O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi

427 

 

qonun ustuvorligiga rioya qilish; 

huquqiy  vaziyatlarga  darslik  va  qo‘shimcha  adabiyotlardan  mustaqil 

javob topa olish ko‘nikmalariga ega bolishi; 

hayotda o‘zining mustaqil fuqarolik pozitsiyasini namoyon eta olishi; 

o‘z huquq va erkinliklarini himoya qila olish malakalariga ega bo‘lish; 

shartnoma va bitimlarni rasmiylashtira olish; 

mustaqil  hayotda  o‘zining  xatti-harakatlarini  huquq  normalariga  mos 

ravishda boshqara olish;  

huquqni  qo‘llash,  huquqni  muhofaza  qiluvchi  funksiyalarni  bilish 

hamda o‘z huquqlarini amalga oshirish; 

huquqiy  munosabatlarni  bir-biridan  farqlay  olish  malakalariga  ega 

bolishi lozim. 

Fanning o‘quv rejadagi boshqa fanlar bilan o‘zaro bog‘liqligi, 

uslubiy jihatdan uzviyligi va ketma-ketligi 

“Huquqshunoslik”  fani  umumtalim  fanlaridan  “Nutq  madaniyati  va 

davlat  tilida  ish  yuritish”,  “Ona  tili  va  adabiyot”,  “Tarix”,  “Ma’naviyat 

asoslari”, 

“Falsafiy 

fanlar”, 

“Oila 

psixologiyasi”, 

“O‘zbekiston 

Konstitutsiyasi”,  “Milliy  istiqlol  g‘oyasi:  asosiy  tushuncha  va  tamoyillar” 

fanlari bilan uzviy bog‘liq hamda uslubiy jihatdan ketma-ketdir. 

 

Fanni o‘qitishda foydalaniladigan zamonaviy axborot va pedagogik 

texnologiyalar 

Zamonaviy  axborot  texnologiyalari:  Kompyuter  texnikasi,  noutbuk, 

proektor,  ovoz  kuchaytirgich,  printer,  skayner,  nusxa  ko‘chirish  apparati, 

elektron doska kabi multimedia vositalariga asoslangan holda o‘qitiladi. 

Zamonaviy pedagogik texnologiyalar: Dars jarayonida interfaol usullar 

va  ta’lim  texnologiyalaridan  “Loyiha”,  “Aqliy  hujum”,  “Klaster”, 

“Bumerang”,  “Keys-stadi”,  “Amaliy  o‘yin”,  “Elpig‘ich”,  “Muammoli 

vaziyat”  ,  “Nima  uchun?”,  “Qanday?”,  “Tarmoqlash”,  “Zinama-zina”  va 

boshqa shu kabi pedagogik texnologiyalar qo‘llaniladi. 

 

Fan bo‘yicha nazariy, seminar mashg‘ulotlari va mustaqil ishlarni 

tashkil etish bo‘yicha ko‘rsatmalar 

Nazariy mashg‘ulotlarni tashkil etish: O‘qituvchi ma’ruza matni orqali 

mavzu  bo‘yicha  o‘rgatilishi  lozim  bo‘lgan  tushunchalarni  reja  asosida 

taqsimlagan holda bilim beradi. Mavzu bo‘yicha o‘quvchi minimal darajada 

428 

 

bilishi  lozim  bo‘lgan  tushunchalarni  yozdiradi.  Mavzu  bo‘yicha 

o‘quvchilarning  savollariga  javob  beradi,  mavzuni  mustahkamlaydi,  yangi 

atamalar  bo‘yicha  qo‘llaydigan  pedagogik  texnologiyalar  orqali 

o‘quvchilarning ko‘nikmasini shakllantiradi. 

Seminar  mashg‘ulotlarini  tashkil  etish:  O‘tilgan  mavzular  bo‘yicha 

o‘quvchilar bilan savol-javob qiladi. O‘quvchilar o‘zlashtirishi qiyin bo‘lgan 

tushunchalari 

qo‘llaniladigan 

pedagogik 

texnologiyalar 

asosida 

mustahkamlanadi. 

Mavzular 

bo‘yicha 

o‘quvchilarning 

mavzuni 

o‘zlashtirganlik darajasidan kelib chiqqan holda mustaqil bajarishlari uchun 

topshiriqlar beradi. 

Mustaqil  ishlarni  tashkil  etish:  O‘qituvchi  o‘tilgan  seminar 

mashg‘ulotlari  xususiyatidan  kelib  chiqqan  holda  mustaqil  ish  mavzulari 

ro‘yxatini  shakllantiradi,  mustaqil  ishlarni  bajarish  shaklini  belgilaydi, 

mustaqil  ishni  bajarish  bo‘yicha  tegishli  ko‘rsatma  va  tavsiyalar  beradi. 

Mustaqil  ishlar  yakuniy  nazorat  o‘tkazilgunga  qadar  tekshirib  chiqilishi  va 

baholanishi lozim. Mustaqil ishga qo‘yilgan baholar joriy nazorat tarkibiga 

kiradi.  

O‘quv dasturining informatsion-uslubiy ta’minoti 

O‘quv  dasturining  informatsion-uslubiy  ta’minoti  ma’ruza,  seminar, 

mustaqil  mashg‘ulotlar  uchun  darslik,  asosiy  va  qo‘shimcha  adabiyotlar, 

huquqiy  adabiyotlar,  gazeta  va  jurnallar,  multimedia  vositalari,  internet 

materiallari,  zamonaviy  ta’lim  texnologiyalari  va  metodlari,  ilg‘or 

pedagogik  va  axborot-kommunikatsion  texnologiyalarni  qo‘llanilishini 

nazarda tutadi. 

O‘quvchilarning bilimlarini baholash 

Fan  bo‘yicha  baholash  joriy,  oraliq  va  yakuniy  nazoratlar  hamda 

mustaqil  ish  shaklida  amalga  oshiriladi.  Mazkur  baholash  usullari 

o‘quvchilarning  bilim  darajasini,  tanqidiy  va  tahliliy  fikrlash,  notiqlik,  o‘z 

fikr  va  mulohazalarini  mustaqil  asoslab  bеrish  va  himoya  qilish,  ularni 

yozma  shaklda  tizimli  va  samarali  bayon  etish  ko‘nikmalarini  aniqlashga 

qaratilgan. 

  O‘quvchilar joriy, oraliq va yakuniy nazorat boyicha “5”, “4”, “3” va 

“2” ballar qo‘yish orqali baholanishi belgilangan.  

Bеlgilangan  baholash  turlari  bo‘yicha  ballar  quyidagi  holatlarda 

qoyiladi: 

o‘quvchilarning darslarga qatnashishdagi davomati va faolligi; 

429 

 

sеminar mashg‘ulotlariga tayyorgarlik darajasi; 

fan bo‘yicha asosiy manbalarni konspеktlashtirganligi; 

dolzarb mavzular bo‘yicha mustaqil ishlar yozish, tеst savollari tuzish, 

jadvallar tayyorlash va nazorat ishi yozish; 

mustaqil ta’lim uchun bеrilgan nazorat ishlarini bajarish; 

fanga oid ko‘rgazmali qurollar tayyorlash. 

  Joriy, oraliq va yakuniy nazoratlar mashg‘ulotlar jarayonida amalga 

oshirilib, uning doirasida oquvchi quyidagilarni namoyon etadi: 

o‘zlashtirilgan  o‘quv  matеriallarini  chеgaralangan  vaqt  doirasini 

e’tiborga olgan holda samarali bayon etish qobiliyati; 

guruhda  ishlash  va  amaliy  misollarga  tayangan  holda  xulosalar 

chiqarish yoki dalillar kеltirish; 

tanqidiy  fikrlash,  taraflarning  fikrini  eshitish  va  o‘zining  javoblarini 

tеgishli huquqiy tеrminlardan foydalangan holda asoslab bеrish; 

muayyan  masalalarni  hal  qilish  uchun  tеgishli  huquq  normalarini 

qo‘llay olish ko‘nikmalari; 

huquqshunoslikka  oid  masala  va  vaziyatlarni  yechimini  topa  olish 

qobiliyati; 

mustaqil tarzda tadqiqot olib borish; 

o‘zi  tomonidan  ilgari  surilgan  fikrlarni  mantiqiy  izchillikda  va 

mazmunan to‘g‘ri holatda yozma shaklda bayon etish; 

tеgishli  normativ-huquqiy  hujjatlardagi  normalarni  to‘g‘ri  qo‘llash  va 

sharhlash; 

o‘zlashtirgan o‘quv matеriallari bo‘yicha bilimlarini namoyon etish; 

ijtimoiy-huquqiy hodisalarni bilish va tushunish; 

tеgishli  huquqiy  atamalardan  foydalangan  holda  masalani  adabiy  va 

yuridik tilda bayon qilish; 

o‘z javobini tеgishli huquq manbasi yoki normativ-huquqiy hujjatlarga 

havola qilgan holda asoslash; 

yakuniy xulosalar chiqara olish va boshqalar. 

 

 

 

 

 

 

430 

 

Fan mavzulari bo‘yicha o‘qitish rejasi tarkibi 

 

№ 

Fanning bo‘limlari va 

mavzulari  

Umumiy yuklama, soat  

H

a

m

m

a

s

i 

Darslar turi bo‘yicha 

soatlar taqsimoti  

(auditoriya yu klamasi)  

M

u

s

ta

q

il

 i

s

h

 

J

a

m

i 

N

a

z

a

r

iy

 

(m

a

’r

u

za

) 

A

m

a

li

y

 

L

a

b

o

r

a

to

r

iy

a

 

S

e

m

in

a

r

 

K

u

r

s

 i

s

h

i 

(l

o

y

ih

a

s

i)

 

1 

2 

3 

4 

5 

6 

7 

8 

9 

10 

I.bob. Davlat va huquq nazariyasi 

6 

4 

2 

 

 

2 

 

2 

1. 

Davlat  va  huquq  nazariyasi. 

Davlat  va  huquqning  kelib 

chiqishi, ijtimoiy mohiyati. 

2 

2 

2 

 

 

 

 

 

2. 

Huquqiy  munosabatlar.  Huquq 

normalari. 

4 

2 

 

 

 

2 

 

2 

II.bob. Konstitutsiyaviy huquq 

2 

2 

2 

 

 

 

 

 

3. 

Konstitutsiyaviy 

huquq. 

Konstitutsiya  va  uning  tarixiy 

rivojlanishi. 

2 

2 

2 

 

 

 

 

 

III.bob.Ma’muriy huquq asoslari 

6 

4 

2 

 

 

2 

 

2 

4. 

Ma’muriy  huquq  tushunchasi, 

tizimi va manbalari. 

2 

2 

2 

 

 

 

 

 

5. 

Ma’muriy  huquqbuzarlik  va 

ma’muriy 

javobgarlik 

tushunchasi. 

Voyaga 

yetmaganlarning 

ma’muriy 

javobgarligi. 

4 

2 

 

 

 

2 

 

2 

IV.bob.Fuqarolik huquqi asoslari 

6 

4 

2 

 

 

2 

 

2 

6. 

Fuqarolik  huquqi.  Fuqarolik 

huquqiy munosabatlar. 

2 

2 

2 

 

 

 

 

 

7. 

Mulk 

huquqi. 

Majburiyat 

huquqi. Shartnoma va bitimlar. 

4 

2 

 

 

 

2 

 

2 

V.bob.Tadbirkorlik faoliyatining 

huquqiy asoslari 

6 

4 

2 

 

 

2 

 

2 

8. 

Tadbirkorlik 

faoliyatini 

huquqiy 

tartibga 

solinishi. 

Tadbirkorlik 

faoliyati 

subyektlarining 

huquqiy 

maqomi. 

2 

2 

2 

 

 

 

 

 

9. 

Tadbirkorlik 

faoliyatini 

4 

2 

 

 

 

2 

 

2 

431 

 

huquqiy  himoya  qilish  tizimi. 

Iste’molchilar 

huquqlarini 

himoya qilinishi. 

VI.bob.Mehnat huquqi asoslari 

4 

4 

4 

 

 

 

 

 

10. 

Mehnat 

huquqi. 

Jamoa 

shartnomasi  va  kelishuvlari. 

Mehnat  shartnomasi.  Voyaga 

yetmaganlarning  ishga  qabul 

qilinish  borasidagi  huquq  va 

majburiyatlari. 

2 

2 

2 

 

 

 

 

 

11. 

Mehnatga 

oid 

Xalqaro 

konvensiyalar: Xalqaro Mehnat 

Tashkilotining 

Ishga 

qabul 

qilish  uchun  eng  kichik  yosh 

to‘g‘risidagi  138-konvensiyasi 

(1973  yil  26  iyun)  hamda 

Bolalar 

mehnatining 

og‘ir 

shakllarini  taqiqlash  va  yo‘q 

qilishga 

doir 

shoshilinch 

choralar 

to‘g‘risidagi 

182-

konvensiyasi  (1999  yil  17 

iyun),  “Majburiy  mehnatni 

tugatish  to`g`risida”gi  1957  yil 

105-Konvensiya 

haqida 

umumiy tushuncha. 

2 

2 

2 

 

 

 

 

 

VII.bob.Oila huquqining asoslari 

6 

4 

2 

 

 

2 

 

2 

12. 

Oila  huquqi  asoslari.  Nikoh. 

Nikohni tugatilish asoslari. 

2 

2 

2 

 

 

 

 

 

13. 

Ota-onalar  hamda  bolalarning 

huquq va majburiyatlari 

4 

2 

 

 

 

2 

 

2 

VIII.bob. Jinoyat huquqi asoslari 

10 

6 

4 

 

 

2 

 

4 

14. 

Jinoyat huquqi. Jinoyat tarkibi. 

2 

2 

2 

 

 

 

 

 

15. 

Jinoiy jazo va uning turlari. 

4 

2 

2 

 

 

 

 

2 

16. 

Voyaga  yetmaganlar  jinoyati 

va uni oldini olish. 

4 

2 

 

 

 

2 

 

2 

IX.bob.Ekologiya huquqi asoslari 

6 

4 

2 

 

 

2 

 

2 

17. 

Ekologiya  huquqi  tushunchasi 

va manbalari. 

2 

2 

2 

 

 

 

 

 

18. 

Ekologik  huquqbuzarliklar  va 

javobgarlik. 

4 

2 

 

 

 

2 

 

2 

X.bob. Xalqaro huquq 

6 

4 

2 

 

 

2 

 

2 

19. 

Xalqaro huquqning tushunchasi 

va manbalari. 

2 

2 

2 

 

 

 

 

 

20. 

Xalqaro 

huquq 

va 

milliy 

huquq. 

4 

2 

 

 

 

2 

 

2 

 

JAMI 

58 

40 

24 

 

 

16 

 

18 

432 

 

 

O‘quv dasturining mazmuni  

 

I.

 

Bob. Davlat va huquq nazariyasi . 

1-mavzu. Davlat va huquq nazariyasi. 

Davlat va huquqning kelib chiqishi, ijtimoiy mohiyati. 

Davlat  va  huquq  nazariyasi.  Davlat  va  huquqning  kelib  chiqishi, 

ijtimoiy mohiyati. Davlatlar tasnifi. Huquqiy davlat, tushunchasi. 

2-mavzu. Huquqiy munosabatlar. Huquq normalari. 

Huquq manbalari. Huquq manbalarining turlari.  

Huquqiy munosabatlar. Huquqiy munosabatlar subyektlari.  

Huquq normalari. 

II.

 

Bob. Konstitutsiyaviy huquq. 

3-mavzu. Konstitutsiyaviy huquq. Konstitutsiya va uning tarixiy 

rivojlanishi. 

Konstitutsiyaviy  huquq.  Konstitutsiya  va  uning  tarixiy  rivojlanishi. 

Konstitutsiya va uning tarixiy rivojlanishi.  

Konstitutsiyaning asosiy funksiyalari, ustunligi va barqarorligi.  

O‘zbekiston  Respublikasi  Konstitutsiyasini  qabul  qilish  shart 

sharoitlari. 

III.

 

Bob. Ma’muriy huquq asoslari. 

 

4-mavzu. Ma’muriy huquq tushunchasi, tizimi va manbalari. 

 

Ma’muriy huquq tushunchasi, manbalari.  

 

Ma’muriy-huquqiy munosabatlar, ularning turlari.  

 Ma’muriy-huquqiy munosabat subyektlari. 

 5-mavzu. Ma’muriy huquqbuzarlik va ma’muriy javobgarlik 

tushunchasi. Voyaga yetmaganlarning ma’muriy javobgarligi. 

 

Ma’muriy huquqbuzarlik tushunchasi.  

 

Ma’muriy javobgarlik tushunchasi. Ma’muriy jazo.  

 

Korrupsiyaga qarshi kurashishga oid ma’muriy qonunchilik.  

 

Voyaga  yetmaganlarning  ma’muriy  huquqbuzarligi.  Voyaga 

yetmaganlarning ma’muriy javobgarligi.   

 

 

433 

 

 

 

IV.

 

Bob. Fuqarolik huquqi asoslari. 

6-mavzu. Fuqarolik huquqi. Fuqarolik huquqiy munosabatlar.  

 

Fuqarolik  huquqi  tushunchasi,  manbalari.  Fuqarolik  huquqi 

munosabatlari.  Ularning  subyektlari  va  obyektlari.  O‘n  to‘rt  yoshdan  o‘n 

sakkiz  yoshgacha  bo‘lgan  voyaga  yetmaganlarning  muomala  layoqati. 

Yuridik  shaxslar.  Korrupsiyaga  qarshi  kurashishga  oid  fuqarolik 

qonunchiligi.  Bitimlar,  majburiyatlar  va  shartnomalar  tushunchasi,  ularning 

shakllari  

7-mavzu. Mulk huquqi. Majburiyat huquqi. Shartnoma va 

bitimlar. 

Mulk  huquqi  tushunchasi.  Mulk  shakllari.  Mulk  huquqi  subyektlari  va 

obyektlari. Intellektual mulk tushunchasi, turlari.  

 

V.

 

Bob. Tadbirkorlik faoliyatining huquqiy asoslari.  

8-mavzu. Tadbirkorlik faoliyatini huquqiy tartibga solinishi. 

Tadbirkorlik faoliyati subyektlarining huquqiy maqomi. 

Tadbirkorlik  faoliyatining  huquqiy  asoslari  tushunchasi  va  tizimi. 

Tadbirkorlik  faoliyatini  davlat  tomonidan  huquqiy  tartibga  solinishi. 

Tadbirkorlik  faoliyatining  subyektlari  va  ularning  huquqiy  maqomi. 

Tadbirkorlik  faoliyatini  tashkil  etish,  qayta  tashkil  etish  va  tugatish. 

Akademik  litsey  va  kasb-hunar  kollejlari  bitiruvchilariga  tadbirkorlik 

sohasida yaratilayotgan shart-sharoit va imkoniyatlarning huquqiy asoslari.  

9-mavzu. Tadbirkorlik faoliyatini huquqiy himoya qilish tizimi. 

Iste’molchilar huquqlarini himoya qilinishi. 

Tadbirkorlik faoliyatini huquqiy himoya qilish mexanizmi. Tadbirkorlik 

faoliyatini  huquqiy  himoya  qilishga  oid  qonun  hujjatlari.  Tadbirkorlik 

faoliyatini  himoya  qiluvchi  davlat  organlari.  Tadbirkorlik  faoliyatini  sud 

tomonidan himoya qilinishi.  

Iste’molchilarning  huquqlarini  himoya  qilish  to‘g‘risidagi  qonun 

hujjatlari.  Iste’molchiga  nuqsonli  tovar  sotilgan  taqdirda  moddiy  va 

ma’naviy zararni qoplash tartibi. Tovar (ish, xizmat)ning nuqsonlari tufayli 

etkazilgan  zarar  uchun  mulkiy  javobgarlik.  Iste’molchilar  huquqlarining 

davlat tomonidan himoya qilinishi. 

 

434 

 

 

VI.

 

BOB. Mehnat huquqi asoslari. 

10-mavzu. Mehnat huquqi. Jamoa shartnomasi va kelishuvlari. 

Mehnat shartnomasi. Voyaga yetmaganlarning ishga qabul qilinish 

borasidagi  

huquq va majburiyatlari.  

Mehnat  huquqi  tushunchasi.  Mehnatga  oid  munosabatlar  subyektlari. 

Ish  beruvchi  va  xodim  tushunchasi.  Ish  beruvchi  va  xodimning  asosiy 

huquqlari.  Voyaga  yetmaganlarning  ishga  qabul  qilinish  borasidagi  huquq 

va majburiyatlari.  

Akademik  litsey  va  kasb-hunar  kollejlari  bitiruvchilarini  ish  bilan 

bandligini  ta’minlashga  oid  normativ-huquqiy  hujjatlar  mazmuni.  Mehnat 

jamoasi. Jamoa shartnomasi, tushunchasi, turlari. 

Ayrim  toifadagi  xodimlarga  beriladigan  imtiyozlar.  Ayollar  va  yoshlar 

uchun beriladigan kafolatlar: O’zbekiston Respublikasida akademik litsey va 

kasb-hunar  kollejlari  bitiruvchilari  uchun  tashkil  etilayotgan  bo’sh  ish 

o’rinlari va mehnat yarmarkalarining huquqiy asoslari.  

Ish vaqti. Dam olish vaqti. Mehnatga haq to‘lash.  

Mehnat intizomi. Mehnatni muhofaza qilish. Davlat ijtimoiy sug‘urtasi.  

 

11-mavzu.  Mehnatga  oid  Xalqaro  konvensiyalar:  Xalqaro  Mehnat 

Tashkilotining  Ishga  qabul  qilish  uchun  eng  kichik  yosh  to‘g‘risidagi  

138-konvensiyasi  (1973-yil  26-iyun)  hamda  Bolalar  mehnatining  og‘ir 

shakllarini taqiqlash va yo‘q qilishga doir shoshilinch choralar to‘g‘risidagi 

182-konvensiyasi  (1999-yil  17-iyun),  “Majburiy  mehnatni  tugatish 

to`g`risida”gi 1957- yil 105-Konvensiya haqida umumiy tushuncha. 

Mehnatga  oid  Xalqaro  konvensiyalar:  Xalqaro  Mehnat  Tashkilotining 

Ishga  qabul  qilish  uchun  eng  kichik  yosh  to‘g‘risidagi  138-konvensiyasi 

(1973-  yil  26-  iyun)  hamda  Bolalar  mehnatining  og‘ir  shakllarini  taqiqlash 

va  yo‘q  qilishga  doir  shoshilinch  choralar  to‘g‘risidagi  182-konvensiyasi 

(1999-  yil  17-iyun),  “Majburiy  mehnatni  tugatish  to`g`risida”gi  1957-yil 

105-Konvensiya 

haqida 

umumiy 

tushuncha. 

Mehnat 

shartnomasi 

tushunchasi. Ishga qabul qilish tartibi.