O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi navoiy kon-metallurgiya kombinati navoiy davlat konchilik instit navoiy davlat konchilik va texnologiyalar universiteti energo-mexanika fakulteti

Dastlabki berilgan ma’lumotlar
B.M.I. uchun dastlabki ma’lumotlar №1-jadvalda berilgan

1-jadval.

№	Sexlarning nomlanishi	Rust kVt	toifasi	cosφ
1.	Moy stansiya	11	1	0,8
2.	Boshqaruv bo’limi	200	1	0,85
3.	Kompressor bo’limi	60	1	0,8
4.	Sinxron dvigatel	4000	1	0,9
5.	Masshtab 1:400 sm

1. Elektr yuklamalarni hisoblash.
Elektr ta’minoti tizimini loyihalashda asosiy etap sexlar yoki butun zavodning elektr iste’molchilarini toifasin aniqlashdir.
Keyingi etapi elektr xisoblanadi.
1.1. Aktiv, reaktiv va to‘la quvvati.
Hisobiy aktiv va reaktiv quvvat:
1) R_r1 = R_ust * K_spr1 = 11 * 0,75 = 8.25 kVt
Q_r1 = R_r1 * tgφ₁ = 8.25 * 0.75 = 6.18 kVar
2) R_r2 = R_ust * K_spr2 = 200 * 0,7 = 140 kVt
Q_r2 = R_r2 * tgφ₂ = 140 * 0,62 = 86,8 kVar
3) R_r3 = R_ust * K_spr3 = 60 * 0,7 = 42 kVt
Q_r3 = R_r3 * tgφ₃ = 42 * 0,75 = 31.5 kVar
16) ΣP_r0,4 = 8.25+140+42=190.2 kVt
ΣQ_r0,4 =6.18+86.8+31.5=124.5 kVar

Hisobiy aktiv va reaktiv quvvatlarni 2-jadvalga yozamiz

2.jadval

U	Rr = Rust * Kspr [kVt]				Qr = Rr * tgφ [kVar]
kV	№R	Rust[kVt]	Kspr	Rr [kVt]	№Q	Rr [kVt]	tgφ	Qr [kVar]
0,4	P1	11	0,75	8.25	Q1	8.25	0.75	6.18
	P2	200	0.7	140	Q2	140	0.62	86.8
	P3	60	0.7	42	Q3	42	0.75	31.5
	ΣP0,4			190.2	ΣQ0,4			124.5
10	P4	4000			Q4		0,48	1937

Sexlarni va zavodni yoritish quvvatini hisoblaymiz
1) Butun zavod maydoni


F_territ = (l *massht) * (h * massht)
x = l *massht
u = h *massht
F_territ = 13 * 9*_{ }= 1872 m²
2) Sexlar
F = x * y [m²]
F₁ = 3 * 2*_{ } = 96 m²
F₂ = 6 * 1.5*_{ } = 144 m²
F₃ = 2.5 * 2.5*_{ } = 100 m²
F₄ = 6 * 4 * _{ } = 416 m²
3) ΣF = 756 m²


4) Har bir sexning yoritish quvvatini hisoblaymiz

R_ro = R_ud * K_s * F₁/1000

R_o1 = 12*0.85*0.096=0.98 kVt

R_o2 = 12.2*0.85*0.144=1.5 kVt
R_o3 = 9.1*0.85*0.1=0.77 kVt
R_o4 = 13.5*0.8*0.416=4.5 kVt
ΣR = 7.75 kVt
Sexlarni hisobiy aktiv yoritish quvvatlarini 3-jadvalga kiritamiz.
3-jadval

Sex №	F = x * y [m^2]				Ppo = Pud * Ks * F/1000 [kVt]
	№Fosv	x [sm]	y[sm]	Fosv[m^2]	№Ro	Rud[Vt/m]	Kc	F/1000	Ppo[kVt]
1-15	Fterrit	13	9	1872
1	F1	6.5	4	416	Ro1	12	0.85	0.096	0.98
2	F2	3	2	96	Ro2	12.2	0.85	0.144	1.5
3	F3	6	1.5	144	Ro3	9.1	0.85	0.1	0.77
4	F4	2.5	2.5	100	Ro4	13.5	0.8	0.416	4.5
	ΣR			756	ΣR				7.75

cosφ₁n< 0,95 shartdankelibchikib, kondensatorbatareyaqurilmaarinireaktivquvvatinihisoblaymiz,

Q_k = R_r(tgφ₁ – tgφ_n), tgφ_n = 0,327

Q_k1 = 8.25(0.75 – 0,327) = 3.5 kVar

Q_k2 = 140(0.62– 0,327) = 41 kVar
Q_k3 = 42(0.75 – 0,327) = 17.8 kVar
Q_k4 = 4000(0.5 – 0,327) = 415.2 kVar
0,38kV kuchlanish tomonda yuqorida hisoblangan reaktiv quvvat asosida kondensator qurilmaar uchun kondensator batareyalarni reaktiv quvvatni kompensatsiya kilish uchun tanlanganlarini hammasi 4-jadvalga kiritilgan
4-jadval

sex №	№ Qk	Rr kVt	tgφ1	tgφn	Qk kVar	Qr kVar	Qkku kVar	kol-vo KKU	kol-vo STUP	Q`b kVar	Q`k kVar	KKU modifikatsiyasi
1	Qk1	8.25	0.75	0,327	3.5	6.18					6.18
2	Qk2	140	0.62	0,327	41	86.8	80	1	1	80	6.8	0,38-80-1UZ
3	Qk3	42	0.75	0,327	17.8	31.5					31.5
4	Qk4	4000	0.5	0,327	692	1937	960	2	6	480	977	0,38-480-6UZ
Σ		4190.2				1086.5	1040				983.8

Sexlar buyicha to‘la hisobiy quvvatni aniqlaymiz

Sexlarning aktiv quvvatiR_rs = R_r0,4 + R₁₀ + R_ro

R_rs = 190.2+4000+7075 = 4198 kVt

3) Sexlarning reaktiv quvvati Q_rs = Q_r,04 + Q_r10

Q_rs = 1937+1086.5=3023.5 kVar

Territoriyani yorituvchm hisobiy quvvat (R_ud = 0,15 Vt/m)

R_ot = R_ud(F_ter – ΣF_osv)/1000

R_ot = 0,15 * (1872-756)/1000 = 0.167 kVt

Kompensatsiyagacha zavodni to‘la quvvatini hisoblaymiz

Zavod buyicha aktiv quvvatR_rz = R_r0,4 + R_r10 + R_ro + R_ot

R_rz = 190.2+4000+7.75+0.167=4198 kVt

Zavod buyicha reaktiv quvvatQ_rz = Q_r,04 + Q_r10

Q_rz = 3023.5 kVar

Zavod buyicha to‘la quvvat


kVA

cosφ= R_rz / S_rz = 4198/ 5173.5 = 0.8

1.2.Reaktiv quvvatni kompensatsiya kilish

Sinxron dvigatellar yordamida reaktiv quvvatni kompensatsiya kilish

Ularni ortikcha kuzg‘atish toki yordamida amalga oshiriladi, shuning uchun U_n = 10 kV sinxron dvigatellarda cosφ= 1,
0,4 kV kuchlanish tomonda reaktiv quvvatni kompensatsiya kilish komplekt kondensator qurilmaar(KKK) yordamida amalga oshiriladi. Har bir rostlanish pag‘onasi KKK = 80 kVA, cosφesa 0,95 ga teng deb olinadi. YA’ni tgφ= 0,38. Hisoblashlar natijasida KKKni tanlaymiz (masalan, KKU-0,38-xxx-xUZ seriya). Bunda kompensatsiya kilinishi shart bo‘lgan reaktiv quvvat

Q_k = R_r (tgφ_i – tgφ_n) kVar

Q`<sub>k</sub> = Reaktiv quvvatni generatsiya qiluvchi KKK; Q<sub>d</sub> - bittaKKK
Q`_k = KKU * Q_b
Zavod buyicha kompensatsiyadan quvvatlarni hisoblaymiz
Zavod buyicha aktiv quvvatR`<sub>rz</sub> = R<sub>rz</sub>
R`_rz = 4198 kVt
Zavod buyicha reaktiv quvvatQ`<sub>rz</sub> = Q<sub>rz</sub> – Q`_k – Q_r10

Q`_rz = 3023.5-1040-1937=46.5 kVar

Zavod buyicha to‘la quvvat
kVA
Pasaytiruvchi transformatorlarda quvvatlar isrofi

∆R_T = 0,02 * S_rs

∆Q_T = 0,1 * S_rs
∆R_T = 0,02 * 4198.25 = 84 kVt
∆Q_T = 0,1 * 4198.25 = 420 kVar

Transformatorlardagi quvvatlar isrofini hisobga olib kompensatsiyadan keyingi zavod buyicha hisobiy quvvat

kVA
Quvvat koeffitsienti
cos`φ= R`_rz / S`_rz = 4282/4307=0.98

Sexlar va zavod bo‘yicha quvvatlarni yig‘ish.

5-jadval