O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat

II. ASOSIY QISM

1-bob. Harbiy vatanparvarlik yo’nalishidagi qo’shiqlar

1. 
   Saf qo’shiqlari haqida umumiy ma’lumot
   

Harbiy musiqa — qoʻshinlarning harbiy mashq va tarbiya jarayonlari, tantanali (parad, koʻrik) va boshqa tadbirlarda qoʻllanadigan musiqa asarlari. Harbiy orkestr hamda ayrim harbiy sozanda (asosan, fanfara, truba, baraban ijrochi)lar tomonidan chalinadi. Oʻtmishda jangovar harakatlarda, qoʻshinlarni boshqarish, signal berish maqsadida ham qoʻllangan. Oʻrta Osiyoda karnay, surnay, nogʻoralarda zarbulfath (gʻalaba usuli)da kuylar, "Sarbozcha", "Usmoniya", "Askariy" kabi cholgʻu kuylar chalingan. Asosiy janrlar tarkibi — qoʻmondonlarni qarshi olish, saf tortish, yurish va motam marshlari, soqchilarni koʻrikdan oʻtkazish uchun va boshqa cholgʻu kuylar, shuningdek, harbiy (safda aytiladigan) qoʻshiq va boshqalardan iborat.

Harbiy musiqa — musiqaning qad. turi boʻlib, Qad. Misr, Ossuriya, Bobil, Xitoy, Yunonistonda keng rivoj topgan. Harbiy musiqa ning zamonaviy turlari Yevropada 16—17-asrlarda muntazam (yollanma as-karlardan iborat) qoʻshinlar keng rivoj topishi munosabati bilan qaror topgan.

Oʻzbekistonda Harbiy musiqa namunalaridan P.Makarovning "Saf marshi", "Yosh musiqachilar marshi", "Vatan marshi", "Soqchilarni koʻriqdan oʻtkazish uchun musiqa"si (S.Yudakovning "Jon Oʻzbekiston" qoʻshigʻi asosida), R.Abdulla-yevning "Shodlik" marshi, shuningdek, "Tankchilar marshi" (S.Chernetskiy), "Gʻalaba" marshi (N.Ivanov-Radkevich), "Yulduz marshi" (J.F.Suza), "Tanta-nali marsh" (P.Chaykovskiy), "Shahri-zodaning marshi" (V.Runov) kabi asarlar mashhur. Saf qoʻshiqlaridan shahriDa-dajonovning "Qasamyod", "Oʻzbekiston posbonlari", "Oʻzbekiston Qurolli kuchlar qoʻshigʻi" va boshqa, A.Nazarovning "Serjant", P.Makarovning "Askarlar qoʻshigʻi", harbiy-vatanparvarlik ruhidagi asarlardan "Xalqim", "Yurtim" (Sh. Dadajanov), "Turkiston farzandi-miz" (K.Rahmatov), "Yigitlar" (D.Qar-shiyev) kabi qoʻshiqlar ommalashgan.

Marat Hakimov - Bayrog'ing boshingda xilpirar qo'shiq matni

Qalbimda kuy bolib taralgan diyor,

Istiqlol zavqini yaratding bir bor.

Ozing yagonasan, zor chiroying bor,

Baxt tola gul Vatan – Ozbekistonsan.

Bayroging boshingda xilpirar,

Porlagay istiqlol mash’ali. (x2)

Humo qush, oy, yulduz yaltirar,

Qalqondir ozbekning askari. (x2)

Istiqlol mash’ali yongan Vatanim,

Bayraming muborak, mening jon-tanim.

Quyosh kulib boqqan elimga har dam,

An’ana, toylarga toliq chamanim.

Bayroging boshingda xilpirar,

Porlagay istiqlol mash’ali. (x2)

Humo qush, oy, yulduz yaltirar,

Qalqondir o`zbekning askari. (x2)

* * *