O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti qishloq xo‘jalik mahsulotlari sifatini baholash

Iste’mol xavfsizligi ko‘rsatkichlari tovarlarning iste’mol qilish jarayonida odamlar uchun zararsizligi va xavfsizligini ta’minlaydigan xususiyatlarini tavsiflaydi. Masalan, oziq-ovqat tarkibidagi og‘ir metallarning tuzlari, pestitsidlar va boshqa zararli moddalarning ruxsat etilgan darajasi.
O‘simlikchilik sanoati va o‘simlik mahsulotlarini qayta ishlaydigan tarmoqlarda barcha sifat ko‘rsatkichlari odatda besh guruhga bo‘linadi:
• botanik va fiziologik – kultura (o‘simlik jinsi), uning turi, shakli (qish, bahor), morfologik va anatomik xususiyatlari, navi, unib chiqish va unib chiqish energiyasi;
• organoleptik - don (urug‘lik), un, don, o‘simlik moylari va boshqa mahsulotlarning yangiligi, meva va sabzavotlarning tashqi ko‘rinishi ko‘rsatkichlari bo‘lgan rangi, hidi, ta’mi;
• fizik - donning shakli, chiziqli o‘lchamlari va nozikligi, hajmi, to‘liqligi, zaifligi, tekisligi, 1000 dona vazni, shishasimonligi, zichligi, plyonkaliligi, tabiati, meva shakli va boshqalar;
• fizik-kimyoviy - namlik, kul miqdori, oqsil (oqsil), kislotalilik, bug‘doy donidagi kleykovina miqdori va sifati, meva va sabzavotlarning kimyoviy tarkibi;
• texnologik - mahsulotlarning qayta ishlash qobiliyatini, ulardan ma’lum sifatli mahsulot ishlab chiqarish imkoniyatini tavsiflovchi ko‘rsatkichlar.


NAZORAT SAVOLLARI
1. Sifat ko‘rsatkichlarining assortimenti nimaga bog‘liq?
2. Maqsad ko‘rsatkichlari nimani tavsiflaydi?
3. O‘simlikchilik sanoati va o‘simlik mahsulotlarini qayta ishlaydigan tarmoqlarda barcha sifat ko‘rsatkichlari necha guruhga bo‘linadi?


8-AMALIY MASHG‘ULOT:


NUQSONLAR KLASSIFIKATSIYASINI O‘RGANISH


Ishdan maqsad: Nuqsonlar klassifikatsiyasini o‘rganish.
Nuqsonlar - bu berilgan yoki kutilgan talabga yoki xavfsizlikka oid talabga nomuvofiqlik.
Asosiy tasniflash belgilari: ahamiyatlilik darajasi, ularni aniqlash yoki yo‘q qilish usullari va vositalarining mavjudligi, yuzaga kelgan joy.
Muhimlik darajasiga ko‘ra nuqsonlar kritik, muhim va ahamiyatsiz nuqsonlarga bo‘linadi.