KRIYOGEN QURILMALAR TSIKLLARI GURUXLARI.
Kriogen qurilmalar deb, sovuk xarorat xosil kiluvchi kurilmialarga aytiladi. Ular
asosan uch guruxga bulinishi mumkin:
1. Refrijeratorli tsikllar, ya’ni suyuklikni buglatib, past xarorat xosil kiladigan tsikllar.
Bunga misol ilmiy tekshirish kriostatlarida past xarorat olish va saklash ( termos )
kurilmalari va xokazolar.
2. Suyuklantiruvchi tsikllar - bular suyuk xoldagi azot, kislorod, vodorod, metan, geliy
va xokazolarni olish uchun ishlatiladi.
3. Gazlarni ajratish kurilmalari tsikllari. Ularda gaz aralashmalarini ajratish jaraenida
ularni kuruk tuyingan xolatga keltirib va keyinchalik suyuklantirib, xamda bu
olingan suyuklikni rektifikatsiyalash kuzda tutiladi. Bulish maxsulotlarini ( kislorod,
azot va boshkalar ) gaz va ayrim kurilmalarda esa, suyuk xolatlarda olish mumkin.
Gazlarni ajratish tsikllari sovutish usuliga karab uch asosiy xilga bulinishi mumkin:
a) Drossellash ta’sirini kullash tsikllari. Bunga bir pogonali drossellash tsikllari;
xavoni ikki xil bosimli tsikllari, xamda shu tsikllari oralik ammiakli va freonli
(metan va etan ftorxloridlarining texnikaviy nomi ; masalan: «Freon - 12» - bu
SF
2
C1
2
dir; uning kaynash xarorati minus 30
o
S dir) sovutgichli xillari.
b) Adiabat kengayishni kullaydigan va tashkariga ish beradigan tsikllar, ya’ni
gazlarni detanderda kengayishi bilan ishlaydigan tsikllar.
v) Drossellash va gazni detandarda kengaytirish kushma tsikllari. Gazlarni
o’zgarmas bosimda sovutish va suyuklantirish uchun ma’lum bir minimam ish
sarflamok kerak: 1 kg suyuk xavo olish uchun 293 K va R =0,1 Mpada 0,68
Mjga teng minimal ish sarflanadi.
11- Ma’ruza
KAMYOB VA QIYIN ERIYDIGAN HAMDA TARQOQ METALLAR TEXNOLOGIYASI
Do'stlaringiz bilan baham: |