O’zbеkiston rеspublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi namangan muhandislik-tеxnolgiya instituti qo’lyozma huquqida

 

1.2. Sanoat korxonalarining iqtisodiy barqarorlikning asosiy belgilari va 

tasniflanishi 

Iqtisodiy adabiyotlarda bir tarmoq ichidagi raqobatning to‘rtta shakli aloxida 

ajratilib  ko‘rsatiladi.  Bular  erkin  raqobat,  monopolistik  raqobat,  monopoliya  va 

oligopoliyadir. 

Erkin  raqobat  sharoitida  tarmoqda  bir  xil  maxsulot  ishlab  chiqaruvchi  juda 

ko‘p  sonli  korxonalar  mavjud  bo‘ladi.  Yuqori  darajada  tashkil  qilingan  bozorda 

ko‘plab sotuvchilar o‘zlarining mahsulotlarini taklif qiladi. 

Raqobatlashuvchi  korxonalar  bir  xil  yoki  bir  jinsli  turdosh  mahsulot  ishlab 

chiqaradi.  Narxlarning  bir  xil  darajasida  iste’molchiga  qaysi  sotuvchidan 

mahsulotni xarid qilish farqsiz bo‘ladi. 

Erkin raqobatli bozorda aloxida korxonalar mahsulot narxi ustidan sezilarsiz 

nazoratni  amalga  oshiradi.  Chunki  xar  bir  korxona  umimiy  ishlab  chiqarishning 

uncha  katta  bo‘lmagan  xajmini  beradi.  Shu  sababli  aloxida  korxonada  ishlab 

---

 

16 

chiqarishning  ko‘payishi  yoki  kamayishi  umumiy  taklifga,  demak  mahsulot 

bahosiga sezilarli ta’sir ko‘rsatmaydi.  

3 – jadval