ko‘pxillikning triangulyasiyasi deyiladi:
1) ;
2) yoki kesishma va larning umumiy qirrasidan yoki umumiy uchidan iborat bo‘lsa, bu yerda triangulyasiya.
Agar ko‘pxilliklar triangulyasiyaga ega bo‘lsa, bunday ko‘pxilliklar triangulyasiyali ko‘pxillik deyiladi. Agar K uchburchaklarning ixtiyoriy ikki uchini qirralaridan tuzilgan yo‘l orqali tutashtirish mumkin bo‘lsa, u holda bog‘lamli deyiladi.

1-rasm.
1-rasmda sfera sakkizta uchburchakdan tashkil topgan triangulyasiyali figuraga misol bo‘ladi.

3-Ta’rif. Bog‘lamli triangulyasiyali ikki o‘lchamli ko‘pxilliklar yopiq sirt deyiladi.
Ta’rifdan va 1-rasmdan ko‘rinadiki, sfera yopiq ikki o‘lchamli ko‘pxillik ekan. Oldingi bo‘limda keltirilgan yopiq sirtlar triangulyasiyali yopiq sirtlarga misol bo‘la oladi. Yopiq sirtlarning topologik xossalari triangulyasiyasining ko‘rilishi asosida ta’riflanadi. Ularni o‘rganish uchun tekislikda ularning sxematik yoyilmasini ifodalash lozim. Shuni aytib o‘tish kerakki, uchburchaklarning asli (proobrazi) bo‘lgan tekis uchburchaklarni bir tekislikda yotadi va o‘zaro kesishmaydi, deb olish talab qilinadi. Bunday yoyilmalarni bayonini keltiraylik.
Ko‘pxillikning K triangulyasiyasi berilgan bo‘lsin. Aytaylik, ( , ),( , ) lar K ning uchburchaklari va ularning umumiy qirrasi bo‘lsin.
va lar mos ravishda va larning qirralari bo‘lsin. Demak, yelimlovchi gomeomorfizm aniqlangan.
Shunday qilib, K ning triangulyasiyasini uchburchaklar sistemasiga mos keltiramiz, bu tekislikdagi uchburchaklar sistemasi mos qirralar juftligi birgalikdagi gomeomorfizmlari bilan olinadi. Agar lar gomeomorfizmda bir-biriga mos tushsa, birlashmada ikki nuqtani ekvivalent deb ataymiz. Bu munosabat ekvivalentlik munosabati bo‘ladi va uni R bilan belgilaymiz.