O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi namangan davlat universiteti soliqlar va soliqqa tortish

9.4. Yuridik va jismoniy shaxslar mol-mulkiga solinadigan soliq
mavzusiga doir masalalar: 
1-masala. Korxona asosiy vositalarining 1 yanvar holati buyicha qiymati 1100 ming so’mni 
tashkil etib, aprel oyining birinchi o’n kunligida yana 250 ming so’mlik asosiy vosita kirim 
qilingan. Asosiy vositalarning eskirish qiymati 1 yanvar holatiga 100; 1 fevral holatiga 125; 1 mart 
holatiga 150; 1 aprel holatiga 250 ming so’mni tashkil etadi. Ushbu ma’lumotlarga asosan korxona 
mol-mulk solig’ini hisoblang (1-chorak uchun). 
Echilishi: 
1. Korxona asosiy vositalarining 1-chorakdagi o’rtacha qoldiq qiymatini topishimiz lozim, 
ya’ni: 
QQ 1yanv. = 1100 – 100= 1000 ming so’m; 
QQ 1fev. = 1100 –125 = 975 ming so’m; 
QQ 1mart = 1100 – 150 =950 ming so’m; 

---

34 
QQ 1apr. = 1350 –250 = 1100 ming so’m. 
(bu yerda, QQ - asosiy vositalarning qoldiq qiymati). 
O’qq = 1yanv. : 2 + 1 fev. + 1mart + 1apr. : 2/12 = 1000 : 2 + 975+ 950 + 1100 : 2/12 =881.3 
ming so’m. 
2. M
s
= 881.3 x 3.5 % = 30,8 ming so’m. 
2-masala. 1-masala va quyidagi ma’lumotlarga asosan mol-mulk solig’ini hisoblang. 
1. 1 – korxonada mahsulot eksporti - 15 % ni; 
2. 2 – korxonada mahsulot eksporti - 20 % ni; 
3. 3 – korxonada mahsulot eksporti - 35 % ni; 
4. 4 – korxonada mahsulot eksporti - 50 % ni tashkil etadi. 
 
3-masala. 2008 yil 1 yanvar holatiga mol-mulk solig’i to’lovchi korxonada asosiy vosita va 
nomoddiy aktivlari bo’lmagan. 13 yanvarda korxona 670 ming so’mga kompyuter, 25 martda esa 
290 ming so’mga printer sotib olgan. 
2008 yil birinchi chorak uchun mol-mulk solig’ini hisoblang? 
4-masala. Korxona mol-mulkining o’rtacha qoldiq qiymati 9003 ming so’mni tashkil etadi, 
bundan: 

Me’yoriy muddatlarda tugatilmagan qurilishning qiymati – 3500 ming so’m; 

2275 ming so’mni O’zbekiston respublikasi Vazirlar Maxkamasining qaroriga binoan 
konservatsiya qilingan. 
Joriy davr uchun umumiy tushum 30300 ming so’m, bundan 7300 ming so’mligi korxona o’z 
mahsulotini erkin valyutaga sotgan. 
Joriy davr uchun mol-mulk solig’i necha so’mni tashkil etadi? 
5-masala. Fuqaro Safarov SHerzod Toshent shahar Yunusobod tumani TS-2, 24-uydan xarid 
qilgan 4 xonali kvartirasining texnik inventarizatsiyalash byurosi tomonidan narxlangan bahosi 
1850 ming so’mni tashkil etadi. 
Mol-mulk solig’i summasini hisoblang? 
6-masala. Fuqaro Safarov SHoxrux 2008 yil sentyabr oyida Toshent shahar CHilonzor 
tumanidan 4,0 sotix maydonga ega bo’lgan turarjoy sotib oldi. Sotib olingan turarjoyning texnik 
inventarizatsiyalash byurosi xodimlari tomonidan narxlangan qiymati 2450 ming so’mni tashkil 
etadi. 
Mol-mulk solig’i summasini hisoblang va fuqaro Safarov SHoxrux 2008 yil uchun qancha 
miqdorda soliq to’lashi lozim bo’ladi. 
7-masala. Fuqaro Safarov Sanjar 2008 yilda o’z shaxsiy avtomashinasi uchun garaj sotib 
oldi. Garajning narxlangan qiymati 1480 ming so’mni tashkil etdi.
Fuqaro Safarov Sanjar qancha miqdorda mol-mulk solig’ini to’lashi lozim?