O’zbеkiston rеspublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi namangan muhandislik-tеxnolgiya instituti qo’lyozma huquqida
Download 0.91 Mb. Pdf ko'rish
|
islohotlarni chuqurlashtirish sharoitida sanoat korxonalarini barqarorligini tamillash yonalishlari
|
9-j a d v a l
Korxonaning aylanma kapitalini aylanishi tahlili Ko‘rsatkichlar nomi 2013 yili 2014yili Farqi 1
3 4=3-2
1. Mahsulot (ish, xizmat)larni sotishdan olingan sof tuShum, ming so‘mda 1452513 3040381
+ 1587868 2. Jami tovar — moddiy zaxiralari, ming so‘mda 470833
531450 +60617
3. Tovar modddiy zaxiralarining (aylanma kapitalning) aylanish koeffitsienti (1\2) 3,085 5,721
+2,636 4. Tovar moddiy zaxiralarining (aylanma kapitalning) aylanish davri, kun hisobida 116,7
62,9 -53,8
5. Aylanish salmog‘i koeffitsienti (2\1) 0,324
0,175 -0,149
6. Aylanishni tezlashishi yoki
sekinlashishidan kapitalning bo‘shashganligi (-) yoki qo‘shimcha (+) jalb qilinganligi: a) kun hisobida b) summada, ming so‘mda -53 * 3040381/360 X X
X X
-53,8 -454368,02 Manba: Korxona ma’lumotlari asosida muallif tomonidan tuzildi 45
Bularning natijasida tovar-moddiy zaxiralarining aylanish koeffitsienti o‘tgan yilgi 3,085 koeffitsientdan hisobot yiliga kelib 5,721 koeffitsientga ko‘tarilgan. Aylanish davri esa o‘tgan yilga nisbatan 53,8 kunga qisqargan, ya’ni tezlashgan. Korxonaning tovar-moddiy zaxiralari aylanishining tezlashishi natijasida korxona oborotidan kapitalning bo‘shashishi 454368,02 ming so‘mni tashkil etgan. Bunday natijalarni korxona uchun ijobiy baholamoq lozim. Aylanma kapitalning aylanishi va ularning samaradorligiga quyidagi omillar ta’sir qiladi: • mahsulot (bajarilgan ish, ko‘rsatilgan xizmat)larni sotishdan olingan sof tuShum summasining o‘zgarishi; • moddiy aylanma kapitalining o‘rtacha yillik kiymatining o‘zgarishi va hokazo.
Aylanma kapitalning aylanishini tahlil silganda quyidagi ko‘rsatkichlar aniqlanadi:
a) aylanish koeffitsienti = mahsulot (ish, xizmat)lar sotishdan sof tuShum tovar-moddiy zaxiralari
b) aylanish kuni = tovar-moddiy zaxiralari x xisobot davr kuni (360) mahsulot (ish, xizmat)lar sotishdan sof tuShum
v) aylanish salmog‘i koeffitsienti = tovar-moddiy zaxiralari mahsulot (ish, xizmat)lar sotishdan
Bu koeffitsientlardan tashqari aylanma kapitalning samaradorligini aniqlash maqsadida har bir yoki ming so‘mlik zaxira va xarajatlar hisobiga olingan yalpi mahsulot, sof tuShum va hisobot yilning sof foydasi kabi ma’lumotlar ham tahlil etiladi. Barqarorlik darajasini ta’minlan uchun korxonaning aylanma kapitalini qoplashga korxonaning o‘z kapitali etarli yoki etishmasligi ham o‘rganiladi.
46
Balans ma’lumotlariga qarab korxonaning aylanma kapitali qanday manbalar hisobiga tashkil etilganligi o‘rganiladi. Bunday tahlilning zarurligi Shundaki, korxonalarning moliyaviy mustaqilligi, barqarorligi, kredit olishga layoqatliligini aniqlashda o‘zlik manbalar bilan ta’minlanganlik ko‘rsatkichi muhim ahamiyatga egadir. Quyidagi jadvalda zaxira va xarajatlarni qoplashga o‘zlik manbalarning etarliligini aniqlash uslubi keltirilgan. Download 0.91 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|