O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muxandislik-qurilish instituti

1-LABARATORIYA MASHG'ULOTI. GRUNT TURINI ANIQLASH VA UNGA KO‘RA YO‘L POYINI KO‘DALANG KESIMINI TANLASH
Ishning maqsadi: Avtomobil yo’llarini qurish jarayonida grunt turlari va ularga ko’ra ko’ndalang kesim turlarini tanlashni o’rganish.
Ishni bajarish tartibi: Birinchidan avtomobil yo’llarini ko’ndalang kesimi va grunt haqida tushuncha olamiz va shu ma’lumotlar asosida ko’ndalang kesimni turini tanlaymiz.
Grunt turlari 4 xil bo’lib ular avtomobil yo’llarini loyihalashda asosan ko’ndalang profilni loyihalash va uni qayday shaklda qurish uchun kerak bo’ladi. Avtomobil yo‘llari uncha katta bo'lmagan jarlami kesib o‘tganda,bunda ko'tarmaning balandligi 1 0 ... 1 2 m dan oshmaganida, cho‘ 1 va o‘rmon-cho‘l hududlarida yo‘l yonida hovuzlar va suv omborlari qurish maqsadga muvofiqdir. Yo’l yonida suv omborlari qurish gidrologik hisoblashlar bilan asoslangan bo'lishi, bu hisoblashlar suv omborida yoz davomida iste’mol qilish uchun bahorgi toshqin vaqtida yetarli miqdorda suv to'plash mumkinligini isbotlashi kerak. Suv omboriga jarlikdan oqizib kelingan jinslar va oqava suvlar tushmasligi zarur. Yo‘l yonida suv ombori qurilganida jarlikni y o i bilan eng tor joyida, iloji boricha uning umumiy yo‘nalishiga perpendikulyar ravishda kesishtirib o'tkaziladi. Qidiruv vaqtida o‘tish o‘qi bo'yicha 20...25 m oralatib, 10 m chuqurlikda burg' quduqlari va shurflar qaziladi, bular gruntning yuqori qatlamlarini tadqiq qilish uchun zarurdir. Bitta-ikkita burg1 quduqlari to'ldirish zonasi chegaralarida qazilishi kerak. Suv o‘tkazuvchanligi kuchli boigan lessli yoki qumli gruntlar bo‘lganida suvsiz vodiylarda suv ombori qurib bo'lmaydi.
Harakat jadalligi 4000 kelt. dona/sut dan (foydalanishning birinchi besh yilligida erishiladigan) ortiq bo’lgan II toifali yo’llarda, uzunligi 1 km dan va bo’ylama nishabligi 30 ‰ dan ortiq bo’lgan, shuningdek uzunligi 0,5 km dan va bo’ylama nishabligi 40 ‰ dan ortiq bo’lgan III toifali yo’llarda yuqoriga ko’tarilayotgan aralash tarkibli transport oqimlarida yuk avtomobillari harakati uchun qatnov qismda qo’shimcha tasma ko’zda tutilishi kerak. Qo’shimcha tasmaning kengligi butun uzunligi davomida 3,5 m bo’lishi kerak.